54/1-a Trafik Cezası

Karayolları Trafik Kanunu’nun 54. maddesi, karayollarında geçme (sollama) kurallarını ayrıntılı biçimde düzenler. 54/1-a trafik cezası, özellikle hatalı sollama olarak bilinen ve öndeki aracı geçme sırasında uyulması gereken kurallara aykırı davranışları yaptırıma bağlar. Bu ihlal, yalnızca bir idari para cezası konusu değildir; aynı zamanda asli kusur değerlendirmesine yol açabildiği için kazalarda hukukî ve tazminî sonuçlar doğurabilir.

KTK 54/1-a Neyi Düzenler?

54/1-a, öndeki aracı geçmek isteyen sürücünün, yeterli görüş ve mesafe bulunmadan, trafik işaret ve şartlarına aykırı şekilde sollamaya çıkmasını yasaklar. Bu yasak özellikle şu durumlarda gündeme gelir:

• Görüşün kısıtlı olduğu viraj, tepe üstü, dar köprü ve tünel giriş-çıkışları
• Sollama yasağı bulunan işaret ve çizgilerin olduğu kesimler
• Karşı şeritten gelen araçla güvenli mesafenin bulunmadığı hâller
• Sürücünün arka kontrolünü yapmadan, arkadan gelen başka bir aracın sollama manevrasını tehlikeye düşürecek şekilde sol şeride çıkması

Bu kuralların ortak paydası, sollama işleminin yalnızca güvenli, görüş ve mesafe bakımından elverişli koşullarda yapılması zorunluluğudur.

2025 Güncel 54/1-a Trafik Cezası Tutarı

2025 yılı itibarıyla 54/1-a ihlali için uygulanan idari para cezası 2.069 TL’dir. Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödeme yapılırsa %25 indirim uygulanır ve 1.551,75 TL olarak tahsil edilir. Bu ihlale 20 ceza puanı eşlik eder; puan, sürücünün yıllık toplamına eklenir ve puan limitleri aşıldığında ehliyete geçici el koyma gibi sonuçlar doğurabilir.

Not: Erken ödeme, sadece tutar üzerinde indirim sağlar; ceza puanı değişmez ve sicile işlenir.

Ceza Puanı ve Ehliyet Üzerindeki Etkisi

Ceza puanları, sürücünün trafik ihlallerine ilişkin risk profilini yansıtır. 54/1-a için 20 puan verilmesi, yıl içinde biriken diğer puanlarla birleştiğinde kritik eşikleri tetikleyebilir. Uygulamada;

• Bir yıl içinde 100 puanı aşan sürücülerin belgeleri geçici süreyle geri alınır
• Tekerrür hâlinde süreler uzayabilir, sonrasında psikoteknik ve eğitim yükümlülükleri gündeme gelebilir

Bu nedenle, özellikle hız, emniyet şeridi, kırmızı ışık gibi puan getiren diğer ihlallerle birleşen hatalı sollamalar ehliyet yönünden ciddi risk taşır.

54/1-a İhlalinde Ehliyete veya Araca El Konulur mu?

Tek başına 54/1-a ihlali, kural olarak ehliyete el koyma ya da aracı trafikten men sonucunu doğurmaz. Ancak;

• İhlal alkollü sürüş, uyuşturucu etkisi, ehliyetsizlik gibi ağır fiillerle birlikte işlenmişse
• Araçta ağır teknik kusur saptanmışsa
• Kazaya sebebiyet verip can ve mal güvenliğini açıkça tehlikeye düşürmüşse

idari/cezai süreçler ağırlaşabilir ve geçici men işlemleri uygulanabilir. Yani 54/1-a tek başına değil, eşlik eden ağır ihlaller veya kaza koşulları varsa daha sert sonuçlar doğurabilir.

54/1-a Trafik Cezası Nasıl Ödenir?

Ödeme kanalları pratik ve çeşitlidir:

• GİB İnteraktif Vergi Dairesi ve e-Devlet üzerinden çevrim içi ödeme
• Vergi daireleri, PTT ve anlaşmalı banka şubeleri/ATM’leri
• Bankaların internet/mobil uygulamalarındaki “vergi/ceza ödeme” menüleri

15 günlük indirim süresi tebliğ tarihiyle başlar. İtiraz etmeyi düşünseniz bile, indirimi kaçırmamak için ödeme yapabilir; kabul edilen itiraz hâlinde iade talep edebilirsiniz. Ödeme dekontunu mutlaka saklayın.

54/1-a Cezasına Nasıl İtiraz Edilir?

Hatalı olduğunu düşündüğünüz cezalara Sulh Ceza Hâkimliği nezdinde tebliğden itibaren 15 gün içinde itiraz edebilirsiniz. İtirazın somut delillerle desteklenmesi esastır.

