Adli Para Cezası

Adli para cezası, ceza yargılaması sonucunda mahkeme tarafından hükmedilen ve failin malvarlığına yönelen bir yaptırım türüdür. Suç işleyen kişinin, kanunda belirtilen sınırlar dahilinde belirlenen para miktarını Devlet Hazinesine ödemesi gerekmektedir. Bu yönüyle adli para cezası, yalnızca ceza mahkemelerince verilen ve ceza hukuku yaptırımı niteliği taşıyan bir cezadır.

Adli para cezası, idari para cezalarından farklı olarak ödenmediği takdirde hapis cezasına çevrilebilen bir yaptırım türüdür. İdari para cezaları ise idari kurumlar tarafından uygulanır ve ödenmediğinde yalnızca icra yoluyla tahsil edilebilir, hapis cezasına dönüşmez.

Türk Ceza Kanunu’nda adli para cezası TCK m. 52 hükmü ile düzenlenmiş olup, gün esasına göre hesaplanır. Hakim, suçun işleniş biçimi, failin ekonomik ve kişisel durumu gibi unsurları dikkate alarak gün sayısını belirler ve her bir gün karşılığı için 100 TL ile 500 TL arasında bir miktar tayin eder. Sonuçta ortaya çıkan meblağ, hükümlünün ödemesi gereken adli para cezası olur.

Bu yaptırım, bazen doğrudan, bazen seçenek yaptırım olarak, bazen de hapis cezasıyla birlikte uygulanabilir. Ayrıca bazı durumlarda kısa süreli hapis cezalarının adli para cezasına çevrilmesi de mümkündür.

Adli para cezası, suçun ağırlığına ve failin ekonomik koşullarına göre değişiklik gösterebilir. Ödenmemesi halinde infaz sürecinde hapis cezasına çevrilmesi, bu yaptırımı diğer para cezalarından ayıran en önemli özelliklerden biridir.

Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası

Adli para cezası nedir ?

Adli para cezası, bir suçun karşılığı olarak ceza mahkemesince hükmedilen ve hükümlünün Devlet Hazinesine ödemekle yükümlü olduğu para yaptırımıdır. TCK m. 52 uyarınca ceza, “gün esasına” göre hesaplanır: hâkim önce tam gün sayısını belirler, ardından bir gün karşılığı bedeli takdir eder ve bu iki değer çarpılarak sonuç adli para cezası bulunur. Gün sayısı kural olarak en az 5, en çok 730 gündür (kanunda aksine düzenleme yoksa). Bir gün karşılığı miktar ise failin ekonomik ve kişisel halleri gözetilerek en az 100 TL, en çok 500 TL aralığında takdir edilir.

Adli para cezası, yalnız başına, seçenek yaptırım olarak (hapis yerine para), hapis cezasıyla birlikte ya da kısa süreli hapis cezasından çevrilerek uygulanabilir. Bu yönüyle yaptırım, hem cezanın bireyselleştirilmesi hem de genel–özel önleme amaçlarına hizmet eden esnek bir araçtır.

Ödeme bakımından hâkim, TCK m. 52/4 gereği, sanığın ekonomik ve şahsi durumunu dikkate alarak mehil verebilir ve taksitlendirme yapabilir; taksit süresi iki yılı geçemez, taksit sayısı dörtten az olamaz. Ödenmeyen adli para cezası, infaz aşamasında kanundaki usule göre hapse çevrilebilir; bu husus adli para cezasını idari para cezasından ayıran temel farklardan biridir.

Kısaca, adli para cezası, suçun ağırlığı ve failin mali gücüne duyarlı gün–miktar sistemine dayanır; doğru belirlendiğinde hem orantılılık ilkesini gözetir hem de etkin infaz imkânı sağlar.

Alkollü Araç Kullanma Cezası

Adli Para Cezası Çeşitleri Nelerdir?

Türk Ceza Kanunu’na göre adli para cezası farklı şekillerde uygulanabilmektedir. Uygulama biçimleri dört başlık altında toplanır:

1. Doğrudan Hükmedilen Adli Para Cezası

Bazı suçlarda kanun koyucu, yaptırım olarak yalnızca adli para cezasını öngörmüştür. Bu durumda hâkimin başka bir tercih hakkı yoktur; failin mahkûmiyetine doğrudan adli para cezası verilir.
Örnek: TCK 288/1’de düzenlenen adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs suçunda, fail doğrudan adli para cezası ile cezalandırılır.

