İstinaf Nedir, İstinafta Ne Demek? İstinaf Yolu Açık Ne Anlama Gelir?

Bu içeriğimizde, İstinaf Nedir, İstinafta Ne Demek? İstinaf Yolu Açık Ne Anlama Gelir? şeklindeki sorularınıza cevap vereceğiz. Uygulamada istinafa dair çok sayıda tereddüt ve soru ile karşı karşıya kalındığından istinaf hakkında etraflı bir bilgi verilmesi gerektiği kanaati hâsıl olmuştur.

İstinaf Nedir ?

Bu sebeple istinaf kanun yolunu mümkün olan en açık ve net ifadelerle anlatmaya çalışacağız. Sözlük anlamı “yeniden başlama” olan istinaf, hukuk terminolojisinde sözlük anlamına benzer, fakat kısmen farklı bir manaya sahiptir.

İstinaf yolu nedir ?

Kısaca ifade etmek gerekirse “istinaf yolu” ilk derece mahkemelerince verilmiş olan kararlara karşı başvurulan ve söz konusu kararların ikinci derecedeki yargılama makamlarınca gerek vakıa ve gerekse hukukî açıdan incelenmesi sürecine verilen isimdir. İstinaf kanun yolunun temyiz kanun yolundan en önemli farkı, istinaf merciinin kimi durumlarda ilk derece mahkemesinin yerine geçerek esastan karar verebilmesidir.

İSTİNAF FORMU NEDİR

Istinaf yolu, yargı sisteminde önemli bir aşamayı ifade eder. Bu yol, ilk derece mahkemelerinin verdiği kararlara karşı başvurulan bir itiraz mekanizması olarak işlev görür ve bu kararların ikinci derecedeki yargılama organları tarafından hukuki ve vakıa açısından yeniden incelenmesine imkan tanır. Ancak, herhangi bir karara istinaf kanun yoluna başvurulamaz; yalnızca kesinleşmemiş kararlara itiraz edilebilir. Istinaf mahkemesi ve bu kavramın vatandaşlar arasında anlaşılması, bu sürecin başvurucular açısından önemini artırır.

İstinaf başvurusu, ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kesin kararın tekrar değerlendirilebilmesi için üst mahkemeye taşınmasını sağlayan yasal bir adımdır. Bu başvuru, istinaf dilekçesiyle yapılır ve genellikle başka bir yer mahkemesine veya kararı veren mahkemeye sunulur. Bu başvuruyla beraber “istinaf formu” oluşturulur.  İstinaf formu; kararı istinaf edilen mahkemenin adı, kararın esas numarası, tarihi, karar numarası gibi bilgileri içeren formdur. İstinaf başvuru süresi, genellikle iki haftayı geçmemektedir. İstinaf mahkemeleri, yerel mahkemelerin kararlarını detaylı bir şekilde değerlendirir ve gerektiğinde kararı kaldırarak davayı yeniden inceleme yetkisine sahiptir. Son olarak, istinaf kararları da temyiz edilebilir ve Yargıtay gibi daha üst bir mahkemeye taşınabilir

İSTİNAFTAN DÖNDÜ NE DEMEK

İstinaf, ilk derece mahkemelerinin verdiği kararlara karşı Yargıtay’dan önce başvurulan bir itiraz merciidir. Ülkemizdeki yargı sisteminde, istinaf mahkemeleri oluşturulmadan önce, ilk derece mahkemelerinin kararları direkt olarak Yargıtay’a taşınıyordu. Ancak, bu yöntem, artan uyuşmazlık sayısıyla birlikte giderek sürdürülemez hale geldi. Yargıtay’ın iş yükü, uyuşmazlıkların artmasıyla paralel olarak arttı. Yargıtay’ın iş yükünü hafifletmek ve daha etkin bir sistem oluşturmak amacıyla, üç dereceli bir yargı sistemini kurma yolunda adımlar atıldı ve 2016’da istinaf mahkemeleri faaliyete geçti. İstinaf mahkemelerinin kurulmasıyla birlikte, halk arasında birçok soru ortaya çıktı ve bu sorulara yanıt arandı. Bu sorulardan biri de “istinaftan döndü” teriminin anlamının ne olduğudur.

