Nitelikli Dolandırıcılıkla Suçlanıyorum, Ne Yapmalıyım?

Nitelikli Dolandırıcılıkla Suçlanıyorum, Ne Yapmam Lazım diyorsanız, size harika bir bilgilendirme içeriği hazırladık. Dolandırıcılık suçu, hukukun ceza alanında sıkça karşılaşılan ve ekonomik değerler üzerinde büyük etkiler yaratan bir suç türüdür. Bu suç, mağduru aldatmaya yönelik hileli davranışlarla, failin haksız bir kazanç elde etmesi amacıyla işlenir. Türk Ceza Kanunu (TCK) ve uluslararası hukuk sistemlerinde çeşitli yönleriyle ele alınan dolandırıcılık suçu, toplumsal güveni zedeleyen ve ekonomik düzeni bozan bir eylem olarak kabul edilir. Aşağıda, bu suçun hukuki tanımı, unsurları, türleri, yaptırımları ve güncel örnekleri detaylı bir şekildeaçıklanmaktadır.

Dolandırıcılık Suçu Nedir?

Dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 157. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, “Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya bir başkasının zararına olarak kendisine veya başkasına haksız bir menfaat sağlamak” dolandırıcılık suçunu oluşturur. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere, dolandırıcılık hileli davranışlarla mağdurun kandırılması ve bu kandırma sonucunda failin haksız bir çıkar elde etmesine dayanır.

Hukuki açıdan dolandırıcılık suçu, “malvarlığına karşı işlenen suçlar” arasında yer alır. Fail, mağdurun güvenini kötüye kullanarak, ekonomik bir kayba neden olurken kendisi veya bir başkası lehine kazanç sağlar.

Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için belirli unsurların gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Bu unsurlar, suçun maddi ve manevi boyutlarını içerir.

a. Maddi Unsurlar

1. Hileli Davranışlar: Dolandırıcılık suçunun temel unsuru, hileli davranışlardır. Hile, mağdurun iradesini yanıltmaya yönelik gerçek dışı, aldatıcı eylemleri ifade eder. Bu, sahte belge düzenleme, yalan söyleme, gerçeği gizleme gibi çeşitli şekillerde olabilir.

2. Aldatma: Failin hileli davranışları mağduru kandırmalı ve onu gerçek dışı bir durumun varlığına inandırmalıdır. Burada mağdurun iradesi, hile nedeniyle yanlış yönlendirilmiştir.

3. Zarar ve Menfaat: Dolandırıcılık suçunun oluşması için mağdurun bir zarara uğraması ve failin ya da üçüncü bir kişinin haksız bir menfaat elde etmesi gerekir. Zarar, ekonomik değer kaybı şeklinde ortaya çıkabilir.

b. Manevi Unsur

Dolandırıcılık suçu, kast ile işlenen bir suçtur. Fail, mağduru bilerek ve isteyerek aldatmalı ve haksız menfaat sağlama amacını gütmelidir. 

Nitelikli Dolandırıcılık Suçu Nedir?

Nitelikli dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 158. maddesinde düzenlenmiş olup, dolandırıcılık suçunun daha ağır cezayı gerektiren özel şeklidir. Bu suç türünde, failin eylemleri basit dolandırıcılıktan farklı olarak daha planlı, aldatıcı ve mağdur üzerinde derin etkiler bırakacak şekilde gerçekleştirilir. 

Nitelikli dolandırıcılık, basit işlenen dolandırıcılık suçuna kıyasla daha ağır cezalar içerir.

Esasen; suç türü, failin kullandığı araçlar, mağdurun durumu veya suçun işleniş tarzıbasit dolandırıcılık suçunu daha karmaşık ve ağırlaştırıcı hale getirir. Bu halde işlenen suçlara ise dolandırıcılık suçunun nitelikli halleri denir.

TCK’nın 158. maddesi, nitelikli dolandırıcılığın hangi hâllerde oluşacağını ayrıntılı olarak düzenler. Buna göre;

“Nitelikli dolandırıcılık

Madde 158- (1) Dolandırıcılık suçunun;

a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,

b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,

c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,

d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,

e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,

f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,

g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,

h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,

i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,

j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,

k) Sigorta bedelini almak maksadıyla,

l) (Ek: 24/11/2016-6763/14 md.) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka,

sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla

ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle….”

Yukarıda bahsi geçen suçlar nitelikli dolandırıcılık suçunun oluşmasına sebebiyet verecektir. Aynı maddenin devamında (f.2,3) bu hallerde uygulanacak cezalar düzenlenmiştir.

Nitelikli Dolandırıcılık Cezası

Yukarıda açıklanan farklılıklar sebebiyle basit dolandırıcılık suçuna nazaran, nitelikli dolandırıcılık suçunda daha yüksek cezalar öngörür. Madde hükmünde;

“…işlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.” denmektedir. Kanunun lafzından da anlaşılacağı üzere nitelikli dolandırıcılık halinde hapis ve adli para cezası birlikte uygulanmaktadır. Hapis ve adli para cezalarının birlikte uygulanması, faillerin yalnızca ekonomik olarak değil, özgürlükleriyle de cezalandırılmasını sağlar. Bu da toplumun hukuk ve adalet sistemine olan inancının zarar görmesine karşı önemli bir barikat görevi görür.

