Deport Kaldırma, Sınır dışı Kararına İtiraz, Deport İtiraz

Bu makalemizde Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda düzenlenmiş olan sınır dışı ve idari gözetim kararları incelenecektir. Konuyla alakalı gerekli kanunlara ve maddelere atıf yapılarak yabancıların sınır dışı edilme işlemleri, idari gözetim kararları ve itiraz usulleri açıklanacaktır. Sınır dışı kararı, deport kararı olarak da adlandırılabilmektedir. Makalemizde kanunda da geçtiği gibi sınır dışı edilme kavramı kullanılmıştır.

Sınır Dışı Kararına İtiraz Süresi

Sınır dışı (deport) kararına karşı itiraz süresi, kararın yabancıya tebliğinden itibaren 7 gündür. Bu süre içinde yabancı, yasal temsilcisi veya avukatı bulunduğu yerdeki idare mahkemesine başvurabilir. Başvuru dilekçesi doğrudan mahkemeye, UYAP üzerinden veya kararı veren idare aracılığıyla sunulabilir.

İdare mahkemesi, dosyayı 15 gün içinde sonuçlandırmak zorundadır ve verdiği karar kesindir. İtirazın en önemli sonucu, dava süreci devam ettiği müddetçe yabancının sınır dışı edilememesidir. Yani mahkeme kararı kesinleşmeden deport işlemi uygulanmaz.

Bu süreçte avukat aracılığıyla başvuru yapılması, dilekçeye sınır dışı kararının tebliğ örneği, kimlik/pasaport fotokopisi ve ülkesine gönderilmesi hâlinde karşılaşacağı riskleri gösteren belgelerin eklenmesi, başvurunun etkinliği açısından önemlidir. Ayrıca, avukatlık ücretini karşılayamayan yabancılar için adli yardım imkânı da bulunmaktadır.

YABANCILAR AVUKAT EDİNEBİLİR Mİ?

Uluslararası koruma başvurusunda bulunmuş veya uluslararası koruma statüsünde bulunan yabancılar ücretlerin kendilerince karşılanması suretiyle avukat edinebileceklerdir. Başvurucu ücretini karşılama imkânı bulunmayan yabancılar adli yardımdan faydalanabilmektedir. Yine aynı şekilde sivil toplum kuruluşları tarafından sağlanan danışmanlık hizmetlerinden de faydalanabilecektir.

Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu 81. Maddesinde açıklanmıştır.

MADDE 81 – (1) Başvuru sahibi ile uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler, bu Kısımda yazılı iş ve işlemlerle ilgili olarak, ücretleri kendilerince karşılanması kaydıyla avukat tarafından temsil edilebilir.

(2) Avukatlık ücretlerini karşılama imkânı bulunmayan başvuru sahibi ve uluslararası koruma statüsü sahibi kişiye, bu Kısım kapsamındaki iş ve işlemlerle ilgili olarak yargı önündeki başvurularında 1136 sayılı Kanunun adli yardım hükümlerine göre avukatlık hizmeti sağlanır.

(3) Başvuru sahibi ve uluslararası koruma statüsü sahibi kişi, sivil toplum kuruluşları tarafından sağlanan danışmanlık hizmetlerinden faydalanabilir.

SINIR DIŞI ETME KARARI KİMLER İÇİN VERİLEBİLİR

Sınır dışı (deport) kararı yabancılar için verilebilecektir. Kanunda yabancı, “Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişi” olarak tanımlanmıştır

Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu 52. Madde

Sınır Dışı Etme – (1) Yabancılar, sınır dışı etme kararıyla, menşe ülkesine veya transit gideceği ülkeye ya da üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilebilir.

SINIR DIŞI ETMEK ÜZERE İDARİ GÖZETİM VE SÜRESİ

İdari gözetim kararı haklarında sınır dışı bulunan yabancılardan kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında valilik veya İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından alınabilen bir karardır. İdari gözetim kararı 6 ay süreyle verilebilecektir. Uzaması gereken sebeplerin varlığı halinde ayriyeten 6 ay daha uzatılabilecektir.

Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu Madde 57

Sınır Dışı Etmek Üzere İdari Gözetim Ve Süresi

1-54 üncü madde kapsamındaki yabancılar, kolluk tarafından yakalanmaları hâlinde, haklarında karar verilmek üzere derhâl valiliğe bildirilir. Bu kişilerden, sınır dışı etme kararı alınması gerektiği değerlendirilenler hakkında, sınır dışı etme kararı valilik tarafından alınır. Değerlendirme ve karar süresi kırk sekiz saati geçemez.

2-Hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınır ya da 57/A maddesi uyarınca idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir. Hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar, yakalamayı yapan kolluk birimince geri gönderme merkezlerine kırk sekiz saat içinde götürülür.

YABANCILAR ADLİ YARDIMDAN FAYDALANABİLİR Mİ?

1136 sayılı Avukatlık Kanunun 176. Maddesine göre Adlî yardım, avukatlık ücretlerini ve diğer yargılama giderlerini karşılama olanağı bulunmayanlara bu Kanunda yazılı avukatlık hizmetlerinin sağlanmasıdır. Yabancının, avukatlık ücretlerini ve diğer yargılama giderlerini karşılama olanağı bulunmuyorsa adli yardımdan faydalanabilir.

Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu 57. Maddesinin 7. Fıkrasında

7) İdari gözetim işlemine karşı yargı yoluna başvuranlardan, avukatlık ücretlerini karşılama imkânı bulunmayanlara, talepleri hâlinde 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu hükümlerine göre avukatlık hizmeti sağlanır.

Görüldüğü üzere yabancılar adli yardımdan faydalanabilir bunun için İl barosunun Adli Yardım Servisi’ne ulaşarak yapmanız gerekmektedir. Ardından adli yardım talebiniz başvuruda bulunduğunuz baro tarafından hem maddi durumunuz hem de hukuki destek talep ettiğiniz konu dikkate alınarak bir ön incelemeye alınacaktır. Bu inceleme sonucunda adli yardım talebiniz kabul edilebilir ya da reddedilebilir.

SINIR DIŞI ETME KARARINA KARŞI NE YAPILABİLİR VERİLEN KARAR KESİN MİDİR?

Hakkında sınır dışı kararı alınan yabancı, sınır dışı kararına karşı tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkeme 15 gün içinde sınır dışı kararı hakkında hükmünü açıklar. Mahkemenin verdiği kararlar kesindir. İdare mahkemesine başvurmanın en önemli işlevi yabancının yargılama sonuçlanana kadar sınır dışı edilememesidir.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 53. maddesinin 3. fıkrasında açıklanmıştır.

Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez.

Sınır dışı etme kararına karşı avukatı veya yabancının kendisi kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesine başvurmalıdır. Mahkemenin verdiği kararlar kesindir. Dava süresi boyunca yargılama sonuna kadar kişi sınır dışı edilemeyecektir.

YARGILAMA SONUNA KADAR YABANCI SINIR DIŞI EDİLEBİLİR Mİ?

Yukarıda da bahsedildiği üzere yabancı yargılaması sona erinceye kadar sınır dışı edilemeyecektir.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 53. Maddesinin 3. fıkrasında açıklanmıştır

‘’Dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez.’’

İDARİ GÖZETİM KARARI

Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu 57. maddesinde

• Hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan;
• Kaçma ve kaybolma riski bulunan,
• Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden,
• Sahte ya da asılsız belge kullanan,
• Kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan,
• Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar

Hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınır ya da 57/A maddesi uyarınca idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir. Hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar, yakalamayı yapan kolluk birimince geri gönderme merkezlerine kırk sekiz saat içinde götürülür.

Yukarıda sayılan maddedeki yabancılara veya idari gözetimi sona ermiş yabancılara idari gözetime alternatif yükümlülükler yüklenebilir.

İDARİ GÖZETİME ALTERNATİF YÜKÜMLÜLÜKLER

Valilik yabancı hakkında idari gözetim kararı alabileceği gibi, idari gözetim kararına alternatif yükümlülükler de getirebilmektedir.

Hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınır ya da 57/A maddesi uyarınca idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Madde 57/A

(1) 57 nci maddenin ikinci fıkrasında sayılan yabancılara ya da idari gözetimi sonlandırılan yabancılara aşağıdaki idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilebilir:

a) Belirli adreste ikamet etme

b) Bildirimde bulunma

c) Aile temelli geri dönüş

ç) Geri dönüş danışmanlığı

d) Kamu yararına hizmetlerde gönüllülük esasıyla görev alma

e) Teminat

f) Elektronik izleme

(2) Yabancıya birinci fıkradaki yükümlülüklerden bir ya da birkaçının getirilmesi durumunda, bu süre yirmi dört ayı geçemez.

(3) 57 nci maddenin ikinci fıkrası kapsamında olup da idari gözetim altına alınmayan yabancılara bu maddenin birinci fıkrasında sayılan yükümlülüklerden birinin ya da birkaçının getirilmesi zorunludur.

(4) İdari gözetime alternatif yükümlülüklere tabi tutulduğu, yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına gerekçeleri ile birlikte tebliğ edilir. Hakkında idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilen yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.

(5) Elektronik izleme yükümlülüğüne tabi tutulan yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı bu karara karşı sulh ceza hâkimine başvurabilir. Başvuru yabancının tabi tutulduğu idari yükümlülüğü durdurmaz. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir.

(6) İdari gözetime alternatif yükümlülüklere uymayan yabancılar idari gözetim altına alınabilir.

(7) Yabancıya teminat yükümlülüğü getirilmesi ve yabancının teminat süresi içerisinde mücbir sebepler ve mahkeme sürecinin sona ermemesi halleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye’den çıkmaması durumunda teminat Hazineye irat kaydedilir.

(8) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça düzenlenir

Hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan; Kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, Sahte ya da asılsız belge kullanan, Kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında idari gözetim kararı verilmemişse İdari gözetim kararına alternatif olarak sayılan yükümlülüklerden biri veya birkaçının getirilmesi zorunludur.

Yabancıya idari gözetime alternatif yükümlülüklerden bir veya bir kaçının getirilmesi durumunda, bu süre 24 ayı geçemez.

İdari gözetime alternatif tedbirlere uymayan yabancılar idari gözetim altına alınabilir.

Elektronik izleme yükümlülüğüne tabi tutulan yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı bu karara karşı Sulh Ceza Hâkimine başvurabilir. Başvuru yabancının tabi tutulduğu idari yükümlülüğü durdurmaz. Sulh Ceza Hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh Ceza Hâkiminin kararı kesindir.

İDARİ GÖZETİM KARARINA AVUKATIM İTİRAZ EDEBİLİR Mİ?

İdari gözetim kararına yabancının kendisi itiraz edebileceği gibi, kendini avukatla temsil ettirmesi durumunda yabancının avukatı da idari gözetim kararına itiraz edebilecektir.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 57. maddesinde açıklanmıştır.

İdari gözetim kararı, idari gözetim süresinin uzatılması ve her ay düzenli olarak yapılan değerlendirmelerin sonuçları, gerekçesiyle birlikte yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Aynı zamanda, idari gözetim altına alınan kişi bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa, kendisi veya yasal temsilcisi kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.

BAŞVURULAR KAÇ GÜN İÇİNDE AÇIKLANMALI – KARARLAR KESİN Mİ?

İdari gözetim kararı, kararın niteliği sebebiyle kişinin hürriyetini kısıtlamaktadır. Bu sebeple idari gözetim kararına karşı sulh ceza hâkimliğine başvurulabilmektedir. Sulh Ceza hakimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandıracaktır. Sınır dışı kararında da olduğu gibi verilen kararlar kesindir. İdari gözetim şartlarının ortadan kalktığı veya değiştiği iddiasıyla yeniden sulh ceza hakimine başvurulabilmektedir.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 57. maddesinin 6. fıkrasında açıklanmıştır.

İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim kararına karşı sulh ceza hâkimine başvurabilir. Başvuru idari gözetimi durdurmaz. Dilekçenin idareye verilmesi hâlinde, dilekçe yetkili sulh ceza hâkimine derhâl ulaştırılır. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir. İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim şartlarının ortadan kalktığı veya değiştiği iddiasıyla yeniden sulh ceza hâkimine başvurabilir. İdari gözetim işlemine karşı yargı yoluna başvuranlardan, avukatlık ücretlerini karşılama imkânı bulunmayanlara, talepleri hâlinde 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu hükümlerine göre avukatlık hizmeti sağlanır

İdari gözetim kararına karşı sulh ceza hâkimine başvuru yapılmalıdır. Başvuru idari gözetim kararının icrasını durdurmaz. Sulh ceza hâkimi 5 gün içinde karar verir. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir. Kişi idari gözetim altında Geri Gönderme Merkezinde bulunuyorsa dilekçeyi geri gönderme merkezi idaresine vermesi yeterlidir. İdare sulh ceza hâkimine ulaştıracaktır.

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü Madde 73- Tedbir Talepli Anayasa Mahkemesi Başvurusu

Tedbir kararı

MADDE 73- (1) Başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlike bulunduğunun anlaşılması üzerine, Bölümlerce esas inceleme aşamasında gerekli tedbirlere resen veya başvurucunun talebi üzerine karar verilebilir.

(2) İncelenen başvurulara ilişkin olarak; resen ya da başvurucunun talebi üzerine dosyanın esası hakkında karar verilmeden önce, tedbir kararına başvurulmaması hâlinde başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlike bulunduğunun anlaşılması üzerine, Komisyonlarca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesi derhâl yapılarak, tedbir hususunu da karara bağlamak üzere başvuru, ilgili Bölüme gönderilir.

(3) Bölüm, tedbire karar vermesi hâlinde gereğinin ifası için bunu ilgili kişi ve kurumlara bildirir.

(4) Tedbir kararı verilen başvurunun esası hakkındaki kararın en geç altı ay içinde verilmesi gerekir. Tedbirin devamı konusunda yeni bir karar alınmadığında, başvurucunun hakkının ihlal edilmediğine ya da başvurunun düşmesine karar verildiği durumlarda tedbir kararı kendiliğinden kalkar.

KÖTÜ MUAMALEYE KARŞI KORUMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Anayasanın 17.maddesinin birinci fıkrasında yaşama hakkının yanında maddi ve manevi varlığı koruma ve geliştirme hakkı da güvence altına alınmıştır. Aynı maddenin üçüncü fıkrasında ise kimseye ‘’ işkence ve eziyet yapılamayacağı, kimsenin insan haysiyetiyle bağdaşmayan cezaya veya muameleye tabi tutulamayacağı hükmüne yer verilmiştir. Anılan maddede, devlete kötü muamelede bulunmama yükümlülüğü (negatif) getirilmiştir. Temel hak ve özgürlüklerin istisnai hallerde askıya alınmasına imkân veren 15. Maddede de maddi ve manevi varlığın bütünlüğüne dokunulamayacağı belirtilmiştir. Bu da göstermektedir ki kötü muamele yasağı mutlak niteliktedir.

Bununla birlikte Anayasa’nın 5.madddesinde ‘’insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmak ‘’ devletin temek amaç ve görevleri arasında sayılmıştır. Anayasa’nın anılan iki maddesi birlikte değerlendirildiğinde devletin bireyi işkence ve kötü muameleden koruma (pozitif) yükümlüğünün de bulunduğu görülmektedir.

İdari gözetim kararının hukuka uygunluğu sulh ceza hâkimlikleri tarafından incelenecektir. Kanun koyucu hukuki niteliği itibariyle idari bir işlem olan idari gözetim altına alma kararına karşı itiraz mercii olarak sulh ceza hâkimliğini tayin etmiştir. Sulh ceza hâkimliklerince yapılmasının sebebi idari gözetim kararının yabancıyı özgürlüğünden yoksun bırakan mahiyetinden olduğu anlaşılmaktadır.

Bu açıdan idari gözetim kararının hukuka uygunluğunun denetimi konusunda idari mahkemelerin herhangi bir yetkisi bulunmamaktadır. Buna karşılık idari gözetim kararı nedeniyle uğranılan zararın tazminine ilişkin dava genel kural niteliğindeki 2577 sayılı kanunun 2. Maddesi uyarınca idari yargıda açılabilecektir.