Ceza İstinaf Dilekçesi

2. Seçenek Yaptırım Olan Adli Para Cezası

Kanunda bazı suçlar için hem hapis cezası hem de adli para cezası seçenek yaptırım olarak öngörülmüştür. Bu durumda hâkim, somut olayın özelliklerine göre fail hakkında hapis veya adli para cezasından birini tercih edebilir.
Örnek: TCK 89/1’e göre taksirle yaralama suçunda hâkim, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası verebilir.

3. Hapis Cezası ile Birlikte Hükmedilen Adli Para Cezası

Bazı suçlarda kanun, failin hem hapis cezasına hem de adli para cezasına aynı anda mahkûm edilmesini zorunlu kılar. Bu tür suçlarda özellikle maddi menfaat sağlama amacı ön planda olduğundan, ekonomik kazancın önlenmesi için hapis cezasına ek olarak para cezası da uygulanır.
Örnek: TCK 188/1’de düzenlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunda, fail hem uzun süreli hapis cezası hem de yüksek miktarda adli para cezası ile cezalandırılır.

4. Hapis Cezasından Çevrilen Adli Para Cezası

Kısa süreli hapis cezaları, sanığın kişiliği ve suçun niteliği dikkate alınarak adli para cezasına çevrilebilir.

• Kasten işlenen suçlarda: 1 yıl ve daha az süreli hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilir.
• Taksirle işlenen suçlarda: Ceza süresine bakılmaksızın hapis cezası para cezasına çevrilebilir.

Bu sistem, hem failin topluma yeniden kazandırılmasını hem de ceza adaletinin orantılı şekilde sağlanmasını amaçlamaktadır.

Adli Sicil Kaydı Silinmesi Ne Kadar Sürer

Adli Para Cezasının Miktarı Ne Kadardır?

Adli para cezası, Türk Ceza Kanunu’nun 52. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre cezanın miktarı, iki aşamalı bir hesaplama yöntemiyle belirlenir:

1. Gün sayısının belirlenmesi:
   Hakim, suçun niteliğini, failin kusurunu, işleniş biçimini ve meydana gelen zarar ya da tehlikenin ağırlığını dikkate alarak bir tam gün sayısı belirler. Bu gün sayısı, kural olarak en az 5 gün, en fazla 730 gün olabilir. Kanunda ayrıca daha yüksek bir üst sınır öngörülmüşse, hâkim buna uymak zorundadır.
2. Bir gün karşılığı miktarın belirlenmesi:
   Hâkim, failin ekonomik ve kişisel durumunu göz önünde bulundurarak bir gün karşılığı için 100 TL ile 500 TL arasında bir miktar takdir eder.

Sonuç olarak adli para cezası = gün sayısı x bir gün karşılığı miktar formülüyle hesaplanır.

Örnek Hesaplama

Fail hakkında 400 gün adli para cezasına hükmedildiğini varsayalım. Hâkim, günlük miktarı 150 TL olarak belirlemişse;
400 gün x 150 TL = 60.000 TL adli para cezası uygulanacaktır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Hâkim, kararında hem gün sayısını hem de bir gün karşılığı takdir ettiği miktarı açıkça göstermek zorundadır.
• Artırma ve indirimler, gün sayısı üzerinden yapılır. Böylece cezanın bireyselleştirilmesi sağlanır.
• Adli para cezası, hükmün kesinleşmesiyle birlikte infaz edilir. Sanığın ödeme gücü dikkate alınarak taksitlendirme yapılması mümkündür; ancak toplam taksit süresi iki yılı geçemez ve taksit sayısı dörtten az olamaz.
• Hükmedilen adli para cezası, ne kadar yüksek olursa olsun, en fazla 3 yıl hapis cezasına çevrilebilir. Birden fazla mahkûmiyet halinde bu süre toplamda 5 yılı geçemez.

Adli para cezasının miktarı belirlenirken, cezanın hem caydırıcı hem de failin ekonomik durumuna göre orantılı olması esastır.

Adli Sicil Kaydı Nereden Alınır

Adli Para Cezasının Belirlenmesi

Adli para cezasının belirlenmesi, hâkimin takdir yetkisi ile kanunda öngörülen ölçütler çerçevesinde yapılır. Bu süreçte öncelikle işlenen suç için kanunda öngörülen alt ve üst sınırlar dikkate alınır, ardından failin kişisel özellikleri ve ekonomik durumu değerlendirilir.