Çok sorulan sorulardan birisi olan “istinaften döndü” ifadesi, bir mahkemenin verdiği kararın daha üst bir mahkeme olan istinaf mahkemesi tarafından incelenmesi sonucunda değiştirilmiş veya iptal edilmiş olduğunu ifade eder. Türk hukukunda, mahkemelerin verdiği kararlara karşı itiraz yolu açık olduğu için, bu tür durumlar sıkça yaşanabilir. İstinaf, temyiz gibi yollarla mahkemenin verdiği kararın üst mahkemeler tarafından değerlendirilmesini sağlar. İstinaf mahkemeleri, daha geniş bir perspektiften ve daha detaylı bir inceleme yaparak kararları değerlendirirler. Bu süreçte, mahkemelerin verdiği kararların hukuka uygunluğu ve adaleti sağlayıp sağlamadığı detaylı bir şekilde incelenir. Dolayısıyla, bir kararın “istinaftan döndü” şeklinde ifade edilmesi, bu sürecin sonucunu ve kararın değişimini belirtir. Bu ifade, adaletin sağlanması ve hukuki sürecin tamamlanması açısından önemlidir.

İlgili: Ceza İstinaf Dilekçesi

İstinaf mahkemesi nedir ?

İstinaf mahkemesi, ilk derece mahkemelerince verilmiş olan kararları ikinci derecede (istinâfen) inceleyen yargı merciidir. İstinâf incelemesini yapacak merci, 2004 tarihli 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun ile “Bölge Adliye Mahkemeleri” olarak belirlenmiştir.

Bölge Adliye Mahkemeleri, bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen yerlerde, Hâkimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca kurulur. Bölge adliye mahkemelerinin yargı çevrelerinin belirlenmesine, değiştirilmesine veya bu mahkemelerin kaldırılmasına Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Kurulunca karar verilir. (5235 S.K, m. 25)

Bölge adliye mahkemeleri, başkanlık, ceza daireleri başkanlar kurulu, hukuk daireleri başkanlar kurulu, daireler, bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığı, bölge adliye mahkemesi adalet komisyonu ve müdürlüklerden oluşur. (5235 S.K, m. 26)

Bölge adliye mahkemeleri, hukuk ve ceza dairelerinden oluşur. Her bölge adliye mahkemesinde en az üç hukuk ve en az iki ceza dairesi bulunur. Gerekli hâllerde dairelerin sayısı, Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Kurulunca artırılıp azaltılabilir. Dairelerde bir başkan ile yeteri kadar üye bulunur. (5235 S.K, m. 29)

Başlangıçta 7 ilde kurulmuş olan bu mahkemelerin sayısı 2019 yılındaki son değişikliklerle artmıştır. 2020 yılı itibariyle 15 ilimizde Bölge Adliye Mahkemesi kurulmuş bulunmaktadır. Bunlar İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Sakarya, Konya, Antalya, Adana, Kayseri, Samsun, Gaziantep Trabzon, Diyarbakır, Erzurum ve Van Bölge Adliye Mahkemeleridir.

Bu Bölge Adliye Mahkemeleri’nin bünyesinde mevcut bulunan hukuk ve ceza daire sayısı Mahkemelerin yoğunluğuna göre değişmektedir. Mesela Ankara’da 17’si faal 31 Ceza Dairesi, 27’si faal 48 Hukuk Dairesi bulunmakta iken; Erzurum’da 5’i faal 9 kurulu Ceza Dairesi, 6’sı faal 10 kurulu Hukuk Dairesi bulunmaktadır.

Bölge Adliye Mahkemeleri sadece kendi yargı çevrelerinde bulunan ilk derece mahkemelerinin karlarını inceleme yetkisini hâizdirler. Bunun yanında daireler arası işbölümü ilişkisi uyarınca her daire kendi işbölümüne denk düşen dava türlerine bakmak durumundadır.

