Emeklilik Nedeniyle Kıdem ve İhbar Tazminatı

Emeklilik aşamasındaki vatandaşlarımız, emekli olduklarında kıdem tazminatı ile ihbar tazminatlarını alıp alamayacaklarını doğal olarak merak etmektedirler. Bu sorunun cevabını şu şekilde verebiliriz:

Mülga, 1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükte olan maddelerinden 14. Maddesi kıdem tazminatı hususunu düzenlemektedir. Buna göre; emeklilik için sosyal güvenlik mevzuatında öngörülmüş şartlardan yaş dışında kalan sigortalı olarak geçirilen süre ve prim ödeme gün sayısını tamam eden sigortalı kişiler şahsi arzuları neticesinde çalıştıkları işten ayrılır iseler kıdem tazminatı almaya hak kazanacaklardır.

Emeklilik nedeniyle sigortalı çalışan kişinin, kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için yine de aynı iş yerinde en az 1 yıldır çalışıyor olması gerekmektedir.

Emeklilik Nedeniyle Kıdem Tazminatı Almanın Şartları

Emekli olup emeklilik sebebiyle çalıştığı iş yerinden kıdem tazminatı alacak kişilerin, kıdem tazminatına hak kazanabilmeleri için hangi şartları sağlıyor olmaları gerekmektedir?

Emeklilik sebebiyle kıdem tazminatı almak isteyen vatandaşlarımızın uyması gereken şartlar şu şekildedir: Sosyal güvenlik mevzuatı uyarınca kendisine tanınan yetkiyi kullanmak isteyen sigortalı çalışan, hakkını öncelikle ihbar sürelerine uyarak kullanmalı ve Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan konuya ilişkin aldığı belgeyi işverenine ibraz etmelidir. Peki kişinin bu hakkını kullanabilmesi için geçmesi gereken süre nedir?

Prim günü ile alakalı olarak süre hususu çok detaylı çok teknik ve çok karmaşık bir konudur. Ancak bu hususu vatandaşların günlük hayatta anlayabileceği şekilde özetleyecek olursak işin özeti şöyledir:

•  8.9.1999 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar için 15 yıl ve 3600 prim günü,
•  9.9.1999 tarihinden sonra olmak üzere sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar için 25 yıl ve 4500 prim günü,
•  Yıl Şartı olmaksızın 7000 prim günü şartı,

Emeklilik açısından öngörülmüştür.

Emeklilikte İhbar Tazminatı

Emekli olacak sigortalı çalışanlar, emekli olmaları sebebiyle çalışmakta oldukları iş yerinden ihbar tazminatı talep edebilirler mi böyle bir hakları mevcut mudur?

Başta Yargıtay’ın hukuk daireleri olmak üzere yüksek mahkemelerin yerleşik içtihatları ve sosyal güvenlik mevzuatı uyarınca; sigortalı çalışan işçisinin, sigortalı olarak çalıştığı iş yerinden emeklilik sebebi ile ayrılacağı vakit ihbar tazminatı alma hakkı bulunmamaktadır. Konuya ilişkin olarak emsal bir karar sunmamız gerekir ise:

‘’İş sözleşmesinin emeklilik ile sona ermesi halinde işçinin ihbar tazminatı talep etme hakkı yoktur.’’ Yargıtay 9. HD 25.02.2021 tarihli, 2020/1580 E. Ve 2023/5099 K. sayılı hükmünde konuya bu şekilde değinmiştir.

Emeklilik Kıdem Tazminatı

Sigortalı olarak çalışmakta olan işçi, sigortalı olarak çalışmakta olduğu yerden emekli olarak ayrılırsa, sosyal güvenlik hukuku uyarınca kıdem tazminatı alması durumu nasıl olacaktır?

Sigortalı olarak çalışmakta olan işçi, sigortalı olarak çalışmakta olduğu iş yerinden emekli olarak ayrılır ise kıdem tazminatı almaya hak kazanacaktır.

İş akdi doğası gereği, sigortalı olarak çalışmakta olan işçiyi ömrü boyunca bağlayacak bir sözleşme tipi değildir. Şayet sigortalı olarak çalışmakta olan işçinin, sosyal güvenlik mevzuatı uyarınca emeklilik vakti geldi ise bu kişi emekliliğe kendiliğinden hak kazanacaktır.

Daha önce de bahsettiğimiz üzere gerek yerleşik yüksek mahkeme içtihatları gerekse sosyal güvenlik mevzuatı uyarınca sigortalı olarak çalışmakta olan işçinin emeklilik ile birlikte kıdem tazminatı hakkı doğacaktır.

Emeklilik Nedeniyle İşten Ayrılma İhbar Süresi

Sigortalı olarak çalışmakta olan işçinin, sigortalı olarak çalıştığı iş yerinden emekli olarak ayrılacağı vakit uyması gereken bir ihbar süresi var mıdır? 

Sigortalı olarak çalışmakta olan işçinin, emekli olarak sigortalı şekilde çalıştığı iş yerinden ayrılacağı vakit uyması gereken bir ihbar süresi yoktur. Ancak kişi işverenine emekli olacağı tarihi yazılı olarak bildirmelidir. 

İşçinin halihazırda işten emekli olarak ayrılacağı tarih zaten belli olduğundan ayrıyeten bir ihbar süresi burada öngörülmemiştir.

Emekliye İhbar Tazminatı Ödenir Mi?

Emekli olacak sigortalı çalışanlara, emekli olmaları sebebiyle çalışmakta oldukları iş yerinden ihbar tazminatı ödemesi yapılacak mıdır, çalışanın sahip olduğu böyle bir hakları mevcut mudur?