Fakat idari yargıda açılan tazminat davasında idari yargı yerinin yetkisi sadece idari gözetim kararı nedeniyle herhangi bir zararın doğup doğmadığını ve zarar doğmuşsa miktarını tespit etmekten ibarettir. Kanun koyucu idari gözetim kararının hukukiliğini denetleme yetkisini münhasıran sulh ceza hâkimliklerine verdiği için idare yargıda sadece tazminatla alakalı tespitlerde bulunacaktır.

Bunun bir sonucu olarak da sulh ceza hâkimliğine itiraz edilmeden ve bu itiraz hakkında karar alınmadan tam yargı davası açılamayacaktır.

Sulh ceza hâkimliğinin idari gözetim kararının hukuka uygun olduğuna hükmetmesi durumunda idari yargı yeri hukuka uygunluk denetimi yapamayacağı için tam yargı davasının idari gözetim kararının hukuka aykırı olduğundan bahisle açılan tazminat davası da etkisiz hale gelecektir. Bu halde sulh ceza hâkiminin kararı kesin olduğu için, idari gözetim kararının hukuka uygun olduğuna dair kararın kesinleşmesinden sonra doğrudan anayasa mahkemesine tedbir talepli bir şekilde başvurulabilir.

Sulh ceza hâkiminin idari gözetim kararının hukuka aykırı olduğuna hükmetmesi halinde bu kararın kesinleşmesinden sonra hukuka aykırı idari gözetim kararı nedeniyle varsa doğan zararın tazmini için idari yargıda süresi içinde tam yargı davası açılmalıdır. Bu ikinci halde idari yargıda tam yargı davası açılmadan Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunulamaz.

SINIRDIŞI ETME KARARI NASIL ALINIR

Sınır dışı kararı Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınabilmektedir.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Sınır dışı etme kararı Madde 53

(1) Sınır dışı etme kararı, Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır.

Genel Müdürlük: Göç İdaresi Genel Müdürlüğünü ifade etmektedir.

Yani Ankara’da sınır dışı etme kararı Ankara Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün talimatı üzerine veya Ankara Valiliğince resen alınacaktır.

MADDE 52 – (1) Yabancılar, sınır dışı etme kararıyla, menşe ülkesine veya transit gideceği ülkeye ya da üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilebilir.

SINIR DIŞI ETME KARARI ALINACAKLAR

Kanunun 54. Maddesinde kimler için sınır dışı kararı alınacağı açıklanmıştır.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 54. maddesinde:

(1) Aşağıda sayılan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınır:

a) 5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler

b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar

c) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar

ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar

d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar

e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler

f) İkamet izinleri iptal edilenler

g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler

ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler

h) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler ya da bu hükümleri ihlale teşebbüs edenler

ı) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler

i) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar

j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar

k)Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler.

(2)Bu maddenin birinci fıkrasının (b), (d) ve (k) bentleri kapsamında oldukları değerlendirilen uluslararası koruma başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler hakkında uluslararası koruma işlemlerinin her aşamasında sınır dışı etme kararı alınabilir.

SINIR DIŞI DEPORT ETME KARARI ALINMAYACAKLAR

Kanunun 55. maddesinde bu sebeplerin bulunmaması durumunda sınır dışı kararı alınabilecek fakat kanunda sayılan maddelere tabi olduğu için sınır dışı kararı alınamayacak yabancılar açıklanmıştır. Bu sebeplerin varlığı halinde sınır dışı kararı alınamayacaktır.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 55. Maddesinde düzenlenmiştir.

(1) 54 üncü madde kapsamında olsalar dahi, aşağıdaki yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınmaz:

a) Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar

b) Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler

c) Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar

ç) Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları

d) Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları

(2) Birinci fıkra kapsamındaki değerlendirmeler, herkes için ayrı yapılır. Bu kişilerden, belli bir adreste ikamet etmeleri, istenilen şekil ve sürelerde bildirimde bulunmaları istenebilir.