Kararı istinaf etmek ne demektir?

İstinaf, ilk derece mahkemelerinin vermiş olduğu ve kanunda yazılı şartları taşıyan nihai kararlara karşı başvurulan bir kanun yoludur. 

“İstinaf yoluna başvurulabilen kararlar

MADDE 341- (1) (Değişik:22/7/2020-7251/34 md.) İlk derece mahkemelerinin aşağıdaki kararlarına karşı istinaf yoluna başvurulabilir:”

Bu madde hükmü kapsamında, ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu kararın hukuka uygunluğunun denetlenmesi amacıyla Bölge Adliye Mahkemesi’ne başvurulması kararıistinaf etmek anlamına gelir.

İstinaf yolu açık ne demektir?

İlk derece mahkemelerinin vermiş olduğu bütün kararlara karşı istinaf kanun yoluna başvurulamaz. İlk derece mahkemelerinin verdiği kararlardan kesinleşmemiş olanlara karşıkarşı istinaf kanun yoluna başvurulabilir. Miktar veya değeri sekiz bin (2022 yılı için) Türk Lirasını geçmeyen malvarlığı davalarına ilişkin verilen kararlar verildiği anda kesindir. Bu kararlara karşı istinaf kanun yolu kapalıdır. Buna karşılık, bu miktarı aşan malvarlığı davalarına ilişkin verilen kararlara karşı istinaf kanun yoluna başvurulabilir.

Manevi tazminat davalarında verilen kararlarda ise, miktar veya değere bakılmaksızın istinafa başvurulabilir.

Ceza Yargılamasında da ilk derece mahkemelerinin vermiş olduğu kesin kararlara karşı istinaf kanun yoluna başvurulabilir. Ancak CMKm.272/3 hükmüne göre, hapis cezasından çevrilen adli para cezaları hariç, kanunda belirlenen parasal sınırı aşmayan mahkumiyet hükümlerine, beş yüz günü geçmeyen adli para cezasını gerektiren beraat hükümlerine ve kanunlarda kesin olduğu belirtilen hükümlere karşı istinaf yolu kapalıdır, yani istinafa başvurulamaz.

İstinaf başvurusu nedir?

İstinaf başvurusu, ilk derece mahkemelerinin vermiş olduğu nihai kararın, tekrar değerlendirilmesi için bir üst mahkemeye taşınmasına olanak sağlayan hukuki bir çaredir. İstinaf başvurusu, kararı veren mahkemeye veya başka bir yer mahkemesine verilecek bir istinaf dilekçesi ile yapılır. İstinaf kanun yoluna başvurma süresi iki haftadır.

Dosya istinafta ne demektir? 

Dosyanın istinafta olması, ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu bir karara karşı istinafkanun yoluna başvurulmuş olduğu ve dosyanın halihazırda Bölge Adliye Mahkemesinin incelemesinde olduğu ve henüz karar verilmediği anlamına gelmektedir. 

Savcı neden istinafa gider?

Kanun yollarına başvurma hakkı

Madde 260 – (1) Hâkim ve mahkeme kararlarına karşı Cumhuriyet savcısı, şüpheli, sanık ve bu Kanuna göre katılan sıfatını almış olanlar ile katılma isteği karara bağlanmamış, reddedilmiş veya katılan sıfatını alabilecek surette suçtan zarar görmüş bulunanlar için kanun yolları açıktır.

Savcı, ceza muhakemesinde kamu adına hareket ederek adalete hizmet etmekle yükümlü bir makamdır. Bu kapsamda, savcı bir suç şüphesinin varlığını öğrendiğinde kamu adına dava açmakla yükümlü olduğu gibi, adaletin yerine getirilmesi için mahkeme kararına karşı da sanık lehine ya da aleyhine istinaf kanun yoluna başvurmakla yükümlüdür.

İstinaftan kısmi döndü ne demek?

İstinaf başvurusunun esastan incelenmesi neticesinde, ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu kararın kısmen kabul edilmesidir. 