4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. Maddesinde İhbar süreleri düzenlenmiş olup, ilgili kanun maddesi şu şekildedir:

Süreli fesih

Madde 17- Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir.

İş sözleşmeleri;

a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,

b) İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,

c) İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,

d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,

feshedilmiş sayılır.

Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.

İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.

İşverenin bildirim şartına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi feshetmesi, bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddesi hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz. 18 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. Fesih için bildirim şartına da uyulmaması ayrıca dördüncü fıkra uyarınca tazminat ödenmesini gerektirir.

Bu maddeye göre ödenecek tazminatlar ile bildirim sürelerine ait peşin ödenecek ücretin hesabında 32’nci maddenin birinci fıkrasında yazılan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve Kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.

Ancak ihbar süresine ilişkin olarak bu düzenleme, emeklilik durumunda uygulanmayacaktır. Nitekim yerleşik yargıtay içtihatları da bu yöndedir.

Emekli Olurken Tazminat Nasıl Hesaplanır?

İşçi, sigortalı olarak çalışmakta olduğu iş yerinden emeklilik sebebiyle ayrılacağı zaman alacağı kıdem tazminatı nasıl hesaplanacaktır?

Kıdem tazminatı kişinin son iş yerinde çalıştığı toplam süre ile brüt maaşının çarpılması ile bulunur. Burada önemli olan husus hesaplamanın brüt maaş ile yapılacak olmasıdır. Brüt maaşa; yol, yemek ve ek ücretler de dahildir.

Örnek vermek gerekir ise kıdem tazminatı şöyle hesaplanabilir: Kişinin çalıştığı iş yerinde 15 yıllık bir kıdemi var ise ve aldığı brüt maaş 15.000,00 TL ise 15 Yıl x 15.000,00 TL şeklinde yapacağımız hesaptan 225.000,00 TL sonucuna varılacaktır.

Emeklilik Nedeniyle Kıdem Tazminatı Almak İçin SGK’dan Hangi Belge Talep Edilir?

Sigortalı olarak çalışmakta olan bir kimsenin, emeklilik nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı iş yerinden ayrılıp işvereninden kıdem tazminatı talebinde bulunabilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan talep etmesi gereken belge nedir?

​1475 Sayılı İş Kanunu Madde 14 uyarınca; sigortalı olarak bir işte çalışmakta olan kimse prim ödeme gün sayısını ve sigortalı olarak geçirdiği süreyi tamamladıktan sonra şahsi arzuları neticesinde sigortalı olarak çalışmakta oldukları işten ayrılıp kıdem tazminatlarını talep etmek istediklerinde almaları gereken bir belge vardır. Bu belge Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurarak alınacak olan ‘’Kıdem Tazminatına Esas Yazı’’ olarak adlandırılır

Bu yazının alınabilmesi için, Sosyal Güvenlik Kuruma yazılı olarak bir dilekçe ile başvurulması icap etmektedir.

Örnek Emeklilik Nedeniyle Kıdem Tazminatına Esas Yazı Talebi Dilekçesi

T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA

BAŞVURAN​​: Muhsin DÜNYADAGÜLMEZ

​​​   Çukurambar Mah. 1480. Sk. Besa Kule 2A Kat 5 Daire 14

KONU​​: Kıdem Tazminatına Esas Yazı düzenlenmesi talebini havidir.

AÇIKLAMALAR​:

​Sosyal Güvenlik Kurumunda 1234567 sigorta sicil numarası ve 12345678910 T.C. Kimlik numarasıyla işlem görmekteyim. 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 14/1-5 maddesi uyarınca; 19.05.2026 tarihi itibari ile itibaren 15 yıl yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü ödeme süresi dolmuş bulunmakta olup, buna müteakip ‘’Kıdem Tazminatına Esas Yazı’’ düzenlenip tarafıma verilmesini arz ve talep ederim. 25.05.2026

​​​​​​​​Muhsin DÜNYADAGÜLMEZ

​​​​​​​​​        İMZA

Emeklilik Nedeniyle Kıdem Tazminatı Almak Çalışmayı Engeller Mi?

Sigortalı olarak çalışmakta olan bir kimse, emeklilik nedeniyle kıdem tazminatı aldıktan sonra yine çalışmaya devam edebilir mi, buna bir engel var mıdır? Burada yaş durumuna göre ikili bir ayrım yapmak gerekmektedir.

I. Yaş şartını tamamlamadan emekli olanlar

1475 Sayılı İş Kanunu madde 14/5 uyarınca kişi yaş şartını sağlamıyor olsa bile emeklilik nedeniyle kıdem tazminatı alabilir. İlgili kanun maddesi şu şekildedir:

Kıdem tazminatı:

Madde 14 – Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin:

(…)

5. 506 Sayılı Kanun’un 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,

Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.

Bahsi geçen kanun maddesine göre kişi yaş şartını karşılamadan emekliliğe bağlı kıdem tazminatını alabilir ancak yaş şartını karşılayan hale geldiğinde emeklilik sebebiyle tekrardan kıdem tazminatı alamaz.

II. Yaş şartını tamamlayarak emekli olanlar

Kişi tüm şartları sağlayarak emekli olabilir ve buna bağlı haklarından olan kıdem tazminatını alabilir. Ardından kişi emekli olduğu halde tekrardan çalışmaya devam edebilir. Çalıştığı iş yerinin ‘’Emekliler Çalışamaz’’ gibi bir kuralı yok ise bunun önünde herhangi bir engel yoktur.