61/1-o Trafik Cezası Nedir?

61/1-o, Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili yönetmeliklere göre engelli bireyler için ayrılmış park yerlerine yetkisiz araçların park edilmesini yasaklayan kuraldır. Amaç, hareket kabiliyeti kısıtlı kişilerin sağlık kuruluşlarına, kamu hizmetlerine, AVM’lere ve günlük yaşam alanlarına erişimini güvence altına almaktır. Bu kural, yalnızca etik bir hassasiyet değil; aynı zamanda idari para cezası ve ceza puanı yaptırımıyla desteklenen bağlayıcı bir düzenlemedir.

61/1-o Hangi Durumlarda Uygulanır?

Engelli park yerleri genellikle mavi zemin, tekerlekli sandalye piktogramı ve/veya “engelli park yeri” levhasıyla işaretlenir. Aşağıdaki hallerde 61/1-o kapsamında işlem yapılabilir:

• Araçta geçerli engelli park kartı olmadığı halde bu alana park edilmesi
• Kart bulunduğu halde görünür biçimde konumlandırılmaması (örn. ön camda olmaması)
• “Sadece birkaç dakika durdum” savunusuyla kısa süreli park yapılması
• Engelli aracına ayrılmış yerlerin hemen önünü veya giriş-çıkışını fiilen kapatacak şekilde park edilmesi

Özetle, süre kısalığı ya da motor çalışır durumda bekleme gibi gerekçeler kuralı ortadan kaldırmaz. Yetkisiz park her koşulda ihlaldir.

2025’te 61/1-o Cezası Ne Kadar?

2025 yılı için 61/1-o ihlaline uygulanacak idari para cezası 1.986 TL’dir. Tutarlar her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenir; bu yüzden güncel yıla ait tarifeye bakmak önemlidir.

Erken Ödeme İndirimi Nasıl Uygulanır?

Tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ödeme yapılırsa %25 indirim uygulanır. Buna göre indirimli tutar 1.489,50 TL’dir.
İpuçları:

• Tebliğ; posta, elektronik tebligat ya da e-Devlet/UETS üzerinden olabilir. Süre tebliğ tarihi ile başlar.
• İndirim hakkı tek seferliktir; 15 gün geçerse tam tutar ödenir.
• Cezayı araç sahibi dışında bir yakınınız da ödeyebilir; ödeme yükümlülüğünü kaldırmaz, yalnızca tahsilat yöntemidir.

Ceza Puanı Var mı?

Evet. 61/1-o ihlalinde sürücünün ehliyetine 10 ceza puanı işlenir. Ceza puanları geriye doğru bir yıllık dönem esas alınarak toplanır. Bir yıl içinde 100 puanı dolduran sürücülerin belgeleri 2 ay süreyle geri alınabilir.

Not: Ceza puanları otomatik “sıfırlanmaz”; ancak bir ihlalin puanı bir yılı doldurduğunda yeni dönem hesabına dahil edilmez. Sık ihlaller, beklemediğiniz bir anda sürücü belgesi yaptırımına yol açabilir.

Engelli Kartı Varken Ceza Yazıldıysa Ne Yapmalı?

Bazen yanlış tespit yüzünden geçerli kartı olan kişilere de işlem yapılabilir. Böyle bir durumda:

• Kartınızın ön camda, dışarıdan rahatlıkla görülecek biçimde olduğuna dikkat edin.
• Otopark veya yol kenarında alan işaretlemesi yetersiz ise (solmuş boya, görünmez levha) durumu fotoğraflayın.
• Tutanaktaki yer, saat, plaka ve madde numarasını kontrol edin.

İtiraz için gerekli belgeler:

• Trafik idari para cezası karar tutanağı fotokopisi
• Engelli park kartı fotokopisi (ön-arka)
• Araç ruhsat fotokopisi ve kimlik
• Olay yerine ilişkin fotoğraf/ görüntü varsa çıktıları
• Açıklayıcı dilekçe

Başvuruyu 15 gün içinde ikamet yerinizdeki Sulh Ceza Hâkimliği’ne yapabilirsiniz. Dilekçede; kartın geçerliliği, olay anında görünür olup olmadığı ve varsa işaretleme eksiklikleri somut biçimde anlatılmalı; deliller eklenmelidir.

61/1-o İtiraz Süreci Adım Adım

1. Ceza size tebliğ edilir.
2. 15 gün içinde itiraz dilekçenizi ve eklerini hazırlarsınız.
3. Sulh Ceza Hâkimliği’ne bizzat veya vekiliniz aracılığıyla başvurursunuz.
4. Mahkeme; tutanak, deliller, kamera kayıtları gibi unsurları inceler.
5. Hatalı tespit varsa iptal kararı verilebilir; aksi durumda ceza kesinleşir.