Nitelikli dolandırıcılık suçunda 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Bu cezaya ek olarak, fail hakkında 10.000 güne kadar adli para cezası uygulanacaktır.

Önemle belirtmek gerekir ki hukuk sistemimizde cezalar sabit değildir; kişiye, duruma, suçun işleniş şekline göre artıp azalabilmektedir. Nitelikli dolandırıcılıkta da cezayı ağırlaştıran, hafifleten ve hatta kaldıran unsurların varlığını unutmamak gerekir.

Nitelikli Dolandırıcılıkla Suçlanıyorum Ne Yapmalıyım?

Nitelikli dolandırıcılık, TCK’da belirtilen özel yöntemlerle işlenir. Bu haller kanunda sınırlı sayıda sayılmıştır. Kanunda sayılmayan bir şekilde işlenen dolandırıcılık suçu, basit şekilde işlenmiş sayılacaktır. 

Bir suç ile ilgili hakkınızda suç duyurusu ya da şikayet olması durumunda ilk olarak ifadeye çağrılırsınız. İfade vermek, bir kişinin suçlama veya olayla ilgili olarak resmi bir makama bilgi sunmasıdır. Nitelikli dolandırıcılık ile suçlanmanız halinde bilgilerinize başvurulması adına ifadeye çağrılırsınız.

İfade verdikten sonra dosyanız savcılığa gönderilir. Savcı, ifade ve dosya kapsamına göre soruşturmanın devam etmesi, takipsizlik, kamu davası açılması, tutuklama, adli kontrol ya da serbest bırakma gibi kararlar alabilir.

Nitelikli dolandırıcılıkla suçlanıyorsanız, öncelikli olarak mevcut durumun analizi gerekli ve önemlidir. Nitelikli dolandırıcılık ciddi bir suç olup ağır cezalara tabidir. Bu aşamada haklarınızın maksimum düzeyde korunması önemli olacaktır. Maddi ve manevi hak kayıplarının yaşanmaması adına avukat ile çalışmak her zaman için önem arz edecektir. Zira 

her somut olay farklıdır ve detaylı bir inceleme gerektirir. Bu süreçte avukat, delillerin değerlendirilmesi veya hukuki savunma stratejisinin belirlenmesi adına size eşlik edecektir.

5. TCK 158 1 f

TCK 158/1-f Maddesi “Dolandırıcılık suçunun; bilişim sistemlerinin, banka veya diğer kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle işlenmesi.”dir. Bu hüküm nitelikli dolandırıcılık suçunun bir halidir ve suçun bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılmasıyla işlenmesini kapsamaktadır. Bilişim sistemleri, banka veya kredi kartı burada bir aracı olarak kullanılır ve herkes bu suçun faili olabilir.

TCK 158/1-f kapsamındaki nitelikli dolandırıcılık, özellikle teknolojik yöntemlerin yaygınlaşmasıyla birlikte sıklıkla karşılaşılan bir suçtur. Belirtmek gerekir ki; dolandırıcılık suçunun tamamlanması için hileli bir davranışla kişinin aldatılması ve bu aldatmanın kasten yapılması gerekir. Ayrıca kasten yapılan bu hileli davranışın faile/ üçüncü kişiye haksız bir kazanç sağlaması gerekir. Bu unsurlar, dolandırıcılık suçunun maddi unsurlarıdır. Eğer bilişim sistemi, kredi kartı veya banka dolandırıcılık için kullanılmamışsa, bu bent uygulanmayacaktır.

TCK 158/1-f’ye göre suçun cezası 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve on bin güne kadar adli para cezasıdır.

Suçlama ile karşı karşıya kalındığında, delillerin incelenmesi, hile unsurunun varlığı, bilişim sistemlerinin veya bankanın nasıl kullanıldığı gibi unsurlar detaylı şekilde ele alınmalıdır. Bu nedenle, bir ceza avukatından profesyonel hukuki destek alınması hayati öneme sahiptir.

Dolandırıcılık Cezası

Dolandırıcılık suçu, basit dolandırıcılık ve nitelikli dolandırıcılık olmak üzere iki ayrı başlıkta incelenir. 

Basit dolandırıcılık, bir kişinin mağduru aldatmaya yönelik hileli davranışlarda bulunarak, onun zararına kendisine veya bir başkasına haksız kazanç sağlamasıdır.

Suçun Oluşması İçin Gerekli Unsurlar:

1. Hileli Davranış

2. Zarar: Mağdurun ekonomik ve somut bir kayba uğraması.

3. Kast: Suçun işlenmesi için failin bilerek ve isteyerek hareket etmesi.

TCK 157’ye göre, basit dolandırıcılık suçunun cezası: 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezasıdır.

Nitelikli dolandırıcılık, basit dolandırıcılık suçunun daha karmaşık ve ağırlaştırıcı unsurlarla işlenmesi durumudur. 