TÜRKİYE’Yİ TERKE DAVET

Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanununun 56. maddesinde sınır dışı kararı alınmasının sonuçlarından olan Çıkış İzin Belgesi düzenlenmiştir. Hakkında sınır dışı kararı alınan yabancılara kendi rızaları ile ülkeyi terk etmelerini sağlamak amacıyla otuz gün süre tanınmaktadır.

Sınır dışı etme kararı alınanlara, sınır dışı etme kararında belirtilmek kaydıyla, Türkiye’yi terk edebilmeleri için on beş günden az olmamak üzere otuz güne kadar süre tanınır.
Türkiye’den çıkış için süre tanınan kişilere, hiçbir harca tabi olmayan “Çıkış İzin Belgesi” verilir.

Yine aynı kanunun 9. maddesinin 5. fıkrasında terke davetin sonuçları anlatılmıştır. Terke davete süresi içinde uyan yabancı için Türkiye’ye giriş yasağı alınmayabilir. Terke davet süresi içinde Türkiye’yi terk etmeyen yabancılar idari gözetim altına alınacaklardır.

Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu Madde 9

(5) Türkiye’yi terke davet edilenlerden, süresi içinde ülkeyi terk edenler hakkında giriş yasağı kararı alınmayabilir. Süresi içinde Türkiye’yi terk etmeyen yabancılar, idari gözetim altına alınır.

Bazı yabancılar Türkiye’yi terke davet edilmeyecektir. Yine aynı şekilde verilen 30 günlük süre bu yabancılar için verilmeyecektir.

Aşağıdaki kişiler Türkiye’yi terke davet edilmez ve kendilerine yukarıda bahsi geçen süre uygulanmaz:

• a)Kaçma ve kaybolma riski bulunanlar,
• b)Yasal giriş veya yasal çıkış kurallarını ihlal edenler,
• c)Sahte belge kullananlar,
• d)Asılsız belgelerle ikamet izni almaya çalışanlar veya aldığı tespit edilenler,
• e) Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar.

SINIR DIŞI DEPORT ETME KARARININ YERİNE GETİRİLMESİ

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 60. maddesinde sınır dışı kararının nasıl yerine getirileceği açıklanmıştır.

Geri gönderme merkezindeki yabancılar, kolluk birimi tarafından sınır kapılarına götürülür.
Geri gönderme merkezlerine sevk edilmesine gerek kalmadan sınır dışı edilecek olan yabancılar, Genel Müdürlük taşra teşkilatının koordinesinde kolluk birimlerince sınır kapılarına götürülür.
Genel Müdürlük sınır dışı işlemleriyle ilgili olarak uluslararası kuruluşlar, ilgili ülke makamları ve sivil toplum kuruluşlarıyla da iş birliği yapabilir.

GÖNÜLLÜ GERİ DÖNÜŞ

Gönüllü geri dönüş, ülkesine gönüllü olarak geri dönmek isteyen yabancılara devlet tarafından ayni ve nakdi destek sağlanarak kendi ülkelerine gönderilmesidir.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 60/A maddesinde açıklanmıştır.

Hakkında sınır dışı etme kararı alınmış ve menşe ülkesine gönüllü olarak geri dönmek isteyen düzensiz göçmenlerden Genel Müdürlüğün uygun gördüğü kişilere ayni veya nakdi destek sağlanabilir.

Düzensiz göçmenlerin gönüllü geri dönüşlerine ilişkin çalışmalar uluslararası kuruluşlar, kamu kurum ve kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği halinde yürütülebilir.