1. Gün Sayısının Tespiti

Hâkim, suçun ağırlığına göre önce tam gün sayısını belirler. Bu belirlemede şu unsurlar dikkate alınır:

• Suçun işleniş şekli,
• Suçun işlendiği zaman ve yer,
• Failin kastı ve kusurunun derecesi,
• Ortaya çıkan zarar veya tehlikenin boyutu,
• Suçtan elde edilen menfaat,
• Failin güttüğü amaç ve saik.

2. Günlük Miktarın Belirlenmesi

Gün sayısı belirlendikten sonra, failin ekonomik ve şahsi halleri göz önünde bulundurularak bir gün karşılığı para miktarı takdir edilir. Bu miktar 100 TL ile 500 TL arasında değişir. Hâkim, kararında hem gün sayısını hem de günlük miktarı ayrı ayrı göstermek zorundadır.

3. Artırım ve İndirimlerin Uygulanması

Kanunda öngörülen ağırlaştırıcı veya hafifletici nedenler, gün sayısı üzerinden uygulanır. Örneğin, iyi hâl indirimi (TCK m. 62) veya haksız tahrik indirimi, belirlenen gün sayısına uygulanır. Günlük miktar değişmez.

4. Taksitlendirme İmkânı

TCK m. 52/4 gereğince hâkim, sanığın ödeme gücünü dikkate alarak cezanın taksitlendirilmesine karar verebilir. Bu durumda:

• Taksit süresi iki yılı aşamaz,
• Taksit sayısı dörtten az olamaz,
• Bir taksitin ödenmemesi halinde, kalan tüm miktarın tahsiline gidilir ve gerekirse ceza hapse çevrilir.

5. Orantılılık İlkesi

Adli para cezası belirlenirken, cezanın caydırıcı olması kadar failin ödeme gücüne orantılı olması da gözetilmelidir. Aksi halde ceza, ya amacına ulaşmaz ya da orantısız şekilde ağırlaşmış olur.

Hapis Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilebilen Suçlar

Türk Ceza Kanunu’nda bazı hapis cezalarının adli para cezasına çevrilmesi mümkündür. Bu uygulama, özellikle kısa süreli hapis cezalarının topluma ve bireye daha yararlı bir şekilde infaz edilmesini sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.

1. Taksirle İşlenen Suçlar

TCK m. 50/4’e göre, taksirle işlenen suçlarda cezanın süresine bakılmaksızın hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.

• Örneğin, bir kişinin trafik kazasında taksirle yaralanmaya sebebiyet vermesi halinde hükmedilen hapis cezası, adli para cezasına dönüştürülebilir.

2. Kasten İşlenen Suçlar

Kasten işlenen suçlarda ise yalnızca bir yıl ve daha az süreli hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilir. Bu sınır, cezanın ağırlığını ve suçun niteliğini dikkate alarak belirlenmiştir.

• Örneğin, kasten yaralama suçundan verilen 8 aylık hapis cezası, adli para cezasına çevrilebilir.

3. Adli Para Cezasına Çevrilebilecek Bazı Suçlara Örnekler

• Dolandırıcılık suçu
• Hırsızlık suçu
• Kasten yaralama suçu
• Taksirle yaralama
• Tehdit
• Şantaj
• Cebir
• Konut dokunulmazlığını ihlal
• Hakaret
• Mala zarar verme
• Güveni kötüye kullanma
• Özel belgede sahtecilik
• Çevrenin kasten veya taksirle kirletilmesi

4. Çocuklar ve Yaşlılar İçin Özel Durum

TCK m. 50/3’e göre;

• Fiili işlediği sırada 18 yaşını doldurmamış olanlar,
• 65 yaşını bitirmiş kişiler,
  hakkında hükmolunan bir yıl veya daha az süreli hapis cezaları zorunlu olarak adli para cezasına çevrilir.

5. Uygulamada Kriterler

Mahkeme, hapis cezasının adli para cezasına çevrilip çevrilmeyeceğini belirlerken şu hususları değerlendirir:

• Sanığın sosyal ve ekonomik durumu,
• Yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık ve tutum,
• Suçun işleniş biçimi ve ağırlığı.

Bu çerçevede, adli para cezasına çevirme kararı, hem failin topluma kazandırılması hem de cezanın amacına ulaşması bakımından önemli bir araçtır.

Hapis Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesinin Şartları

Hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi, mahkemenin takdirine bağlı bir karardır. Ancak bu dönüşümün yapılabilmesi için bazı kanuni ve fiili şartların oluşması gerekir.

