Uyuşturucu Kullanma, Bulundurma ve Satın Alma Suçu ve Cezası | TCK 191

MADDE METNİ

(1) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

 (2) Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir. Cumhuriyet savcısı, bu durumda şüpheliyi, erteleme süresi zarfında kendisine yüklenen yükümlülüklere uygun davranmadığı veya yasakları ihlal ettiği takdirde kendisi bakımından ortaya çıkabilecek sonuçlar konusunda uyarır. 

(3) Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre Cumhuriyet savcısının kararı ile üçer aylık sürelerle en fazla bir yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir. 

(4) Kişinin, erteleme süresi zarfında; a) Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi, b) Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması, c) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, hâlinde, hakkında kamu davası açılır. 

(5) Erteleme süresi zarfında kişinin kullanmak için tekrar uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, dördüncü fıkra uyarınca ihlal nedeni sayılır ve ayrı bir soruşturma ve kovuşturma konusu yapılmaz.

(6) Dördüncü fıkraya göre kamu davasının açılmasından sonra, birinci fıkrada tanımlanan suçun tekrar işlendiği iddiasıyla açılan soruşturmalarda ikinci fıkra uyarınca kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilemez. 

(7) Şüpheli erteleme süresi zarfında dördüncü fıkrada belirtilen yükümlülüklere aykırı davranmadığı ve yasakları ihlal etmediği takdirde, hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir. 

(8) Bu Kanunun; a) 188 inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, b) 190 ıncı maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, suçundan dolayı yapılan kovuşturma evresinde, suçun münhasıran bu madde kapsamına girdiğinin anlaşılması hâlinde, sanık hakkında bu madde hükümleri çerçevesinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilir. 

(9) Bu maddede aksine düzenleme bulunmayan hâllerde, Ceza Muhakemesi Kanununun kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin 171 inci maddesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin 231 inci maddesi hükümleri uygulanır. 

(10) (Ek: 27/3/2015-6638/12 md.) Birinci fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

UYUŞTURUCU KULLANMA, BULUNDURMA SUÇUNUN ÖZELLİKLERİ

1.  SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ

Şüpheli hakkında yürütülen soruşturmada cumhuriyet savcısına kamu davasının ertelenmesi ve denetimli serbestlik hükümlerinin uygulanması bakımından geniş yetki verilmiştir.

Bu suçun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı değildir.

TCK m. 191/2’ ye göre şüpheli hakkında başlatılan soruşturmada CMK m.171’deki şartlar aranmaksızın kamu davasının açılması beş yıllığına ertelenir. 

Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında bir yıl denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre Cumhuriyet savcısının kararı ile üçer aylık sürelerle en fazla bir yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir.

Denetimli serbestlik tedbiri kişinin içinde bulunduğu durum gözetilerek yükümlülükler veya yasaklar belirlenir. Ancak duruma göre bu belirlenen yükümlülük ve yasakların yeterli olmayacağı anlaşılıyorsa tedaviye de başvurulabilir.

Denetimli serbestlik, infaz evresinde başvurulan bir kurumdur ancak TCK.191 bu kurumu soruşturma aşamasında başvurulacak bir kurum haline getirmiştir.

Kişi erteleme süresi zarfında a) Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi, b) Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması, c) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, hâlinde, hakkında kamu davası açılır. (TCK m. 191/4). Kişinin bu fiilleri işlemesi durumunda ayrı bir soruşturma veya kovuşturma yapılmaz.

Kişi erteleme süresi içinde dördüncü fıkrada belirtilen yükümlülüklere aykırı davranmadığı ve yasakları ihlal etmediği takdirde hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.

Dördüncü fıkraya göre kamu davası açıldıktan sonra kişi birinci fıkrada belirtilen suçları tekrar işlerse kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilmez.

 TCK m.191/8’ e göre bu kanunun a) 188 inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, b) 190’ıncı maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, suçundan dolayı yapılan kovuşturma evresinde, suçun münhasıran bu madde kapsamına girdiğinin anlaşılması hâlinde, sanık hakkında bu madde hükümleri çerçevesinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilir.

KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ NEDİR?

