Stopaj Hesaplama

Stopaj Hesaplama, ticari amaçla kiralanan işyerlerinde brüt kira bedeli üzerinden yapılan kaynağında vergi kesintisini doğru oranda belirleme sürecidir. Uygulamada “kira stopajı” olarak bilinen bu kesinti, kiracı tarafından brüt kira üzerinden hesaplanır ve ilgili dönemde muhtasar beyanname ile vergi dairesine ödenir. Bu rehberde; “Kira Stopajı Nedir?”, kimlerin sorumlu olduğu, oran ve formüller, aylık–üç aylık ödeme takvimi, gecikme faizi/cezalar ve muafiyet durumları gibi başlıkları, uygulamada işinizi hızlandıracak örneklerle ele alacağız. Amaç; hem mevzuattaki çerçeveyi netleştirmek hem de pratikte net–brüt dönüşümü, yüzde 20 stopaj oranının uygulanışı ve doğru beyan–ödeme adımlarını tek bakışta anlaşılır kılmaktır.

Stopaj Hesaplama 2025

Kira Artış Hesaplama

Ticari gayrimenkullerde kira ödemeleri her yıl belirli oranlarda artırılabilir. Kira artış oranı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) verilerine göre hesaplanır. Konut kiralarında olduğu gibi işyeri kiralarında da kanuni sınırlamalar bulunmaktadır.

Kira artışı hesaplanırken şu hususlar dikkate alınır:

• Sözleşmede artış oranı belirtilmişse, bu oran geçerlidir ancak kanunun belirlediği üst sınır aşılamaz.
• Sözleşmede hüküm yoksa, TÜFE’nin 12 aylık ortalaması esas alınır.
• Artış oranı, kira stopajı hesaplamasında da dikkate alınır, çünkü artışla birlikte brüt kira bedeli yükselir ve stopaj da buna bağlı olarak artar.

Örnek:
Bir işyerinin net kira bedeli 10.000 TL, yıllık artış oranı %50 olarak belirlendiğinde yeni kira bedeli 15.000 TL olur. Bu durumda brüt kira bedeli üzerinden %20 stopaj kesintisi yapılır ve kiracı tarafından vergi dairesine yatırılır.

Kira Stopajı Nedir?

Kira stopajı, ticari amaçla kullanılan gayrimenkullerin kira bedelleri üzerinden yapılan gelir vergisi kesintisidir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi uyarınca, işyeri kiralamalarında kiracı, kira bedelini öderken brüt kira üzerinden %20 oranında stopaj keser ve bu tutarı vergi dairesine yatırır.

Kira stopajının temel amaçları şunlardır:

• Kira gelirlerinin vergilendirilmesini sağlamak,
• Kayıt dışı ekonomiyi engellemek,
• Vergi gelirlerini düzenli ve şeffaf şekilde toplamak.

Burada özellikle vurgulanması gereken husus, stopajın mülk sahibine değil, kiracıya yüklenen bir sorumluluk olduğudur. Yani kiracı, kira ödemesi yaparken hem mal sahibine net kira tutarını verir hem de kesilen stopajı doğrudan vergi dairesine aktarır.

Kira Stopajı Kimler Tarafından Ödenir?

Kira stopajı, yalnızca ticari amaçla kiralanan gayrimenkullerde uygulanır. Bu nedenle, konut kiralarında stopaj kesintisi söz konusu değildir.

Kira stopajını ödemekle yükümlü olanlar şunlardır:

• İş yeri, ofis, dükkan, depo gibi ticari gayrimenkullerin kiracıları,
• Kamu kurumları, şirketler, dernekler, vakıflar ve benzeri tüzel kişiler,
• Serbest meslek erbapları tarafından kiralanan işyerleri.

Kiracılar, kira bedelini öderken brüt kira tutarı üzerinden %20 stopaj kesintisi yapar ve bu kesilen vergiyi doğrudan vergi dairesine yatırmak zorundadır. Burada önemli nokta, kira stopajının mülk sahibinin değil kiracının sorumluluğu olduğudur.

Kira Stopajı Ne Zaman Ödenir?