1. Suçun Niteliği

• Kasten işlenen suçlarda: Bir yıl veya daha az süreli hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilir.
• Taksirle işlenen suçlarda: Hapis cezasının süresine bakılmaksızın, ceza tamamen adli para cezasına çevrilebilir.

2. Failin Kişiliği ve Davranışları

Mahkeme, sanığın;

• Yargılama sürecindeki tutum ve davranışlarını,
• Suçtan duyduğu pişmanlığı,
• Sosyal ilişkilerini ve kişisel özelliklerini dikkate alır.

3. Ekonomik ve Sosyal Durum

Sanığın ekonomik gücü, ödeme kabiliyeti ve sosyal yaşamı, adli para cezasına çevirmede önemli rol oynar. Hakim, failin bu cezayı ödeyebilme imkânlarını değerlendirir.

4. Tekerrür Durumu

Sanık hakkında mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanıyorsa, yani kişi daha önce kasıtlı bir suçtan kesinleşmiş ceza almışsa, mahkeme para cezasına çevirme kararı veremez.

5. Çocuklar ve Yaşlılar İçin Zorunlu Çevirme

• 18 yaşından küçükler ve
• 65 yaşını bitirmiş kişiler hakkında hükmolunan bir yıl veya daha az süreli hapis cezaları, TCK m. 50/3 gereğince zorunlu olarak adli para cezasına çevrilir.

6. Pişmanlık ve İyi Hâl

Sanığın suçtan dolayı pişmanlık göstermesi, sabıkasız olması ve duruşmalardaki iyi hâli, hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesinde etkili unsurlardandır.

7. Hakimin Gerekçeli Kararı

Hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesine karar verildiğinde, mahkeme gerekçesinde bu dönüşümün nedenlerini açıkça belirtmek zorundadır.

Sonuç olarak, hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi, hem bireyselleştirme ilkesine uygun bir uygulamadır hem de cezanın fail üzerinde caydırıcı bir etki yaratmasını hedefler.

Dolandırıcılık Suçunda Adli Para Cezasının Belirlenmesi

Dolandırıcılık suçu, TCK’nın 157 ve 158. maddelerinde düzenlenmiş olup çoğu durumda hem hapis cezası hem de adli para cezası öngörülmektedir. Özellikle nitelikli dolandırıcılık halleri söz konusu olduğunda, adli para cezası miktarının belirlenmesinde farklı ölçütler uygulanır.

1. Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Karşı İşlenen Dolandırıcılık

TCK m. 158/1’e 2005 yılında eklenen hükme göre, dolandırıcılık suçu kamu kurumlarının zararına işlenmişse, fail hakkında verilecek adli para cezasının miktarı, suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.

2. Bilişim Sistemlerinin Kullanılması

Dolandırıcılığın, bilişim sistemleri veya banka/kredi kurumları kullanılarak işlenmesi halinde de aynı kural geçerlidir. Failin elde ettiği haksız menfaat esas alınır ve adli para cezası, bu miktarın iki katından daha az belirlenemez.

3. Menfaatin Belirlenmediği Haller

Suçtan elde edilen haksız menfaat miktarı somut olarak belirlenemiyorsa, hâkim kanunda belirtilen gün aralığını dikkate alır. Bu durumda, 5 ila 5000 gün arasında uygun bir gün sayısı belirlenir ve gün sayısı ile bir gün karşılığı miktar (100–500 TL) çarpılarak ceza hesaplanır.

4. Artırım ve İndirimlerin Uygulanması

Belirlenen gün sayısı üzerinden;

• TCK m. 62’deki takdiri indirim,
• TCK m. 168’deki etkin pişmanlık,
  gibi hükümler uygulanabilir. Bu indirimler gün sayısı üzerinden yapılır, günlük miktara uygulanmaz.

5. Yargıtay Uygulaması

Yargıtay Ceza Genel Kurulu ve Daire kararlarında, suçtan elde edilen menfaatin iki katı kuralının “temel ceza belirlenirken” göz önünde bulundurulması gerektiği vurgulanmıştır. Yani, hâkim önce suçtan elde edilen menfaat miktarını dikkate alarak gün sayısını belirlemeli, ardından artırma ve indirimleri uygulamalıdır.