TCK 158’e göre, nitelikli dolandırıcılık suçunun cezası: 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve 10 bin güne kadar adli para cezasıdır. Belirtmek gerekir ki eğer suç bir örgüt faaliyeti kapsamında işlenmişse veya mağdurun durumu itibarıyla özel bir hassasiyet içeriyorsa ağırlaştırıcı sebepler gündeme gelir ve bu hallerde ceza artırılarak uygulanır.

Hesaba Para Yatırdım Dolandırıldım

Mevcut bir hesaba para yatırarak dolandırıldığınızı düşündüğünüz durumlar olabilir. Bu tür durumlar genellikle dolandırıcılık suçu kapsamda değerlendirilir. 

Son zamanlarda sıklıkla karşılaşılan bu duruma para yatırdığınız hesapla ilişkili kişi/kişiler size bir ürün göndermek veya hizmet etme vaadinde bulunmuş olması örnek gösterilebilir. Hesaba yatırdığınız paraya rağmen ürün hiç veya gereği gibi ifa edilmemiş olabilir. Veya dolandırıcıların sıklıkla kullandığı bir yöntem olan hesap bilgilerinin ele geçirilmesi sonucu

“hesabınız risk altında” yalanıyla para talep etmek de bu duruma örnek gösterilebilir.

Bu tarz durumlarda bankalar işin içinde olduğundan dolayı, durumun önemine binaen yapılması gereken ilk şey paranın yatırıldığı bankaya ulaşarak durumu belirtmek ve işlemin iptalini istemektir. Eğer para hâlâ karşı tarafın hesabında bulunuyorsa, iptal işlemi yapılabilir. Bu adımdan sonra savcılığa suç duyurusunda bulunmak gerekir.

Olayı ispat etmek için banka dekontları ve işlem kayıtları, dolandırıcıyla yapılan yazışmalar ya da sosyal medya hesapları veya sahte web sitesi ekran görüntüleri işe yarayabilir.

İlgili Makale: Papara Nedir? Papara Suçları, Cezaları

Dolandırıcılık Suçlarında Savunma Stratejileri

Bu tür suçlamalarda savunma stratejisi, olayın özelliklerine, delil durumuna ve suçun unsurlarına göre şekillenir. Zira dolandırıcılık suçlarında savunma stratejisi, suçun unsurlarının eksik olduğu noktaları ortaya koymak ve müvekkilin iyi niyetle hareket ettiğini kanıtlamak üzerine kuruludur. Bu bakımdan her olayın kendine özgü detayları olduğundan, etkili bir savunma yapmak amacıyla alanında uzman avukatlarla hareket etmek önemlidir.

Dolandırıcılık Suçu Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, failin işlediği suç nedeniyle mağduru uğrattığı zararı gidererek cezasında indirim ya da düşme sağlanması anlamına gelir. 

Dolandırıcılık suçunda etkin pişmanlık, TCK 168/1 maddesi kapsamında düzenlenmiştir. Buna göre: fail, suçun yol açtığı zararı tamamen veya kısmen gidermelidir. 

Bu zarar, paranın iadesi, haksız elde edilen malların teslimi ya da maddi veya manevi tazminat şeklinde olabilir.

Önemle belirtmek gerekir ki; failin etkin pişmanlık gösterebilmesi için bunu kendiliğinden yapması gerekir. Zararın mahkeme veya mağdur tarafından zorla tahsil edilmesi durumunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz. Ve yine suçun zamanaşımı süresi dolduktan sonra yapılan bu eylemler etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmasına engel olur.

Nitelikli dolandırıcılık belirtildiği üzere 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası öngörür. Fakat etkin pişmanlık hükümleri, bu cezanın büyük oranda düşmesini sağlayabilir.

Telefon Dolandırıcılığı Cezası

Telefon dolandırıcılığı, nitelikli dolandırıcılık suçları arasında yer alır ve ağır cezalara tabidir. Günümüzde yaygın bir şekilde görülen telefon dolandırıcılığı, özellikle bilişim sistemleri aracılığıyla sahte kimlik bilgilerinin kullanılmasıyla gerçekleşebilir. 

Yukarıda belirtildiği üzere bu suçun oluşması için de maddi ve manevi unsurlara ihtiyaç duyulur. Aynı zamanda yine belirtilen etkin pişmanlık hükümlerinden de faydalanılması mümkündür.

Nitelikli Dolandırıcılıkta Şikayetten Vazgeçme

Basit dolandırıcılık (TCK 157) uzlaşmaya tabidir. Yani, mağdur ve fail arasında anlaşma sağlanırsa dava düşebilir. Bu suç şikayete bağlıdır. Mağdurun 6 ay içinde şikayettebulunması gerekir.

Nitelikli dolandırıcılık (TCK 158) uzlaşma kapsamında değildir. Nitelikli dolandırıcılık kamu düzenini ilgilendiren ve topluma zarar verme potansiyeli yüksek bir suç olarak kabul edildiği için, şikayete bağlı bir suç değildir. Savcılık resen soruşturma başlatabilir. Bu nedenle, mağdurun şikayetten vazgeçmesi, davanın düşmesine ya da failin cezasız kalmasına doğrudan sebep olmaz.