Temyiz ile istinaf arasındaki fark:

İlk derece mahkemelerinin verdiği kararlara karşı istinaf kanun yoluna başvurulur. İstinaf mahkemesinin vermiş olduğu kararlara karşı gidilecek kanun yolu ise temyiz kanun yoludur. İstinaf incelemesinde, ilk derece mahkemesi gibi inceleme yapılırken temyiz kanun yolunda ise yalnızca hukuka uygunluk denetimi yapılır. Ayrıca, istinaf kanun yolunda yapılan inceleme neticesinde istinaf mahkemesince ilk derece mahkemesi gibi karar verilebilirken temyiz mahkemesi ancak istinaf mahkemesi kararını bozabilir ya da onayabilir.

İstinaf mahkemesinin verebileceği kararlar:

İstinaf mahkemesi esastan inceleme sonucunda, ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu ret kararını kaldırarak davanın kabulüne ya da kısmen kabulüne; ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu kabul kararını kaldırarak davanın esastan reddine ya da kısmen reddine karar verebilir.

İstinaf mahkemesi yeniden yargılama yapılmasına gerek olamayan basit hatalara ilişkin durumlarda yeniden esas hakkında karar vermeksizin ilk derece mahkemesinin kararını düzeltir.

İstinaf mahkemesi, inceleme sonucunda verilen kararda usule ya da esasa ilişkin herhangi bir hata görmezse istinaf başvurusunu reddeder.

Gerekçeli istinaf dilekçesi nedir?

Gerekçeli istinaf dilekçesi, istinaf başvurusuna konu sebeplerin gösterildiği dilekçedir. Ceza yargılamasında yedi gün içinde hükmü veren mahkemeye dilekçe verilmek suretiyle istinaf başvurusunda bulunulur. Savcı hariç olmak üzere, istinaf başvurusunda gerekçe gösterilmesi gerekmemektedir. Daha sonrasında, ilgililer tarafından gerekçeli istinaf dilekçesi verilebilir. 

İstinaf mahkemesinin esastan reddi ne demek?

İstinaf mahkemesi, istinaf başvurusu neticesinde öncelikle usule ilişkin bir inceleme yapar. Usule ilişkin inceleme sonucunda bir eksiklik görmezse kararı esas bakımından incelemeye geçer. Esastan inceleme neticesinde verilecek kararlardan biri de istinaf başvurusunun esastan reddidir. İstinaf mahkemesi, ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu kararda herhangi bir usule ya da esasa ilişkin hukuka aykırılık görmezse istinaf başvurusunun esastan reddine karar verir. Yani, istinaf mahkemesinin ilk derece mahkemesince verilen kararı yerinde gördüğü anlamına gelmektedir.

İstinaf İncelemesi Nedir ?

İstinaf incelemesi, yukarıda da ifade edildiği üzere ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kararların yasal süresi içerisinde istinaf kanun yoluna başvurulması hâlinde yetkili ve görevli Bölge Adliye Mahkemelerince gerek olay ve gerekse hukukî açıdan incelenmesi sürecidir.

Adli yargıda Ceza Mahkemelerince verilmiş olan kararlar Bölge Adliye Mahkemelerinin Ceza Dairelerinde, buna karşılık Hukuk Mahkemelerince verimli olan kararlar ise Bölge Adliye Mahkemelerinin Hukuk Dairelerinde istinaf incelemesine tâbi tutulur.

Bu sebeple istinaf incelemesi, hukuk ve ceza yargılamaları bakımından ayrı ayrı ele alınmak durumundadır.

1. Ceza yargılamaları

Ceza yargılamasında istinaf kanun yolu 5271 sayılı CMK’nın 272-285. Maddeleri arasında düzenlenmiştir.