Pratik tavsiye: Eğer kartınız vardı ama görünürde değildi, “iyi niyet” tek başına yeterli olmaz. Kartın varlığı ve kullanma koşullarına uyulduğu ispatlanmalıdır.

Araç Çekilir mi?

Evet. Engelli park yerine yetkisiz park halinde araç; çekiciyle otoparka alınabilir. Bu durumda çekici ücreti ve otopark ücretleri ayrıca doğar. Araç, borçlar ödenmeden teslim edilmez. Bu uygulamanın amacı, alanın hızla boşaltılarak engelli sürücü ve yolculara erişimin sağlanmasıdır.

Trafik Cezası ve Ceza Puanı Nasıl Sorgulanır?

e-Devlet üzerinden:

• “Sürücü Belgesi ve Şahıslara Yazılan Ceza Sorgulama”
• “Araç Plakasına Yazılan Ceza Sorgulama”
• “Sürücü Ceza Bilgisi Barkodlu Belge” başlıkları ile detay görebilirsiniz.

Emniyet/Jandarma birimleri: Trafik Denetleme Şube ve Jandarma Trafik Timlerinden şahsen bilgi alınabilir. Kimlik, plaka ve ceza tarihini yanınızda bulundurun.

Sıkça Sorulan Sorular

61/1-o cezası sadece engelli park yerlerinde mi uygulanır?

Evet. Bu madde, taşıt yolu üzerinde engellilere tahsis edilmiş park yerleri için özel olarak düzenlenmiştir. Diğer park ihlalleri aynı 61. madde içinde farklı bentlerle yaptırıma tabidir.

Engelli park kartı olmayan biri kısa süreliğine park ederse yine ceza alır mı?

Evet. Kısa süre veya bekleme gerekçesi muafiyet sağlamaz. Alanın her an erişilebilir kalması gerekir.

Cezayı başka biri ödeyebilir mi?

Evet. Ödeme; vergi dairesi, anlaşmalı bankalar veya çevrimiçi kanallardan herkes tarafından yapılabilir. Ancak cezanın hukuki muhatabı, tutanakta belirtilen kişidir.

Plakaya mı, sürücüye mi yazılır?

Uygulamada hem plakaya (araç üzerinde park halinde tespit) hem de sürücüye (sürücünün huzurunda tespit) yazılabilir. Plakaya yazılan cezalarda araç sahibi sorumlu görünür; sürücü farklı ise, itiraz aşamasında bu durum belgelenebilir.

Aynı yıl içinde tekrar ihlâlde ceza puanı artar mı?

Her ihlâl ayrı ayrı puanlanır. Birden fazla 61/1-o yaparsanız, her birinde 10 puan eklenir ve bir yıl içinde 100 puanı aşmanız halinde belge geri alma yaptırımı devreye girebilir.

Uygulamada Dikkat Edilecek Noktalar

• Park edeceğiniz alanın zemin işaretiyle birlikte levha ile de belirtildiğinden emin olun. Gerekirse kısa bir kontrol turu yapın.
• Engelli park kartınızı ön camda, dışarıdan rahatça görülecek şekilde sabitleyin; torpido gözü veya arka koltuk kabul görmeyebilir.
• İşaretleme solmuş/kapalı ise ve siz engelli kartlı sürücüyseniz, park ettikten sonra alanın görünürlüğüne ilişkin fotoğraf çekmek olası uyuşmazlıklarda işinize yarar.
• Büyük otoparklarda engelli yerleri zaman zaman farklı kat/koridorlarda olabilir. Yalnızca zemindeki mavi alanı değil, kolon/duvar levhalarını da kontrol edin.
• Tebligatı takip edin: e-Tebligat/posta kaçarsa, indirim süresini gereksiz yere kaçırabilirsiniz.

Sonuç

61/1-o yalnızca bir park kuralı değildir; erişim hakkının korunmasıdır. Yetkisiz park, hem 1.986 TL idari para cezası ve 10 puan yaptırımı doğurur, hem de aracın çekilmesine sebep olabilir. Doğru işaretlemeyi kontrol etmek, kartı görünür taşımak ve tebligat süreçlerini dikkatle izlemek hem sürücünün haklarını korur hem de toplumsal yaşamı kolaylaştırır. Kurala uyarak engelli bireylerin şehir içinde bağımsız hareket edebilmesine katkı sağlamak hepimizin sorumluluğudur.