Örnek Uygulama

Sanığın dolandırıcılık fiili sonucu 4.000 TL haksız menfaat elde ettiği belirlenmişse:

• Adli para cezası, en az 8.000 TL olacak şekilde belirlenir.
• Hâkim, bu miktarı gün esasına göre hesaplar. Örneğin 400 gün üzerinden günlük 20 TL takdir edilirse 8.000 TL bulunur. İndirim veya artırım hükümleri uygulanarak sonuç miktar netleşir.

Adli Para Cezası Nasıl Ödenir?

Adli para cezasının ödenebilmesi için öncelikle hükmün kesinleşmesi gerekir. Kararın kesinleşmesinin ardından infaz savcılığı tarafından hükümlüye bir ödeme emri gönderilir. Bu süreç şu şekilde işler:

1. Ödeme Emri ve Başvuru

• Mahkeme kararının kesinleşmesinden sonra dosya, Cumhuriyet Savcılığı İnfaz Bürosuna gönderilir.
• Buradan hükümlüye, ödemesi gereken miktarı gösteren ödeme emri tebliğ edilir.
• Hükümlü, bu ödeme emrini aldıktan sonra 30 gün içinde ödeme yapmakla yükümlüdür.

2. Ödeme Yeri

• Hükümlü, ödeme işlemini doğrudan Cumhuriyet Savcılığı’na değil, vergi dairesine yapar.
• İnfaz Bürosu tarafından verilen resmi yazı ile vergi dairesine gidilerek ödeme gerçekleştirilir.
• Ödeme yapıldıktan sonra alınan dekont tekrar İnfaz Bürosu’na teslim edilir ve cezanın infazı tamamlanmış olur.

3. Taksitlendirme İmkânı

• Hâkim, hüküm sırasında adli para cezasını taksitlendirebilir.
• Taksitlendirme yapılmışsa, süre iki yılı geçemez ve en az dört taksit olması gerekir.
• Ayrıca, ödeme emrinden sonra da belirli şartlarla Cumhuriyet Savcısı tarafından sınırlı bir taksitlendirme imkânı tanınabilir.

4. Ödeme Yapılmadığında

• Hükümlü, süresi içinde ödemeyi yapmazsa ceza hapse çevrilir.
• Ancak hükümlü isterse hapis yerine kamuya yararlı işte çalışma yükümlülüğünü kabul ederek cezayı infaz edebilir.

Adli Para Cezası Taksitlendirme

Adli para cezası, kural olarak hükmün kesinleşmesiyle birlikte tamamen ödenmelidir. Ancak sanığın ekonomik ve sosyal durumunun uygun olmaması halinde taksitlendirme imkânı tanınabilir. Bu durum, TCK m. 52/4 hükmünde düzenlenmiştir.

1. Hakimin Taksitlendirme Yetkisi

• Hâkim, hüküm sırasında sanığın ekonomik ve şahsi durumunu dikkate alarak adli para cezasını taksitlendirebilir.
• Taksitlendirme kararı, hükümle birlikte verilmek zorundadır. Hükümden sonra mahkeme ayrıca taksitlendirme kararı veremez.

2. Taksitlendirme Şartları

• Taksit süresi iki yılı geçemez.
• Taksit sayısı dörtten az olamaz.
• Taksitlerden birinin süresinde ödenmemesi halinde, geri kalan kısım tamamıyla tahsil edilir ve ödenmeyen miktar hapse çevrilir.

3. Kanuni Taksitlendirme Hakkı

Mahkeme tarafından taksitlendirme yapılmamış olsa bile, hükümlü bir aylık süre içinde cezanın üçte birini öderse, geri kalan kısım Cumhuriyet Savcısının kararıyla iki eşit taksite bölünebilir. Bu hak, kanuni taksitlendirme olarak adlandırılır ve savcının takdir yetkisi bulunmaz.

4. Taksitlendirmede Değerlendirilen Unsurlar

• Hükümlünün gelir durumu ve mesleği,
• Ailesine ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere ilişkin koşullar,
• Malvarlığı durumu,
• Sosyal yaşamındaki koşullar.

5. Yargıtay Uygulaması

Yargıtay kararlarına göre, aynı dosyada birden fazla adli para cezası verilmişse, bazılarının taksitlendirilip bazılarının taksitlendirilmemesi hukuka aykırıdır. Mahkeme, tüm cezalar yönünden sanığın ekonomik ve sosyal durumunu araştırmak zorundadır.

Adli Para Cezasında Mahsup Olur mu?

Mahsup, sanığın özgürlüğünü kısıtlayan bazı sürelerin, hükmolunan cezasından indirilmesi anlamına gelir. TCK m. 63 hükmü, bu konuyu açıkça düzenlemektedir.