Bu sürecin ilk adımı, ilk derece mahkemeleri tarafından verilmiş olan kararlara karşı, tefhim/tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde yapılan istinaf başvurusu ile başlar. Süresi içerisinde yapılmayan başvurular ilk derece mahkemelerince verilen kararın kesinleşmesine sebep olur. Bununla birlikte yasal olarak istinaf kanun yoluna götürülemeyen kararlar da vardır:

1. Hapis cezasından çevrilen adlî para cezaları hariç olmak üzere, sonuç olarak belirlenen üçbin Türk Lirası dâhil adlî para cezasına mahkûmiyet hükümlerine,

2. Üst sınırı beşyüz günü geçmeyen adlî para cezasını gerektiren suçlardan beraat hükümlerine,

3. Kanunlarda kesin olduğu yazılı bulunan hükümlere,

Karşı istinaf yoluna başvurulamaz. Bunun dışındaki kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir.

İlk derece mahkemesince verilen kararlara karşı Cumhuriyet savcısı, şüpheli, sanık, katılan ve suçtan zarar görmüş bulunan kişiler (katılma isteği karara bağlanmamış, reddedilmiş olsa bile katılan sıfatını alabilecek surette suçtan zarar görmüş olan kişiler) istinaf kanun yoluna başvurma hak ve yetkisine sahiptirler (CMK m. 260).

Bunun yanında gerek katılan vekili ve gerekse sanık müdafii olsun avukatlar da – müvekkilin açık arzusuna aykırı olmamak koşuluyla – müvekkilleri namına kanun yoluna başvurma hak ve yetkisine sahiptirler (CMK m. 261). Ayrıca şüpheli veya sanığın yasal temsilcisi ve eşi de şüpheli veya sanığa açık olan kanun yollarına süresi içinde kendiliklerinden başvurabilme hakkına sahiptirler. (CMK m. 262)

İstinaf kanun yoluna başvurduktan sonra bu talepten vazgeçmek imkânı da mevcuttur. Ancak bu vazgeçme, inceleme mercii tarafından karar verilmeden önce gerçekleşmelidir. Avukatların istinaf başvurundan vazgeçmeleri için bu konuda özel olarak yetkilendirilmiş olmaları şarttır (CMK m. 266).

Bölge Adliye Mahkemesi istinaf incelemesi yaparken hem vaka incelemesi hem de hukukî inceleme yapma yetkisini hâizdir. İnceleme neticesinde “Esastan red”, “Düzelterek esastan red”, “Bozma ve ilk derece mahkemesine gönderme”, “Davanın yeniden görülmesi ve duruşma hazırlığı işlemlerinin başlatılması” kararı verebilir.

Usulüne göre yapılan bir istinaf başvurusu üzerine görevli ve yetkili Bölge Adliye Mahkemesi hem vaka incelemesi hem de hukukî inceleme yapma yetkisini hâizdir. İnceleme neticesinde aşağıdaki kararlardan birisini vermesi mümkündür:

1. Esastan red kararı:

Eğer Bölge Adliye Mahkemesi yapmış olduğu inceleme neticesinde, ilk derece mahkemesinin kararında usule veya esasa ilişkin herhangi bir hukuka aykırılığın bulunmadığını, delillerde veya işlemlerde herhangi bir eksiklik olmadığını, ispat bakımından değerlendirmenin yerinde olduğunu saptarsa istinaf başvurusunun esastan reddine karar verecektir.

2. Düzelterek esastan red kararı:

Bazı durumlarda ise ilk derece mahkemesinin kararında ispat bakımından değerlendirme doğru yapılmıştır, yine delillerde veya işlemlerde de herhangi bir eksiklik yoktur. Fakat bazı hukukî eksiklikler söz konusudur. Bununla beraber söz konusu hukukî eksiklikler kararın bozulmasını gerektirmemektedir. Özetle karar doğrudur, fakat bazı eksikliklerin düzeltilmesi gerekli ve yeterlidir. İşte bu durumda Bölge Adliye Mahkemesi “düzelterek esastan red kararı” verir.

3. Bozma ve ilk derece mahkemesine gönderme kararı:

Aşağıda yer verilen durumlardan birisi varsa,Bölge Adliye Mahkemesi kararı bozar ve dosyayı ilk derece mahkemesine geri gönderir. Yani davayı duruşma açarak bizzat çözmez.

