İşten Çıkış Kodları, SGK İşten Ayrılma Kodları

İşveren ile işçi arasındaki iş sözleşmesi işverenden kaynaklı ya da işçiden kaynaklı olarak sona erdirilebilmektedir. Burada işten çıkış kodu ise iş akdinin nasıl sonlandırıldığını tanımlayan kodlardır. Bilindiği üzere işten ayrılan ya da çıkarılan kişi 10 gün içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bilgilendirilmesi gerekmektedir. Bu bildirim Sosyal Güvenlik İşlemleri Yönetmeliği’nin ekinde yer almış olan Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi ile yapılmaktadır. Burada söz konusu bildirgenin 16 numaralı bölümüne sigortalının işten ayrılış kodu yazılır. Sigortalının işten çıkış sebebi işten çıkış kodlarından hangisine uyuyorsa, o kod seçilerek bildirgede 16 numaralı kutucuğa yazılmalıdır.

Sgk İşten Çıkış Kodları Nelerdir?

• 1-Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi
• 2- Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi
• 3- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa)
• 4- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi
• 5- Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi
• 8- Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle
• 9- Malulen emeklilik nedeniyle
• 10- Ölüm
• 11- İş kazası sonucu ölüm
• 12- Askerlik
• 13- Kadın işçinin evlenmesi
• 14- Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması
• 15- Toplu işçi çıkarma
• 16- Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli
• 17- İşyerinin kapanması
• 18- İşin sona ermesi
• 19- Mevsim bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar işe başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır.
• 20- Kampanya bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
• 21- Statü değişikliği
• 22- Diğer nedenler
• 23- İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih
• 24- İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih
• 25- İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle fesih
• 26- Disiplin Kurulu kararı ile fesih
• 27- İşveren tarafından zorunlu nednelerle ve tutukluluk nedeniyle fesih
• 28- İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih
• 30- Vize süresinin bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar işe başlamayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
• 31- Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih
• 32- 4046 sayılı kanunun 21. Maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi
• 33- Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi
• 34- İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih
• 35- 6495 SK nedeniyle devlet memurluğuna geçenler
• 36- KHK ile işyerinin kapatılması
• 37- KHK ile kamu görevinden çıkarma 
• 38- Doğum nedeniyle işten ayrılma
• 39- 696 KHK ile kamu işçiliğine geçiş
• 40- 696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış
• 41- Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler: SGK tarafından değişik gerekçeler nedeniyle işten ayrılışları re’sen düzenlenenler için seçilecek koddur.
• 42- İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
• 43- İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.
• 44- İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması
• 45- İşçinin işverene yahut onun aile üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
• 46- İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
• 47- İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
• 48- İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
• 49- İşçinin yapmakla ödevi bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
• 50- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

İlgili Makale: İş Göremezlik Raporu

Çıkış Kodları Nasıl Belirlenir?

İşten çıkış kodları, iş sözleşmesinin hangi nedenle sona erdiğini gösteren resmi bir işaret niteliğindedir. Bu kodlar, hem işverenin fesih gerekçesini hem de işçinin ayrılış durumunu net bir biçimde ortaya koyar. Kodun belirlenmesinde şu unsurlar dikkate alınır:

• İş akdinin sona erme nedeni (istifa, işveren feshi, disiplin sebebi, sağlık sebepleri vb.)
• Fesih iradesinin hangi taraftan geldiği (işçi veya işveren)
• İş Kanunu ve ilgili yönetmeliklerde belirtilen maddeler
• Çalışanın kıdem ve ihbar haklarını doğrudan etkileyen hukuki düzenlemeler

Bu nedenle, işveren tarafından SGK çıkış kodunun doğru seçilmesi yalnızca yasal bir yükümlülük değil, aynı zamanda işçinin mağduriyetini önlemek açısından da kritik öneme sahiptir.

İşten çıkış kodu belirlenirken yapılan hata, çalışanın ilerleyen süreçte işsizlik maaşı başvurusu sırasında veya yeni bir işe girişinde ciddi hak kayıplarına neden olabilir. Bu yüzden işverenler, çıkış kodlarını seçerken SGK mevzuatına ve iş sözleşmesinin sona erme koşullarına dikkatle uymalıdır.

SGK İşten Çıkış Kodu Nerede Yazar?