1. Mahsup Kuralı

• Sanık, hüküm kesinleşmeden önce gözaltında veya tutuklulukta kaldığı süreyi, aldığı cezadan mahsup ettirebilir.
• Eğer hüküm adli para cezası ise, mahsup şu şekilde yapılır:
  • Bir gün tutukluluk/gözaltı = 500 TL sayılarak adli para cezasından indirilir.

2. Mahsup Uygulaması

Örneğin; sanık 20 gün tutuklu kalmış ve hakkında 15.000 TL adli para cezasına hükmedilmiş olsun.

• 20 gün x 500 TL = 10.000 TL mahsup edilir.
• Sanığın ödemesi gereken ceza yalnızca 5.000 TL olur.

3. Mahsup Edilebilecek Süreler

• Gözaltında geçirilen süreler,
• Tutuklulukta geçirilen süreler,
• Kişinin kendi fiiliyle ortaya çıkan özgürlük kısıtlamaları da mahsup kapsamında değerlendirilir.

4. Önemli Noktalar

• Mahsup hakkı, sanığın lehine zorunlu olarak uygulanır; hâkim bunu kendiliğinden gözetmek zorundadır.
• Mahsup, yalnızca adli para cezası veya hapis cezası için geçerlidir; güvenlik tedbirleri için uygulanmaz.

Adli Para Cezası Nereye Ödenir?

Adli para cezası, hükmün kesinleşmesinden sonra Cumhuriyet Başsavcılığı İnfaz Bürosu aracılığıyla tahsil edilir. Mahkeme kararının kesinleşmesiyle birlikte dosya savcılığa gönderilir ve sanığa bir ödeme emri tebliğ edilir.

1. Vergi Daireleri

Adli para cezası ödemesi doğrudan mahkemeye veya savcılığa yapılmaz. Hükümlü, kendisine verilen ödeme emri ile birlikte vergi dairesine giderek ödemesini gerçekleştirir. Vergi dairesinde yapılan ödeme karşılığında alınan dekont, infaz bürosuna ibraz edilerek cezanın yerine getirildiği belgelenir.

2. Bankalar Üzerinden Ödeme

Bazı durumlarda, vergi daireleri ile anlaşmalı bankalar aracılığıyla da adli para cezası tahsilatı yapılabilmektedir. Bu yöntem, ödeme kolaylığı sağlamaktadır. Ancak dekontun yine ilgili savcılığa teslim edilmesi gerekir.

3. Elektronik Ödeme İmkânı

Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine entegre olan elektronik ödeme altyapısı sayesinde, adli para cezalarının internet üzerinden ödenmesi de mümkündür. Böylece hükümlü, vergi dairesine gitmeden ödemeyi çevrim içi yapabilir.

4. Önemli Noktalar

• Ödeme emri tebliğ edildikten sonra hükümlünün 30 gün içinde ödeme yapması gerekir.
• Ödeme yapılmazsa ceza, hapis cezasına çevrilir veya hükümlünün talebiyle kamuya yararlı işte çalışma yaptırımı uygulanabilir.
• Taksitlendirme kararı verilmişse ödemeler yine vergi dairesine veya anlaşmalı bankalara yapılır.

Adli Para Cezası Ödenmezse Ne Olur?

Adli para cezası, hükmün kesinleşmesiyle birlikte infaz aşamasına girer. Ancak hükümlü verilen süre içinde cezayı ödemezse, ceza hapse çevrilir. Bu durum, adli para cezasını idari para cezalarından ayıran en temel özelliklerden biridir.

1. Ödenmeyen Cezanın Hapse Çevrilmesi

• TCK m. 52/8’e göre, hükümlü adli para cezasını ödemezse, ödenmeyen kısım karşılığında hapis cezası uygulanır.
• Her bir gün karşılığı adli para cezası, infaz aşamasında bir gün hapis cezasına çevrilir.

2. Hapse Çevrilmede Sınırlar

• Adli para cezası hapse çevrildiğinde, bu hapis cezası 3 yılı geçemez.
• Birden fazla adli para cezası varsa, toplam hapis süresi en fazla 5 yıl olabilir.

3. Kamuya Yararlı İşte Çalışma Seçeneği

• Hükümlü, cezanın hapse çevrilmesi yerine, kamuya yararlı işte ücretsiz olarak çalışmayı kabul edebilir.
• Bu durumda ceza infaz edilmez, hükümlü kamu hizmetinde çalışarak yükümlülüğünü yerine getirir.