• Mahkemenin kanuna uygun olarak teşekkül etmemiş olması.
• Hâkimlik görevini yapmaktan kanun gereğince yasaklanmış hâkimin hükme katılması.
• Geçerli şüphe nedeniyle hakkında ret istemi öne sürülmüş olup da bu istem kabul olunduğu hâlde hâkimin hükme katılması veya bu istemin kanuna aykırı olarak reddedilip hâkimin hükme katılması.
• Mahkemenin kanuna aykırı olarak davaya bakmaya kendini görevli veya yetkili görmesi.
• Cumhuriyet savcısı veya duruşmada kanunen mutlaka hazır bulunması gereken diğer kişilerin yokluğunda duruşma yapılması.
• Duruşmalı olarak verilen hükümde açıklık kuralının ihlâl edilmesi.
• Hükmün hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delile dayanması.

4. Davanın yeniden görülmesi ve duruşma hazırlığı işlemlerinin başlatılması kararı:

Yukarıda sayılanların dışındaki durumlarda eğer Bölge Adliye Mahkemesi ilk derece mahkemesi kararının hatalı olduğu kanaatinde ise, davanın yeniden görülmesine karar verir ve duruşma hazırlığı işlemlerini başlatır.

Sanık, müdafii, katılan ve vekilinin davetiye tebliğ edilmesine rağmen duruşmaya gelmemesi hâlinde duruşmaya devam edilerek sanığın sorgu tutanakları anlatılmak suretiyle dava yokluklarında bitirilebilir. Ancak, sanık hakkında verilecek ceza, ilk derece mahkemesinin verdiği cezadan daha ağır ise, sanığın mutlaka dinlenmesi gerekir. (CMK m. 282/1-f)

Yapmış olduğu duruşma sonrasında bölge adliye mahkemesi istinaf başvurusunu:

• Esastan reddedebilir.
• İlk derece mahkemesinin vermiş olduğu kararı kaldırarak yeniden hüküm kurabilir.

Eğer istinaf kanun yoluna yalnız sanık lehine başvurulmuşsa, yeniden verilen hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamaz. (CMK m. 283)

2. Hukuk Yargılamaları

Hukuk yargılamalarında istinaf kanun yolu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 341-361. Maddeleri arasında düzenlenmiştir.

İlk derece mahkemelerinden verilmiş bulunan kararlara karşı tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde istinaf kanun yoluna başvurmak gereklidir (HMK m. 345) Bununla beraber tüm kararlara karşı istinaf kanun yoluna başvurulamaz. Sadece:

• Nihai kararlar

• İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz taleplerinin reddi kararları, karşı tarafın yüzüne karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları, karşı tarafın yokluğunda verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine verilen kararlar

• Miktar veya değeri 5.390 Türk Lirasını (2020 yılı için) geçmeyen malvarlığı davalarına ilişkin kararlar kesindir. Ancak manevi tazminat davalarında verilen kararlara karşı, miktar veya değere bakılmaksızın istinaf yoluna başvurulabilir. (HMK, m. 341)

İstinaf başvurusu yapılırken, istinaf kanun yoluna başvuru için gerekli harçlar ve tebliğ giderleri de dâhil olmak üzere tüm giderler ödenir. Bunların hiç ödenmediği veya eksik ödenmiş olduğu sonradan anlaşılırsa, kararı veren mahkeme tarafından verilecek bir haftalık kesin süre içinde tamamlanması, aksi hâlde başvurudan vazgeçmiş sayılacağı hususu başvurana yazılı olarak bildirilir. Verilen kesin süre içinde harç ve giderler tamamlanmadığı takdirde, mahkeme başvurunun yapılmamış sayılmasına karar verir. (HMK, m. 344)

Ceza yargılamasının aksine istinaf kanun yoluna başvurma, kural olarak kararın icrasını durdurmaz. Ancak kişiler hukuku, aile hukuku ve taşınmaz mal ile ilgili ayni haklara ilişkin kararlar kesinleşmedikçe yerine getirilemez. Öte yandan İcra ve İflas Kanununun icranın geri bırakılmasıyla ilgili 36 ncı maddesi hükmü saklıdır. Ancak nafaka kararlarında icranın geri bırakılmasına karar verilemez. (HMK, m. 350)

İstinaf Masrafı Nedir ?