Cumhuriyet savcısı, yeterli şüphenin varlığına rağmen kamu davasının açılmasının beş yıl ertelenmesine karar verebilir.

Kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilebilmesi için;

 a) Şüphelinin daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı hapis cezası ile mahkûm olmamış bulunması,

 b) Yapılan soruşturmanın, kamu davası açılmasının ertelenmesi halinde şüphelinin suç işlemekten çekineceği kanaatini vermesi,

 c) Kamu davası açılmasının ertelenmesinin, şüpheli ve toplum açısından kamu davası açılmasından daha yararlı olması, 

d) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı ve Cumhuriyet savcısı tarafından tespit edilen zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi, koşullarının birlikte gerçekleşmesi gerekir.

Kamu davasının ertelenmesi kararı verilebilmesi için CMK m. 171’ deki şartların somut durumda bulunması gereklidir ancak m.191 de CMK m. 171’ deki şartlar aranmadan kamu davasının ertelenmesi kararı verilir denilmekle istisnai bir durum yaratılmıştır.

HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİYE BIRAKILMASI NEDİR?

TCK m. 231/5’e göre “Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl (2) veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder.”

HAGB kararı verilebilmesi için de birtakım şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Sanığa verilecek ceza 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası ise, gerekli koşulların varlığı halinde hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı verilir. Bu koşullar ise şöyledir;

-Kişi daha önce kasten işlenen bir suçtan dolayı mahkum olmamış olmalı.

-Mağdurun ve kamunun uğradığı zarar tamamen giderilmiş olmalıdır.

-Mahkemece sanığın tekrar suç işlemeyeceğine kanaat getirilmiş olmalıdır.

-Sanık hakkındaki HAGB kararını kabul etmiş olmalıdır.

Yukarıda da belirtildiği üzere TCK m.188 ve TCK m.190’ da belirtilen suçlardan dolayı yapılan kovuşturmada suçun TCK m.191 kapsamına girdiği anlaşılırsa verilecek ceza miktarına bakılmaksızın HAGB kararı verilir. TCK m.191 de CMK m.231’ e getirilen bir istisna niteliğindedir.

GÖZALTI -TUTUKLULUK HÜKÜMLERİ

Ceza Muhakemeleri Kanunu (CMK) madde 91’ e göre “Gözaltına alma, bu tedbirin soruşturma yönünden zorunlu olmasına ve kişinin bir suçu işlediği şüphesini gösteren somut delillerin varlığına bağlıdır. 

Toplu olarak işlenen suçlarda, delillerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle; Cumhuriyet savcısı gözaltı süresinin, her defasında bir günü geçmemek üzere, üç gün süreyle uzatılmasına yazılı olarak emir verebilir. Gözaltı süresinin uzatılması emri gözaltına alınana derhâl tebliğ edilir.”

Gözaltı hükümleri, maddede belirtildiği üzere soruşturma yönünden zorunlu ise ve kişinin suçu işlediği şüphesini gösteren somut deliller varsa uygulanır. 

Tutukluluk CMK madde 100’ de düzenlenmiştir. Tutukluluk bir ceza değildir, güvenlik tedbiridir ve son çare olarak kullanılmalıdır. Tutukluluk kişinin özgürlüğünü kısıtlayıcı bir tedbir olduğu için kanunda sıkı şartlara bağlanmıştır.

CMK madde 100’ e göre tutukluluk kararı verilebilmesi için kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillerin varlığı ve bir tutuklama nedeni bulunması gerekir. Tutuklama nedeni ise şu hallerde var sayılır:

a) Şüpheli veya sanığın kaçması, saklanması veya kaçacağı şüphesini uyandıran somut olgular varsa. 

b) Şüpheli veya sanığın davranışları; 1. Delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme, 2. Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişiminde bulunma hususlarında kuvvetli şüphe oluşturuyorsa.

CMK madde 100 ‘de, sayılan bazı suç tiplerinde kuvvetli suç şüphesi varsa tutuklama nedeni varsayılacağı belirtilmiştir. Ancak bu suçlar arasında uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanma suçu sayılmamıştır.