Kira stopajı, kira ödemesinin yapıldığı döneme bağlı olarak aylık ya da üç aylık periyotlarla ödenir. Vergi mevzuatına göre, kira stopajının muhtasar beyanname ile bildirilmesi ve ilgili tarihe kadar vergi dairesine yatırılması gerekir.

• Aylık ödeme yapan mükellefler için: Stopaj, takip eden ayın 26. gününe kadar beyan edilip ödenmelidir.
• Üç aylık ödeme yapan mükellefler için: İlgili çeyreği takip eden üçüncü ayın 26. gününe kadar beyan edilip ödenir.

Örnek:
Ocak ayına ait kira stopajı, aylık mükellef için en geç 26 Şubat’ta, üç aylık mükellef için ise 26 Nisan’da vergi dairesine yatırılmalıdır.

Bu sürelerin kaçırılması durumunda, gecikme faizi ve vergi ziyaı cezası uygulanır.

Kira Stopajı Yatırılmaması Halinde Ne Olur?

Kira stopajının zamanında ödenmemesi halinde hem idari para cezaları hem de gecikme faizleri gündeme gelir. Vergi mevzuatına göre kiracı, kira stopajını zamanında yatırmakla yükümlüdür.

Yatırılmaması durumunda karşılaşılacak yaptırımlar:

• Gecikme faizi: Ödenmeyen kira stopajı için her ay için belirlenen oranda faiz uygulanır. Mevzuatta bu oran aylık yaklaşık %2 civarındadır.
• Vergi ziyaı cezası: Stopajın hiç beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, ödenmeyen tutarın %100’ü oranında ceza uygulanabilir.
• Hukuki yaptırımlar: Vergi dairesi tarafından borç tahsilatı için icra takibi başlatılabilir. Ayrıca, borcun ödenmemesi halinde kiracının mali sicili olumsuz etkilenebilir.

Önemli Not: Kira stopajı ödemeleri yapıldıktan sonra alınan makbuz mutlaka saklanmalıdır. Bu belge, olası bir vergi denetiminde kiracının yükümlülüğünü yerine getirdiğini ispat etmesi açısından büyük önem taşır.

Kimler Kira Stopajı Vergisinden Muaftır?

Her ticari kiralamada stopaj kesintisi yapılmaz. Kanunda belirtilen bazı durumlarda kiracılar kira stopajı vergisinden muaf tutulur. Bu muafiyet, belirli kişi ve kurumların kira ödemeleri üzerinden vergi kesintisi yapılmamasını sağlar.

Kira stopajından muaf olanlar:

1. Yurt dışından maaş alan ve Türkiye’de ikamet etmeyen kişiler
2. Yabancı elçilik ve konsolosluklarda görevli memurlar ve hizmetliler
3. Kira gelirlerini yıllık beyanname ile gösterip vergilendiren kişiler
4. Belirlenen istisna tutarının altında kalan konut kiraları

Muafiyet için dikkat edilmesi gerekenler:

• İlgili belgeler (gelir belgesi, kimlik veya görevlendirme yazısı, yıllık beyanname vb.) eksiksiz olarak vergi dairesine sunulmalıdır.
• Muafiyet her dönem için yeniden teyit edilmeli ve belgeler güncel olmalıdır.
• İstisna tutarları her yıl değişebileceği için güncel mevzuatın takip edilmesi gerekir.

Bu muafiyetler sayesinde belirli kiracı grupları stopaj yükümlülüğünden kurtulurken, diğer tüm ticari kiracılar için %20 oranında stopaj kesintisi zorunludur.

Kira Stopajı Vergisinden Muaf Olmak İçin Yapılması Gereken Hususlar

Kira stopajı vergisinden muafiyet hakkından yararlanmak isteyen kişilerin, durumlarını resmî belgelerle kanıtlamaları gerekir. Bu belgeler, vergi dairesine ibraz edilerek muafiyetin uygulanması sağlanır.

Başlıca yapılması gerekenler:

1. Yurt dışından maaş alan kişiler: Gelirlerini gösteren resmi belgeleri vergi dairesine sunmalıdır.
2. Yabancı elçilik ve konsolosluk çalışanları: Görev belgeleri ve kimlikleriyle başvuru yapmalıdır.
3. Kira gelirini yıllık beyanname ile bildirenler: İlgili kira sözleşmesi ve yıllık beyannameyi ibraz etmelidir.
4. İstisna sınırının altında kalan konut kiraları: Bu durumda ayrıca belge sunmaya gerek yoktur; ancak kira sözleşmesinin mevcut olması faydalıdır.

