Bekçilerin Görev ve Yetkileri

Bekçilerin Görev ve Yetkileri Nelerdir? Bekçi, devlet tarafından kamu  güvenliğini sağlamak, suç işlenmesini önlemek ve kolluk faaliyeti yürütmekle görevlendirilen kişidir. Çarşı ve mahalle bekçileri, Cumhuriyet tarihinde ilk defa 1966 yılında 772 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu ile düzenlenmiştir. Kanun yürürlükte olmasına rağmen 2016’ya kadar bekçi alımı yapılmamıştır. 2016’da bu kurum canlandırılmış ve bekçiler görevlendirilmiştir. Bekçiler ile ilgili hususlar 7245 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanununda düzenlenmektedir. Bu kanuna göre bekçiler yardımcı kolluk olarak nitelendirilmektedir. Ayrıca bekçiler memur statüsüne sahiptirler. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu m.36’ya göre emniyet hizmetleri sınıfı ile jandarma hizmetleri sınıfında yer almaktadırlar. 

Bekçinin görevi nedir?

Bekçiler kamu düzeni, kamu güvenliği, genel sağlık, dirlik ve esenliği sağlamakla görevlilerdir. Bekçiler kolluk faaliyeti yürütmekle görevlilerdir. Kolluk faaliyeti, kamu düzenini sağlamak amacıyla idare tarafından yürütülen faaliyetlerdir. Bekçilerin hem adli hem de adli kolluk faaliyetleri vardır. Bekçilerin adli kolluk görev ve yetkileri, 7245 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu’nun 8.maddesinde şu şekilde sayılmıştır:

MADDE 8 – (1) Çarşı ve mahalle bekçileri, suç işlenirken veya işlendikten sonra, henüz izleri meydanda iken;

a) Şüphelileri yakalamak,

b) Yakaladıkları şüphelilerin kendilerine veya başkalarına zarar vermelerini engelleyici tedbirleri almak,

c) Suç delillerinin kaybolmaması veya bozulmaması için gerekli muhafaza tedbirlerini almak,

ç) Varsa olayın tanıklarının kimlik ve adres bilgilerini tespit ederek genel kolluk birimlerine bildirmek ile görevli ve yetkilidir.

(2) Çarşı ve mahalle bekçileri haklarında tutuklama veya yakalama kararı çıkarılmış kimseleri gördükleri takdirde yakalamak ve bağlı bulunduğu genel kolluk kuvvetlerine teslim etmek ile görevli ve yetkilidir.

Bekçilerin çeşitli görev ve yetkileri bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi halka yardım görevidir. Bekçilerin halka yardım görevleri, kişilerin ihtiyacı olduğu durumlarda onlara yardımcı olma, tehlikeli durumların mevcudiyetinde kişileri bu konularda uyarma ve bu gibi durumları genel kolluk birimlerine bildirme şeklinde tezahür etmektedir. Bu görevler 7245 sayılı Kanun’un 5.maddesinde “Halka yardım görevi” adı altında düzenlenmiştir:

(1) Çarşı ve mahalle bekçileri, görevli oldukları mülki sınırlar içerisinde halkın istirahat, sağlık ve selametini sağlamak bakımından;

a) Yolda hastalanan, kazaya uğrayan, düşüp kalan ve genel durumu itibarıyla yardıma muhtaç olanlara yardım etmek,

b) Yardıma ihtiyaç duyduğu değerlendirilen, şiddet mağduru veya şiddete ya da istismara uğrama riski taşıyan kadın ve çocukları, kimsesizleri, engellileri ve acizleri en yakın genel kolluk birimlerine teslim etmek,

c) Bir semt, yer, yol veya sokak sormak için başvuranlara gerekli bilgiyi vermek,

ç) Doğum, ölüm, hastalık, kaza, yangın veya afet gibi önemli ve acele hâller sebebiyle, yapılacak yardım isteklerinden gücü dâhilinde olanları öncelikle yerine getirmek,

d) Büyük tehlike arz eden yangın ve su baskını gibi afetlerde mahalle sakinlerini derhal uyarmak,

e) Toplum sağlığını ve güvenliğini tehdit eden bir hayvana rastlanıldığında verebileceği zararları engellemek için kişileri alandan uzaklaştırmak, ilgili genel kolluk ve belediyeyi durumdan haberdar etmek, ile görevli ve yetkilidir.