4. Taksitlendirme İmkânı

• Eğer hükümlü, ödeme güçlüğü yaşadığını beyan ederse, daha önce taksitlendirme yapılmamış olsa bile kanuni taksitlendirme imkânından faydalanabilir.
• Bu sayede cezanın tamamı bir anda ödenmeyip, belirlenen süre içinde taksitler halinde ödenebilir.

5. Yargıtay Uygulaması

Yargıtay kararlarında, ödeme emrinin usulüne uygun tebliğ edilmediği hallerde hapis cezasına çevrilme yapılamayacağı vurgulanmıştır. Dolayısıyla, hapis cezasına çevrilme ancak usulüne uygun bildirimden sonra mümkün olur.

Adli Para Cezası Sicile İşler mi?

Adli para cezası, ceza mahkemelerince verilen bir mahkûmiyet kararı olduğundan, adli sicile işlenir. Bu nedenle, adli para cezasına mahkûm edilen kişinin cezası kesinleştiğinde, hüküm Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından kaydedilir.

1. Sicile İşleme Durumu

• Adli para cezası, mahkûmiyet kararı niteliğinde olduğu için sicile işler.
• Bu kayıt, kişinin sabıka kaydında görünür ve özellikle arşiv kaydı kapsamında uzun süre muhafaza edilir.

2. Sabıka Kaydında Görünmesi

• Kişi, e-Devlet üzerinden veya savcılıktan aldığı sabıka kaydı belgesinde, kesinleşmiş adli para cezası kararını görebilir.
• Ancak, kamu kurum ve kuruluşlarına verilen “Adli Sicil Kaydı Yoktur” belgelerinde, çoğu zaman yalnızca silinmemiş ve arşivden çıkarılmamış cezalar görünür.

3. Sicilden Silinme ve Arşive Aktarma

• Adli para cezaları, infaz edildikten sonra 5 yıl içinde adli sicilden silinir ve arşiv kaydına alınır.
• Arşiv kaydı ise yalnızca mahkemeler, savcılıklar ve bazı özel yetkili kurumlar tarafından görülebilir.

4. Sonuçları

• Adli para cezası, her ne kadar hapis cezası gibi ağır sonuçlar doğurmasa da, sicile işlenmesi nedeniyle kişi üzerinde bazı etkiler yaratabilir.
• Özellikle kamuya giriş, bazı meslekleri icra etme ve güvenlik soruşturmalarında bu kayıtlar önem arz edebilir.

Kısacası, adli para cezası kesinleştiğinde adli sicile işlenir. Ancak infaz tamamlandıktan sonra belirli sürelerin geçmesiyle birlikte kaydın silinmesi ve yalnızca arşivde tutulması mümkündür.

Adli Para Cezası Ertelenebilir mi?

Adli para cezası, Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen yaptırımlar arasında ertelenmesi mümkün olmayan bir cezadır. Bu durum, Yargıtay içtihatlarında da açıkça vurgulanmıştır.

1. Erteleme Kurumunun Kapsamı

• TCK m. 51 uyarınca yalnızca hapis cezaları ertelenebilir.
• Erteleme, hükmolunan hapis cezasının infazının belirli şartlarla geri bırakılması anlamına gelir.
• Ancak adli para cezası, doğrudan malvarlığına yönelen bir yaptırım olduğundan ertelenemez.

2. Yargıtay Kararları

Yargıtay, adli para cezasının ertelenemeyeceğini birçok kararında dile getirmiştir. Özellikle TCK m. 52’nin lafzı ve sistematiği gereği, bu cezaya erteleme kurumunun uygulanamayacağı kabul edilmektedir.

3. Uygulamada Çözüm Yolları

Her ne kadar adli para cezası ertelenemese de, hükümlü şu imkânlardan yararlanabilir:

• Taksitlendirme (TCK m. 52/4),
• Kanuni mahsup (tutukluluk/gözaltı sürelerinin indirilmesi),
• Kamuya yararlı işte çalışma (ödenmediğinde hapse çevrilirse, seçenek olarak).

Adli Para Cezasına İtiraz

Adli para cezası, ceza yargılaması sonucunda verilen bir mahkûmiyet kararıdır ve bu karara karşı kanun yollarına başvurmak mümkündür.