Gerekli Belgeler

• İtiraz dilekçesi (olayın tarih, saat, yer ve koşulları net açıklanmalı)
• Ceza tutanağı ve tebligat örneği
• Sürücü belgesi ve araç ruhsatı fotokopileri
• Fotoğraf/video kayıtları (ör. sollama yasağı işareti yoktu, görüş yeterliydi, önümdeki araç sağa dönüş sinyali verip yavaşlıyordu gibi iddiaları somutlayan)
• Tanık beyanları ve gerekirse bilirkişi/eksper raporları
• Ödeme dekontu (yapıldıysa)

İpucu: “Kısa süreli sollamaydım” gibi soyut beyanlar genellikle yeterli görülmez. Yol çizgileri, levhalar, kamera görüntüleri ve olay yeri krokisi gibi objektif veriler başarı şansını artırır.

54/1-a ve Kusur Değerlendirmesi: Asli–Tali Ayrımı

Hatalı sollama, kazalarda çoğu zaman asli kusur olarak değerlendirilir. Ancak kusur oranları olayın somut özelliklerine göre belirlenir. Örneğin:

• Görüş ve mesafe yetersizken sollamaya çıkmak
• Sollama yasağını gösteren çizgi/levhalara rağmen şerit ihlali yapmak
• Arkadan gelen aracı tehlikeye düşürecek biçimde sol şeride aniden çıkmak
• Geçiş üstünlüğü olan araca manevrayı tamamlayacak alan bırakmamak

gibi davranışlar asıl nedensellik yüklenmesine yol açabilir. Diğer tarafın tali kusuru (ör. uygunsuz hız, sinyal vermeme) varsa oranlar paylaştırılabilir. Bununla birlikte her olayda bilimsel bilirkişilik ve trafik tekniği değerlendirmeleri belirleyicidir.

Uygulamada Sık Yapılan Hatalar ve Doğru Sollamanın Altın Kuralları

• Görüş hattını okumadan sollamaya çıkmak: Tepe üstü–viraj yaklaşımında sabır şarttır.
• Kesik/continous çizgiyi yanlış yorumlamak: Devamlı çizgi ihlalinde hatalı sollama tartışmasızdır.
• Aynalar ve kör nokta kontrolünü atlamak: Sol şeride çıkmadan önce arka-sol alan mutlaka temizlenmelidir.
• Sinyal ve hız uyumu eksikliği: Sollama net bir sinyalle başlatılmalı, yasal hız sınırları içinde seri ama güvenli şekilde tamamlanmalıdır.
• Dönüş/ayrılma şeritlerine yakın sollama: Kavşak ve ayrım noktalarında sollama kaçınılmalıdır.

Kısa hatırlatma: Doğru sollama, hazırlık (kontrol–sinyal) → manevra (güvenli hız–mesafe) → tamamlama (sağa dönüş ve mesafe bırakma) üçlüsünden oluşur.

Sıkça Sorulan Sorular

54/1-a cezası 2025’te ne kadar?
2.069 TL. 15 gün içinde ödenirse %25 indirimle 1.551,75 TL’dir. 20 ceza puanı uygulanır.

Bu ceza ehliyetime doğrudan el konulmasına neden olur mu?
Hayır. Tek başına 54/1-a ihlali belgeye el koyma sebebi değildir; ancak puan birikimi veya eşlik eden ağır ihlaller varsa farklı işlemler doğabilir.

Araç trafikten men edilir mi?
Kural olarak hayır. Ama ihlalin kazaya sebep olması ya da başka ağır kusurlarla birleşmesi hâlinde farklı tedbirler uygulanabilir.

İtiraz ederken nelere dikkat etmeliyim?
15 günlük sürede başvurun; yol işaretleri, zemin çizgileri, kamera kayıtları ve tanık gibi somut deliller sunun. Sadece beyana dayalı itirazlar zayıftır.

Kaza olursa kusur oranım ne olur?
Hatalı sollama çoğu dosyada asli kusur sayılır; ancak oranlar somut olaya, bilirkişi değerlendirmelerine ve karşı tarafın davranışlarına göre belirlenir.

Sonuç

54/1-a trafik cezası, sürücülerin geçme kurallarına uymasını zorunlu kılarak trafiğin akış ve güvenliğini korumayı amaçlar. 2025’te 2.069 TL idari para cezası ve 20 ceza puanı ile karşılık bulan bu ihlal, basit bir manevra hatası gibi görülse de kaza riskini katlayan kritik bir davranıştır. Görüş–mesafe–işaret üçlüsüne sadık kalmak, sinyal ve ayna disiplinini korumak ve yasaklı kesimlerde sollamadan kaçınmak, hem can güvenliği hem de hukukî sorumluluk açısından olmazsa olmazdır.