Çalışanın işten ayrılışına dair bilgilerin yer aldığı en önemli belgelerden biri İşten Ayrılış Bildirgesi’dir. İşveren tarafından düzenlenen bu belgede, işten çıkış kodu açıkça yer alır.

• İşten çıkış kodu, bildirgenin “C- Sigortalının Hizmet Bilgileri” bölümünde bulunur.
• Burada yer alan 16 numaralı kutucuk “Sigortalının işten ayrılış nedeni (kodu)” başlığıyla belirtilmiştir.
• Bu alanda görülen sayı, çalışanın iş akdinin hangi gerekçe ile sona erdiğini resmi olarak gösterir.

Ayrıca işverenin çalışana verdiği işten ayrılma belgesi veya ayrılma yazısında da kod bilgisi yer alır. Bu belgelerde işten ayrılış tarihi, fesih sebebi ve diğer detaylar da bulunur. İşçi, bu belgeler üzerinden kendisine hangi çıkış kodunun uygulandığını kolaylıkla öğrenebilir.

SGK İşten Çıkış Kodu Değiştirme

İşveren tarafından SGK işten çıkış kodunun hatalı bildirilmesi sıkça karşılaşılan durumlardan biridir. Yanlış kod seçimi, çalışanın hem işsizlik maaşı hakkını kaybetmesine hem de yeni iş başvurularında sorun yaşamasına sebep olabilir.

Bu durumda işverenin yapabileceği işlemler şunlardır:

• İşten çıkış tarihinden itibaren 10 gün içerisinde, e-bildirge sistemi üzerinden yanlış kod doğrudan düzeltilebilir.
• Eğer 10 günlük süre geçmişse, işverenin SGK’ya dilekçe ile başvurması gerekir.
• SGK, yapılan başvuruyu inceleyip uygun görmesi halinde kod değişikliğini onaylayabilir.
• İşçi, doğrudan kendi başına kod değişikliği yapamaz; talep yetkisi tamamen işverene aittir.

Bu nedenle işverenlerin, bildirim sürecinde dikkatli davranması ve hatalı kod bildirimi halinde hızlıca düzeltme adımlarını atması önemlidir.

Hatalı Çıkış Kodu Nasıl Düzeltilir?

İşveren tarafından bildirilen işten çıkış kodu hatalı girilmişse bu durum hem işçi hem de işveren açısından ciddi sorunlara yol açabilir. Özellikle işçi yönünden, yanlış kod seçilmesi halinde işsizlik maaşı alamama, yeni iş bulmada zorluk yaşama veya tazminat haklarını kaybetme gibi sonuçlar ortaya çıkabilir.

SGK mevzuatına göre, işverenin işten çıkış kodunu düzeltebilmesi için belirli süreler öngörülmüştür. İşveren, işten ayrılış tarihinden itibaren 10 gün içerisinde e-bildirge sistemi üzerinden hatalı bildirimi düzeltme hakkına sahiptir. Bu süre içerisinde yapılan düzeltmeler elektronik ortamda kolaylıkla gerçekleştirilebilir.

Eğer 10 günlük süre geçirilmişse, bu durumda işverenin dilekçe ile SGK’ya başvurması gerekir. SGK’nın talebi uygun görmesi halinde kod değişikliği manuel olarak yapılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken, işçi tarafından doğrudan bir başvuru veya düzeltme yapılamamasıdır; yetki tamamen işverene aittir.

SGK İşten Çıkış Kodu Düzeltme Davası

İşten çıkış kodunun değiştirilmesi davası bir tespit davası niteliğindedir. İşverenin işten çıkış kodunu yanlış girmesinin işçi aleyhine yarattığı durumlar arasında işçinin sonradan iş bulmasının zorlaşması, işsizlik maaşı alamaması gibi durumlar sayılabilir. SGK işten çıkış kodları verildikten sonraki 10 gün içinde işveren tarafından SGK sisteminden SGK çıkış kodları değiştirilebilmektedir. Ancak bu talebin işçi tarafından yapılması mümkün değildir. Bu durumda işten çıkış kodunun değiştirilmesi davası gündeme gelmektedir. Burada husumetin işverene karşı yöneltilmesi gerekmekte olup SGK ya da İŞKUR a karşı husumet yöneltilmemelidir.