Tutukluluk tedbirinin ölçülülük ilkesine aykırı şekilde verilmemesi gerekmektedir. Yani adli kontrol hükümleri beklenen faydayı sağlamaya yeterli ise tutukluluğa hükmedilemez.

Sonuç olarak uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanma suçunda maddede belirtilen şartların varlığı halinde gözaltı ve tutukluluk hükümlerine başvurulur.

KORUNAN HUKUKİ DEĞER

Bu maddede yer alan suçta korunan hukuki değer birey ve toplum sağlığını korumaktır.

SUÇUN UNSURLARI

MADDİ UNSUR

1.FAİL

Kullanmak için uyuşturucu ve uyarıcı madde satın almak, kabul etmek ve bulundurmak ya da uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanmak suçunda fail herkes olabilir. Uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi az ya da çok satın almak, kabul etmek, bulundurmak, kullanmak veya ilk defa kullanmak, müptelalık seviyesinde kullanmak arasında faillik bakımından bir fark yoktur.

2.MAĞDUR

Kullanmak için uyuşturucu ve uyarıcı madde satın almak, kabul etmek ve bulundurmak ya da uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanmak suçunda mağdur toplumdur.

3.SUÇUN HUKUKİ KONUSU

Kullanmak için uyuşturucu ve uyarıcı madde satın almak, kabul etmek ve bulundurmak ya da uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanmak suçunun hukuki konusu uyuşturucu ve uyarıcı maddedir. Peki uyuşturucu ve uyarıcı maddeden ne anlaşılmaktadır? Mevzuatta uyuşturucu ve uyarıcı maddenin ne olduğuna ilişkin bir tanım mevcut değildir. Uyuşturucu ve uyarıcı maddelere ilişkin birtakım sınıflandırmalar mevcuttur.

Doğal Nitelikli Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeler

Afyon, morfin, eroin, esrar, kokain, crack, marihuana 

Sentetik Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeler

Depresantlar(Yatıştırıcılar), hallüsinojenler (Hayal Gördürücüler), Simulantlar (Uyarıcılar), Uçucu ve Çözücü maddeler

Ele geçirilen maddenin niteliğinin bilirkişi raporlarına dayanması gerekir.

4.FİİL

Kanun m.191’deki suçu seçimlik hareketli olarak düzenlemiştir.

Satın Almak: Uyuşturucu ve uyarıcı madde satın alma, belli bir bedel karşılığında kendisinin kullanabileceği miktarda uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi kendi hakimiyet alanına dahil etmesine denir.

Kabul Etmek: Uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi bedel karşılığı olmaksızın kendi hakimiyet alanına dahil etmesine denir.

Bulundurma: Uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi hakimiyet alanında bulundurma ve istediği zaman doğrudan tasarrufta bulunabilme imkanına sahip olmasına denir.

5237 sayılı TCK’nın 191. Maddesi, 6545 sayılı Kanun’un 68. Maddesiyle değişikliğe tabi tutularak yeniden düzenlenmiştir. Ve bu düzenlemeyle uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak fiili de madde kapsamına dahil edilmiştir.

Kullanma     : Uyuşturucu ve uyarıcı maddenin ağız yoluyla veya başka herhangi bir yolla vücut içerisine alınmasına denir.

MANEVİ UNSUR

Bu suç kasten işlenebilen bir suçtur. Taksirle veya olası kastla işlenemez. Satın almak, kabul etmek, bulundurmak fiilinin kullanma amacıyla yapılmış olması gerekmektedir. Fail uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kullanmak için satın aldığını, kabul ettiğini, bulundurduğunu veya kullandığını biliyor ve istiyor olması gerekir.

Suçun Özel Görünüş Şekilleri

1.Suça Teşebbüs

TCK m. 35’e göre kişi işlemeyi düşündüğü bir suçu elverişli hareketlerle işlemeye başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamazsa teşebbüsten sorumlu olur.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alma, kabul etme suçları teşebbüse elverişlidir. Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin hakimiyet alanına girmesinin engellendiği durumlarda suç teşebbüs aşamasında kalmış sayılır. Ancak uyuşturucu veya uyarıcı madde bulundurma suçu teşebbüse elverişli değildir. 