1. İlk Derece Mahkemesi Kararına İtiraz

• Sulh Ceza Hâkimliği veya Asliye Ceza Mahkemesi tarafından verilen adli para cezası kararlarına karşı, 7 gün içinde itiraz edilebilir.
• İtiraz, kararı veren mahkemeye dilekçe sunularak yapılır. Mahkeme, itirazı üst dereceli mahkemeye gönderir.

2. İstinaf Başvurusu

• Asliye Ceza veya Ağır Ceza Mahkemelerinin verdiği adli para cezası kararlarına karşı bölge adliye mahkemesine istinaf başvurusu yapılabilir.
• İstinaf süresi, hükmün tebliğinden itibaren 7 gündür.
• İstinaf incelemesinde hem maddi vakıa hem de hukuka aykırılıklar değerlendirilebilir.

3. Temyiz Başvurusu

• Bölge adliye mahkemesinin kararına karşı, cezanın miktarına göre Yargıtay’a temyiz başvurusu yapılabilir.
• Temyiz süresi de yine kararın tebliğinden itibaren 15 gündür.

4. İtirazın Etkisi

• Yapılan itiraz, adli para cezasının infazını durdurur. Yani kesinleşmeden icra edilemez.
• Ancak mahkeme, kanunda açıkça düzenlenmişse, infazın devamına da karar verebilir.

5. Gerekçeli İtirazın Önemi

İtiraz dilekçesinde;

• Usule aykırılıklar,
• Delil yetersizliği,
• Hâkimin takdir hataları,
• Adli para cezası gün sayısının veya günlük miktarın yanlış hesaplanması gibi hususlar mutlaka belirtilmelidir.

Adli Para Cezası İle İlgili Yargıtay Kararları

Adli para cezaları, uygulamada sıkça karşılaşılan yaptırımlar arasında yer aldığından, Yargıtay içtihatları bu konuda yol gösterici niteliktedir. Yüksek Mahkeme, özellikle cezanın belirlenmesi, infazı, taksitlendirilmesi ve mahsup edilmesi hususlarında önemli kararlar vermiştir.

1. Gün Sayısı ve Günlük Miktarın Belirtilmesi Zorunluluğu

Yargıtay, adli para cezasına hükmedilirken hâkimin hem gün sayısını hem de bir gün karşılığı miktarı kararında açıkça göstermesi gerektiğini vurgulamaktadır. Aksi halde karar bozulma sebebi sayılmaktadır.

• Örnek Karar: Yargıtay 5. Ceza Dairesi, 2019/2748 E., 2020/3147 K.: “Adli para cezasına hükmedilirken gün sayısı ile bir gün karşılığı takdir edilen miktarın ayrı ayrı belirtilmemesi usul ve yasaya aykırıdır.”

2. Mahsup Uygulaması

Yargıtay’a göre sanığın gözaltı ve tutuklulukta geçirdiği sürelerin adli para cezasından mahsup edilmesi zorunludur.

• Örnek Karar: Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2017/356 E., 2019/112 K.: “Tutuklulukta geçirilen sürenin, adli para cezasından 500 TL karşılığı bir gün esas alınarak mahsup edilmesi gerekir.”

3. Taksitlendirme Konusunda Araştırma Yükümlülüğü

Mahkeme, sanığın ekonomik ve sosyal durumunu araştırmadan taksitlendirme talebini reddedemez.

• Örnek Karar: Yargıtay 7. Ceza Dairesi, 2023/4983 E., 2023/2256 K.: “Sanığın gelir durumu araştırılmadan adli para cezasının taksitlendirme talebinin reddedilmesi hukuka aykırıdır.”

4. Dolandırıcılık Suçunda Adli Para Cezası

Dolandırıcılık suçunda adli para cezası, elde edilen menfaatin en az iki katı olmalıdır. Yargıtay, bu hususu göz ardı eden kararları bozmuştur.

• Örnek Karar: Yargıtay 15. Ceza Dairesi, 2018/3642 E., 2019/5123 K.: “Dolandırıcılık suçunda elde edilen haksız menfaatin iki katından az adli para cezası tayin edilmesi bozma nedenidir.”

5. Erteleme İmkânı Olmadığına Dair Kararlar

Yargıtay, adli para cezasının ertelenemeyeceği yönünde istikrar kazanmış kararlar vermektedir.

• Örnek Karar: Yargıtay 2. Ceza Dairesi, 2016/4321 E., 2017/5829 K.: “Adli para cezası ertelenemez; TCK m. 51 yalnızca hapis cezaları için uygulanabilir.”

Sıkça Sorulan Sorular