Bu sorunun cevabı istinaf başvurusunun ceza davasına ya da hukuk davasına yönelik olmasına göre değişmektedir.

1. Ceza Yargılamaları

Anayasa Mahkemesi 20.10.2011 tarih 2011/54 E., 2011/142 K. sayılı kararı ile ceza davaları özelinde istinaf ve temyiz başvurularında harç alınmasını aşağıdaki gerekçe ile Anayasa’ya aykırı bulmuş ve iptal etmiştir:

“Ödeme gücü olmayanlara etkili adlî yardım sağlayacak bir sistem itiraz konusu kuralla birlikte düzenlenmediği gibi, genel olarak ceza yargılaması alanında da, harçlar dâhil “yargılama giderlerinden muafiyet” sağlayan adlî yardım düzenlemesi bulunmamaktadır. Yine hukukumuzda adlî yardıma ilişkin tek düzenleme olan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ilgili hükümlerinin, kuralla getirilen temyiz harcı bakımından da uygulanmasını sağlayacak herhangi bir atıf yapılmamıştır. Dolayısıyla kural, ödeme gücü olmayanlar bakımından mahkemeye erişim hakkını engelleyecek niteliktedir.”

Dolayısıyla, ceza yargılamaları bakımından istinaf ve temyiz başvurularında harç alınması söz konusu değildir.

2. Hukuk Yargılamaları

Bununla birlikte hukuk yargılamalarında istinaf kanun yoluna başvuru esnasında belli bir harç bedeli ve masraf ödenmektedir. Nitekim 6100 sayılı HMK’nın 344’üncü maddesinde:

“İstinaf dilekçesi verilirken, istinaf kanun yoluna başvuru için gerekli harçlar ve tebliğ giderleri de dâhil olmak üzere tüm giderler ödenir. Bunların hiç ödenmediği veya eksik ödenmiş olduğu sonradan anlaşılırsa, kararı veren mahkeme tarafından verilecek bir haftalık kesin süre içinde tamamlanması, aksi hâlde başvurudan vazgeçmiş sayılacağı hususu başvurana yazılı olarak bildirilir. Verilen kesin süre içinde harç ve giderler tamamlanmadığı takdirde, mahkeme başvurunun yapılmamış sayılmasına karar verir. Bu karara karşı istinaf yoluna başvurulması hâlinde, 346 ncı maddenin ikinci fıkrası hükmü kıyas yoluyla uygulanır.” Düzenlemesi yer almaktadır.

2020 yılı itibariyle Bölge Adliye Mahkemelerinin Hukuk Dairelerine yapılacak istinaf başvuruları için 148,60 TL harç bedeli ödenmesi öngörülmüştür.

İlgili: Araç Değer Kaybı Başvuru Dilekçesi Örneği

İstinaf Dilekçesi Nedir ?

İstinaf dilekçesi, ilk derece mahkemesince verilen kararın tebliğinden itibaren yasal süresi içerisinde Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmek üzere kararı veren ilk derece mahkemesine sunulan istinaf talepli dilekçeyi ifade eder.

Önemle ifade etmek gerekir ki, kararın yüze karşı okunduğu (tefhim edildiği) durumlarda istinaf kanun süresi bu andan itibaren başladığından –bu aşamada henüz gerekçeli karar tebliğ edilmemiş olsa dahi- mutlak surette süre tutum dilekçesi verilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde verilen karar yasal sürenin hitamında kesinleşmiş olacaktır.