Uyuşturucu veya uyarıcı madde vücuda girdiğinde uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanma suçu tamamlanmış sayılır. Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin miktarı önemli değildir.

2.Suçların İçtimaı

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kullanma amacıyla satın alma, kabul etme, bulundurma veya kullanma suçu seçimlik hareketli bir suçtur. Fail bu fiillerin birkaçını işlese de tek bir suç işlemiş gibi cezalandırılır.

TCK m.43’e göre, bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda ve aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek bir fiille işlenmesi durumunda tek bir cezaya hükmedilir. Koşulları varsa m. 191 ‘deki suça da zincirleme suç hükümleri uygulanır.

3.Suça İştirak

TCK m.191’ deki suç tipinde suça iştirakin her şekli mümkündür.

GÖREVLİ MAHKEME-YETKİLİ MAHKEME

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kullanma amacıyla satın alma, kabul etme, bulundurma veya kullanma suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.

Yetkili mahkeme ise Ceza Muhakemeleri Kanunu m.12’ye göre belirlenir.

YAPTIRIM

TCK m.191/1’ e göre “Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

ETKİN PİŞMANLIK 

TCK m.192/2’ye göre “Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.”

TCK m.192/3’e göre “Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.”

TCK m.192/4’e göre “Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz. (Ek cümle: 24/11/2016-6763/16 md.) Bu durumda kamu görevlileri ile sağlık mesleği mensuplarının 279 uncu ve 280 inci maddeler uyarınca suçu bildirme yükümlülüğü doğmaz.”

SIKÇA SORULAN SORULAR

1. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma suçundan yakalandım. Daha önce bu konuda hiç sabıkam yok, ceza alır mıyım?

Bu suçtan dolayı yapılan soruşturmada m. 171’deki şartlar aranmaksızın kamu davasının açılmasının 5 yıl ertelenmesi kararı verilir. Ve erteleme süresinde yükümlülüklere aykırı davranmadığı ve yasakları ihlal etmediği takdirde kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir.

2. Kamu davasının ertelenmesi kararı adli sicilde görünür mü?

Erteleme süresi içinde kamu davasının açılmasına ilişkin karar adli sicile direkt olarak kaydedilmez. Adli sicil genel müdürlüğü nezdinde bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Buradaki kayıtlar ancak CMK m.171’deki belirtilen amaç için hakim, savcı ve mahkemeler tarafından görünebilir. Erteleme süresinde m.191/4 ‘deki fiillerden biri veya birkaçı işlenmezse kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir. Ve erteleme kararı da sistemden tamamen silinir.

3.Denetimli serbestlik tedbirinde tedavi olmak zorunlu mudur?

Denetimli serbestlik tedbirinde cumhuriyet savcısının gerekli görmesi halinde tedavi uygulanır. Uygulanma kararı verildiği takdirde bu tedaviye uyulması gerekir aksi takdirde kamu davasının ertelenmesi kararı kalkar ve kamu davası açılır.

4. Erteleme kararı süresi içinde tekrar kullanma suçundan yakalandım erteleme kararı kalkar mı?

Erteleme kararı süresinde yapılmaması gereken fiiller yapılmışsa erteleme kararı kalkar ve kamu davası açılır. Ancak erteleme süresinde işlenen m.191/4’te belirtilen kullanma amacıyla satın alma, kabul etme, bulundurma veya kullanma suçundan ayrıca kamu davası açılmaz.

Alanında uzman uyuşturucu avukatları tarafından, sürecin hassasiyeti ve önemi gözetilerek en kısa sürede, en etkin çözüme ulaşmayı bir ilke haline getiren Tahancı Hukuk Bürosu müvekkillerine bu alanda her türlü desteği vermektedir.

“Uyuşturucu Kullanma, Bulundurma ve Satın Alma Suçu ve Cezası | TCK 191” üzerine 2 yorum

  1. denetim surecinde tekrar uyuşturucu kullandm tahlilde cikdi kamo davasinin acil.asina.diyor tekrar erteleme yapmiyor sizce ne ceza alirm cok yatarmyn

    Yanıtla

Yorum yapın

Call Now Button