Dikkat edilmesi gereken hususlar:

• Muafiyet her kira dönemi için geçerli olup, gerekli belgeler düzenli şekilde güncellenmelidir.
• Belgelerin eksiksiz ve doğru hazırlanması, ileride doğabilecek vergi uyuşmazlıklarını engeller.
• Tereddütlü durumlarda, muafiyet hakkının uygulanabilmesi için vergi dairesinden görüş alınması tavsiye edilir.

Kira Stopajı Beyannamesi Nedir?

Kira stopajı beyannamesi, kiracının kira ödemeleri üzerinden yaptığı stopaj kesintilerini devlete bildirdiği resmi beyandır. Bu beyan, muhtasar beyanname kapsamında hazırlanır ve vergi dairesine sunulur.

Önemli noktalar:

• Beyanname, ilgili ayı takip eden ayın 25. günü akşamına kadar vergi dairesine verilmelidir.
• Beyanname elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) sistemleri üzerinden gönderilir.
• Beyan edilen stopaj, takip eden günlerde ödenerek tamamlanır.

Bu süreçte, beyannamenin zamanında verilmesi kadar, doğru tutarların beyan edilmesi de önem taşır. Yanlış veya eksik beyan, cezai yaptırımlara yol açabilir.

Kira Stopajı ile İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Kira stopajı uygulamasında hem kiracıların hem de mülk sahiplerinin göz önünde bulundurması gereken bazı önemli noktalar vardır:

• Konut kiralarında stopaj uygulanmaz, sadece ticari amaçlı kiralamalarda geçerlidir.
• Stopaj, brüt kira bedeli üzerinden hesaplanır, net kira üzerinden değil.
• Stopajın yatırılması ve beyan edilmesi sorumluluğu tamamen kiracıya aittir.
• Muhtasar beyannamenin her ayın 25’ine kadar verilmesi, ödemelerin ise takip eden günlerde yapılması gerekir.
• Stopaj ödemesi yapıldıktan sonra alınan ödeme makbuzu mutlaka saklanmalıdır, çünkü olası bir denetimde ibrazı gerekebilir.

Bu hususlara dikkat edilmediğinde, gecikme faizleri ve cezai yaptırımlar söz konusu olabilir.

İşçi Stopaj Hesaplama

İşçi stopaj hesaplama, çalışanların brüt maaşı üzerinden yapılan vergi kesintilerinin belirlenmesidir ve işveren tarafından vergi dairesine ödenir. Hesaplamada öncelikle brüt maaştan %14 SGK primi ile %1 işsizlik sigortası primi düşülür, kalan tutar üzerinden gelir vergisi dilimleri (%15, %20, %27, %35, %40) uygulanır. Ayrıca brüt maaşın binde 7,59’u oranında damga vergisi kesintisi yapılır. Örneğin; brüt maaşı 20.000 TL olan bir işçiden SGK ve işsizlik primi toplam 3.000 TL, gelir vergisi 2.550 TL ve damga vergisi 151,8 TL kesildiğinde işçinin eline geçen net maaş yaklaşık 14.298 TL olur. Bu nedenle doğru işçi stopaj hesaplama hem işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi hem de işçinin net gelirini bilmesi açısından büyük önem taşır.

mevduat stopaj hesaplama

30.09.2020 tarihinden itibaren açılan veya vadesi yenilenen TL mevduat hesaplarına ödenen faizlerden; Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplarda %5,1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda %3,1 yıldan uzun vadeli hesaplarda %0, oranında stopaja tabi.

21.03.2019 tarihinden itibaren açılan veya vadesi yenilenen döviz tevdiat hesaplarına ödenen faizlerden; Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda %20,1 yıldan uzun vadeli hesaplarda %18,

Kaynak: https://www.yapikredi.com.tr/bireysel-bankacilik/mevduat-urunleri/mevduat-stopaj-oranlari