Aşağıda biri Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesi’ne biri ise Hukuk Dairesi’ne hitaben yazılmış iki dilekçe örneği sunulmaktadır:

Ceza Mahkemelerince Verilen Kararlara Karşı İstinaf Dilekçe Örneği

…… BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ İLGİLİ CEZA DAİRESİNE

Gönderilmek Üzere

 …. ASLİYE/AĞIR CEZA MAHKEMESİNE

DOSYA NO : (Bu kısma kararın Esas ve Karar Numarası Yazılmalıdır)

İSTİNAF YOLUNA BAŞVURAN KATILAN/SANIK : (Bu kısma TC Kimlik Bilgileri, İsim ve Adres yazılmalıdır)

VEKİLİ : Av. ///

Adres

SANIK/KATILAN: (Bu kısma –varsa- karşı tarafın TC Kimlik Bilgileri, İsim ve Adresi yazılmalıdır)                                                        

SUÇ : (Bu kısma sanık hakkında hükmolunan cezaya konu suç yazılmalıdır)

KONU : ……. Asliye/Ağır Ceza Mahkemesi’nin ………tarih, Esas……, Karar…… sayılı dosyasıyla sanık hakkında verilen karara ilişkin gerekçeli istinaf dilekçesinin arzıdır.

AÇIKLAMALAR:

……. Asliye/Ağır Ceza Mahkemesi’nin … tarih .. Esas ve … Karar sayılı kararına ilişkin olarak ……. tarihinde vermiş olduğu karar tarafımıza ….. tarihinde tebliğ edilmiştir. Gerekçeli karar incelendiğinde bahse konu kararın aşağıdaki gerekçelerle usul ve yasaya ayır olduğu açıkça görülmektedir:

1. (Burada kararın hangi gerekçelerle yasaya aykırı olduğu açıklanacaktır)

2-

3-

NETİCE ve TALEP: 

Yukarıda gerekçeleri izah edildiği üzere; ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu karar usul ve yasaya aykırıdır. Bu sebeple,

• İstinaf başvurumuzun kabulüne,

• Hükmün bozularak dosyanın yeniden incelenmek üzere ilk derece mahkemesine gönderilmesine;

• Eğer hükmün bozulması yerine, davanın Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde incelenerek yeniden görülmesine karar verilirse; ilk derece mahkemesinin hükmü KALDIRILARAK duruşmalı olarak yapılacak istinaf incelemesi neticesinde YENİDEN HÜKÜM KURULARAK müvekkilin beraatine / sanık hakkında daha ağır bir cezaya hükmolunmasına karar verilmesi hususunda,

Gereğini saygılarımızla arz ederiz …./…./……

Katılan Vekili/ Sanık Müdafii

Hukuk Mahkemelerince Verilen Kararlara Karşı İstinaf Dilekçe Örneği

BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ HUKUK DAİRESİ’NE

Gönderilmek Üzere

ANKARA…. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NE

DURUŞMA TALEPLİDİR

DOSYA NO : 

İSTİNAF BAŞVURUSUNDA BULUNAN
DAVACI :
VEKİLİ : Av. ///
ADRES : Adres

DAVALI :

VEKİLİ :

ADRES :

KARAR TEBLİĞ TARİHİ:

İSTİNAF TALEBİNİN KONUSU : ……..Hukuk Mahkemesi’nin …/…/… tarih ve …/… E. …../… K. sayılı kararının istinaf incelemesi talebinden ibarettir. 

GEREKÇE VE AÇIKLAMALAR: (Bu kısımda usul ve esas ilişkin itiraz sebepleri maddeler hâlinde delillerle ilişkilendirilerek sıralanacaktır.)

2-

3-

NETİCE VE TALEP :

Yukarıda ayrıntıları ile açıklandığı üzere, ……..Hukuk Mahkemesi’nin …/…/… tarih ve …/… E. …../… K. sayılı kararı usul ve yasaya aykırıdır. Bu sebeple,

1- ……. Hukuk Mahkemenin …/…/… tarih ve …/… E. …../… K. sayılı kararının istinaf incelemesi neticesinde KALDIRILARAK yeniden yapılacak duruşmalı yargılama neticesinde talebimiz doğrultusunda DAVAMIZIN KABULÜNE karar verilmesini;

2. Ayrıca yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini,

Bilvekale arz ve talep ederiz. …./…../…..

Davacı Vekili

Av. ///