Öğretmen – Güvenlik Soruşturması – Yürütmeyi Durdurma Kararı – 2024 YD

Öğretmen – Güvenlik Soruşturması – Yürütmeyi Durdurma Kararı – 2023 YD

Güvenlik soruşturması Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ‘nca olumsuz sonuçlandırılan ve ataması yapılmayan öğretmen adayı müvekkilimiz için açılan güvenlik soruşturması iptal davasında Ankara 5. İdare Mahkemesi tarafından idari işlem hukuka aykırı bulunarak yürütmeyi durdurma kararı verildi.

T.C.
ANKARA
5. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO : 2019/2284

YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI İSTEYEN (DAVACI)
VEKİLİ              : AV. FATİH TAHANCI – AV. AYŞE TAHANCI
Maltepe Mah. GMK Bulvarı Akıncılar sok. No:1/17 Demir Apt. 6.Kat Çankaya/ANKARA

DAVALI             : MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

İSTEMİN ÖZETİ : Davacı tarafından, sözleşmeli öğretmen olarak Düzce İli, Yığılca Orhangazi Yatılı Bölge Ortaokuluna yapılan atamasının güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz olduğundan bahisle iptaline yönelik olarak tesis edilen 12.11.2019 tarih ve 125490 sayılı işlemin, hukuka aykırı olduğu, atanmasına engel bir durumunun olmadığı, hiçbir somut gerekçe gösterilmeden işlem tesis edildiği ileri sürülerek iptali ve yürütmesinin durdurulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Davacı öğretmen hakkında yapılan güvenlik soruşturmasının olumsuz olması nedeniyle atamasının iptal edildiği, işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Ankara 5. İdare Mahkemesi’nce yürütmenin durdurulması istemi hakkında işin gereği görüşüldü:

Dava, davacı tarafından, sözleşmeli öğretmen olarak Düzce İli, Yığılca Orhangazi Yatılı Bölge Ortaokuluna yapılan atamasının güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz olduğundan bahisle iptaline yönelik olarak tesis edilen 12.11.2019 tarih ve 125490 sayılı işlemin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na 03.10.2016 tarih ve 676 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 74. maddesiyle eklenen ve 01.02.2018 tarihli ve 7070 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun ile kanunlaşan 48. maddenin birinci fıkrasının (A) bendinin sekiz numaralı alt bendi ile güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak devlet memurluğuna (öğretmen) alınacaklarda aranacak genel şartlar arasında sayılmıştır.

06.06.1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar’ın 12. maddesinde, ‘‘Sözleşmeli olarak çalıştırılacakların, ilgili kurumun saptayacağı özel koşulların yanı sıra, 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentlerinde belirtilen koşulları taşımaları gereklidir. ” düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu güvenlik soruşturmasına yönelik kanun hükmünün iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne açılan iptal davası neticesinde; Anayasa Mahkemesince verilen ve 29.11.2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 24.07.2019 tarihli ve E:2018/73, K:2019/65 sayılı karar ile; “(…) Kuralda güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılması memurluğa alımlarda genel şartlar arasında sayılmasına karşın güvenlik soruşturmasına ve arşiv araştırmasına konu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğuna, bu bilgilerin ne şekilde kullanılacağına, hangi mercilerin soruşturma ve araştırmayı yapacağına ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Diğer bir ifadeyle güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek verilerin kullanılmasına ilişkin temel ilkeler belirlenmeksizin kuralla sadece güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması devlet memurluğuna alımlarda aranacak şartlar arasında sayılmıştır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda devlet memurluğuna atanmada esas alınacak kişisel veri niteliğindeki bilgilerin alınmasına, kullanılmasına ve işlenmesine yönelik güvenceler ve temel ilkeler kanunla belirlenmeksizin bunların alınmasına ve kullanılmasına izin verilmesi Anayasa’nın 13., 20. ve 128. maddeleriyle bağdaşmadığı.” gerekçelerine yer verilmek suretiyle 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin sekiz numaralı alt bendi iptal edilmiş ve iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarih ayrıca kararlaştırılmamış olması nedeniyle Resmi Gazete’de yayımlandığı 29.11.2019 tarihinden itibaren anılan kanun hükmü yürürlükten kaldırılmıştır.

2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın, “Anayasa Mahkemesinin kararları” başlıklı 153. maddesinde; “Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz. Anayasa Mahkemesi bir kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez. Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazete’de yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez. İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak kanun teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar. İptal kararları geriye yürümez. Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazete’de hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar.” hükmüne yer verilmiştir.

Uyuşmazlığın çözümü, Anayasa Mahkemesince bir kanun hükmünün Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmesi durumunun bu Kanun hükmüne dayalı olarak tesis edilen bireysel nitelikteki işlemlerin iptali istemiyle açılan davalara olan etkisi bakımından değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır. Anayasa’nın 153. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan; “Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir” kuralını tamamlar biçimde, beşinci fıkrasında, iptal kararlarının geriye yürümeyeceği belirtilmiş ve Anayasa Mahkemesi kararlarının, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağladığı düzenlenmiştir.

Bu düzenlemenin, hukuk devleti ilkesinin gereği ve doğal sonucu olarak, Anayasa’ya aykırı oldukları için iptal edilen kurallar yürürlükte iken tüm sonuçlarıyla birlikte elde edilmiş olan hakları korumayı amaçladığı açıktır. Zira menfaat veya hakkını ihlal ettiğini ileri sürdüğü ve hukuksal durumunda etki yaratan idari işlemin iptali istemiyle dava açan ilgilinin, bu işlemin dayandığı yasa ya da yasa gücündeki kararname hükmünün iptali için Anayasa’nın 152. maddesi uyarınca itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmasını isteme hakkının devamı olarak Anayasa Mahkemesince verilen bu kuralların iptali yolundaki kararın, görülmekte olan davada uygulanmasını isteme hak ve yetkisi vardır. Bu nedenle Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmiş olduğu bilindiği halde görülmekte olan davaların Anayasa’ya aykırılığı saptanmış hükümler dikkate alınarak çözümlenmesi Anayasa’nın üstünlüğü ve hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmayacaktır.

Buna göre; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin sekiz numaralı alt bendinin 29.11.2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 24.07.2019 tarih ve E:2018/73, K:2019/65 sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı ile iptal edilmesi, kararın yürürlüğe girmiş bulunması ve kanun koyucu tarafından bu konuda henüz düzenleme yapılmamış olması karşısında, hukuka aykırılığı Anayasa Mahkemesi kararı ile saptanmış yasal düzenlemeye dayanılarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan; dava konusu işlemin davacının Anayasa ile teminat altına alınan çalışma ve kamu hizmetine girme haklarını olan etkisi dikkate alındığında, uygulanması halinde davacı açısından telafisi güç zararlar doğurabileceği ise tabiidir.

Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 2577 Sayılı Kanunun 27. maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 gün içerisinde Ankara Bölge İdare Mahkemesi’ne itiraz yolu açık olmak üzere 31/01/2020 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.