Bekçilerin ayrıca önleyici ve koruyucu görev ve yetkileri de bulunmaktadır. Bunlar da yine 7245 Sayılı Kanunun 6.maddesi ile düzenlenmiştir:

(1) Çarşı ve mahalle bekçileri;

a) Görev saatleri içinde görevlendirildikleri bölgede devriye hizmeti yürütmek,

b) Görev bölgeleri içinde bulunan konut, iş yeri ve araçlar gibi malların korunmasında sahipleri tarafından noksan alınan tedbirleri tamamlattırmak,

c) Görev saatleri içerisinde vâkıf oldukları şüpheli durum veya kişileri bağlı bulundukları genel kolluk birimlerine bildirmek,

ç) Kamu düzenini bozacak mahiyetteki gösteri, yürüyüş ve karışıklıkların önlenmesi amacıyla genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar önleyici tedbirleri almak,

d) Görev bölgeleri içinde uyuşturucu madde imal edildiği, satıldığı veya kullanıldığından, kumar oynandığından ya da fuhuş yapıldığından şüphe edilen yerleri bağlı bulundukları genel kolluk birimlerine bildirmek,

e) Kişilerin can, mal ve ırzına yönelik saldırı ve tehditleri önlemek ve genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar gerekli tedbirleri almak,

f) Mahalle sakinlerini etkileyen elektrik, su, doğalgaz, kanalizasyon gibi arızaları, bağlı bulunduğu genel kolluk birimleri ile ilgili kurum ve kuruluşlara bildirmek ve görevli ekipler gelinceye kadar gerekli önleyici tedbirleri almak,

g) Halkın sükûn ve istirahatini bozanları ve başkalarını rahatsız edenleri engellemek,

ğ) Sokak, geçit ve meydanları tıkayarak trafiğe mâni olan taşıtların ve diğer engellerin kaldırılmasını sağlamak ve gerektiğinde bağlı bulunduğu genel kolluk birimlerine bildirmek,

h) Yangın, deprem, su baskını gibi afet ve tehlikelerde genel kolluğu bilgilendirmek ve görevli ekipler gelinceye kadar gerekli önleyici tedbirleri almak ile görevli ve yetkilidir.

Bekçilerin yetkileri nelerdir? 

Bekçilerin adli ve idari kolluk görev ve yetkilerinden bahsetmiştik. Bu yüzden tekrarlamaya düşmemek adına yeniden ele almıyoruz. Yukarıda yazmış bulunduğumuz, 7245 sayılı Kanun’un 6.maddesiyle bekçilere idari eylemde bulunma yetkisi verilmiştir. Ayrıca bekçilere bazı karışıklık hallerinde tedbir alma yetkisi verilmiştir. Bekçilerin yine aynı kanunun 7.maddesinde düzenlenmiş olan bazı hallerde durdurma ve kimlik sorma yetkileri de bulunmaktadır. Bekçiler kanunun 9.maddesinde belirtilen şartlarda zor ve silah kullanma yetkisine de sahiptir. Kamuoyunda bu yetki çokça tartışmaya konu olmuştur.

Jandarma bekçi ne iş yapar?

Jandarma bekçi, güvenlik hizmetlerine destek veren personeldir. Özellikle jandarma sorumluluk alanlarında kamu güvenliğini sağlama, suçların önlenmesini ve kamu düzenini koruma gibi görevleri bulunmaktadır. Jandarma bekçiler İçişleri Bakanlığı’na bağlı olarak kolluk faaliyeti yürütmektedir. Asayişi sağlamakla görevlidir.

Bekçi hakları nelerdir?

​Bekçiler devlet memuru statüsünde olduklarından ötürü belli başlı haklara sahiptirler. Bu haklardan genel itibariyle 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda bahsedilmektedir. Bu haklardan birkaçı şunlardır: ücret ve maaş hakları, dinlenme hakkı, emeklilik hakları, izin hakları. Ayrıca bekçiler devlet statüsünde olduklarından dolayı görev güvencesine sahiptirler. Keyfi sebeplerle işten çıkarılmaları ve görevden alınmaları mümkün değildir.

​