Sınır Dışı Edilecek Yabancının Seyahat Masrafları

Yabancıların pasaportları veya diğer belgeleri, sınır dışı edilinceye kadar tutulabilir ve sınır dışı işlemlerinde kullanılmak üzere biletleri paraya çevrilebilir. Sınır Dışı edilecek yabancıların seyahat masraflarının kendilerince karşılanması esastır. Yabancının mevut parası seyahat masraflarını karşılamaya yetiyorsa, seyahat masraflarının tamamı kendisi tarafından karşılanır artan tutar yabancıya bırakılır. Yabancının hiç parası bulunmuyorsa seyahat masrafları genel müdürlük tarafından karşılanır. Ancak yabancının bir miktar parası bulunuyor ve mevcut parası seyahat masraflarının tamamını karşılamaya yetmiyorsa;

1) Seyahat masrafları Genel Müdürlükçe karşılanır ve yabancının mevcut parası Genel Müdürlükçe her mali yılbaşında belirlenen sınır dışı edilecek yabancıların temel gereksinimlerini karşılamaya yetecek tutar kadar kısmı kendisine bırakılarak artan kısmı seyahat masrafları karşılığında Hazineye gelir olarak kaydedilir.

2) Yabancının mevcut parası temel gereksinimleri karşılamaya yetecek tutarın altındaysa seyahat masrafının tamamı Genel Müdürlükçe karşılanır ve mevcut parası kendisine bırakılır. 

Sınır dışı seyahat masrafları geri ödenmediği sürece; yabancıların Türkiye’ye girişine izin verilmeyebilir. Yabancı hakkında başka bir yasak konulmamışsa, masrafları ödemesi şartıyla sınırlama kaldırılır ve  vize umumi hükümleri çerçevesinde ülkemize girişlerine izin verilir.

GERİ GÖNDERME MERKEZİ NEDİR?

Geri Gönderme Merkezleri, Türkiye’de kalış hakkı bulunmayan ve ülkesine geri gönderilecek kişilerden haklarında idari gözetim kararı verilenlerin tutulduğu yerlerdir. Geri Gönderme Merkezleri, Türkiye’deki yabancılara dair yürütülen tüm iş ve işlemlerden sorumlu olan Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM) tarafından işletilir.

GERİ GÖNDERME MERKEZİNDE KAÇ GÜN TUTULUR

Hakkında sınır dışı kararı alınan yabancı, idari gözetim kararının icrası kapsamında Geri Gönderme Merkezinde tutulacaktır.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 57.maddesinin 2.fıkrasında düzenlenmiştir.

Sınır dışı etme kararı alınanlardan aşağıda sayılanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınır.

• 1-Kaçma ve kaybolma riski bulunanlar,
• 2-Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal edenler,
• 3-Sahte ya da asılsız belge kullananlar
• 4-Kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayanlar,
• 5- Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar.

Haklarında idari gözetim kararı alınanlar Geri Gönderme Merkezlerinde (GGM) tutulurlar.

Geri Gönderme Merkezindeki idari gözetim süresi altı ayı geçemez. Ancak bu süre, sınır dışı etme işlemlerinin yabancının iş birliği yapmaması veya ülkesiyle ilgili doğru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle tamamlanamaması hâlinde, en fazla altı ay daha uzatılabilir.

İdari gözetimin devamında zaruret olup olmadığı, valilik tarafından her ay düzenli olarak değerlendirilir. Gerek görüldüğünde, otuz günlük süre beklenilmez. İdari gözetiminin devamında zaruret olmadığı değerlendirilenler derhal Bakanlığa bildirilir. Bakanlığın uygun görmesi halinde yabancı hakkındaki idari gözetim kararı kaldırılır. Bu yabancılara kanunun 57/A maddesi uyarınca idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir.

SULH CEZA HÂKİMİNE BAŞVURU:

Sınır dışı edilmek üzere idari gözetim ve süresi başlıklı 57. Maddenin 6.fıkrasında düzenlenen idari gözetim kararına karşı itiraz yolu; yabancının idari gözetim kararına karşı ne yapması gerektiğini düzenlemiştir.

İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim kararına karşı sulh ceza hâkimine başvurabilir. Başvuru idari gözetimi durdurmaz. Dilekçenin idareye verilmesi hâlinde, dilekçe yetkili sulh ceza hâkimine derhâl ulaştırılır. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir.

İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim şartlarının ortadan kalktığı veya değiştiği iddiasıyla yeniden sulh ceza hâkimine başvurabilir. İdari gözetim işlemine karşı yargı yoluna başvuranlardan, avukatlık ücretlerini karşılama imkânı bulunmayanlara, talepleri hâlinde 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu hükümlerine göre avukatlık hizmeti sağlanır.

YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

Devletler Hukuku Enstitüsüne göre yabancı ‘’bir devletin ülkesinde bulunan ve o devletin vatandaşlığında iddiaya hakkı olmayan kimse’’dir. Yabancı vatansız olabileceği gibi başka devlet vatandaşı veya mülteci de olabilir. Kendi devletinin topraklarından çıkıp başka devletin yargı yetkisine girdiğinde bulunduğu ülke tarafından yabancı statüsüne girmektedir.

ULUSLARARASI KORUMA ÇEŞİTLERİ

Uluslararası korumanın en önemli özelliği, yabancının ülkede kalışını yasal bir hale getirmesidir. Kanunda uluslararası koruma başvurusu yapılabilecek ve kabul edilebilecek yabancılar açıklanmıştır.

MÜLTECİ

Mülteci kavramı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 61.maddesinde düzenlenmiştir.

MADDE 61 – (1) Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında mülteci statüsü verilir.

Yukarıda da görüldüğü üzere mülteci olabilmek için ‘’Avrupa’’ ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için

1. Vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan yabancıya
2. Söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya

Veya bu tür olaylar sonucu

3. Önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan
4. Oraya dönemeyen
5. Söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen

Vatansız kişilere statü belirleme işlemleri sonrası mülteci statüsü verilir.

ŞARTLI MÜLTECİ

Şartlı mültecilik kanunun 62.maddesinde düzenlenmiştir.

MADDE 62 – (1) Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında şartlı mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir.

Şartlı mülteci ise ‘’Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için

1. Vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan yabancıya
2. söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya

veya bu tür olaylar sonucu

3. Önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan
4. Oraya dönemeyen
5. Söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen

vatansız kişilere statü belirleme işlemleri sonrası şartlı mülteci statüsü verilir.

İKİNCİL KORUMA

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 63. maddesinde

‘’(1) Mülteci veya şartlı mülteci olarak nitelendirilemeyen, ancak menşe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gönderildiği takdirde; a) Ölüm cezasına mahkûm olacak veya ölüm cezası infaz edilecek, b) İşkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacak, c) Uluslararası veya ülke genelindeki silahlı çatışma durumlarında, ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle şahsına yönelik ciddi tehditle karşılaşacak, olması nedeniyle menşe ülkesinin veya ikamet ülkesinin korumasından yararlanamayan veya söz konusu tehdit nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancı ya da vatansız kişiye, statü belirleme işlemleri sonrasında ikincil koruma statüsü verilir.’’

Kişinin ikincil koruma statüsü alabilmesi için

1-Mülteci veya şartlı mülteci olarak nitelendirilmemeli gerekmektedir.

2- Menşe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gönderildiği takdirde

1. Ölüm cezasına mahkûm olacak veya ölüm cezası infaz edilecek
2. İşkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacak
3. Uluslararası veya ülke genelindeki silahlı çatışma durumlarında, ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle şahsına yönelik ciddi tehditle karşılaşacak olması

Sebepleriyle menşe ülke veya ikamet ülke korumasından yararlanamayan veya sayılan sebeplerden yararlanmak istemeyen yabancı veya vatansız kişi bu statüye sahip olabilecektir.

ULUSLARARASI KORUMANIN HARİCİNDE TUTULMA

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 64.maddesinde uluslararası korumadan yararlanamayacak yabancılar düzenlenmiştir. Kişinin farklı bir uluslararası örgütten koruma veya yardım görmesi, ikamet ettiği ülke tarafından kendisine vatandaşların sahip olduğu hakların bahşedilmesi sebebi ve kişinin bazı fiillerden suçlu olması durumunda yabancıya uluslararası koruma statüsü verilmeyecektir.

MADDE 64 – (1) Başvuru sahibi;

a) Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği dışında, diğer bir Birleşmiş Milletler organı veya örgütünden hâlen koruma veya yardım görüyorsa,

b) İkamet ettiği ülke yetkili makamlarınca, o ülke vatandaşlarının sahip bulundukları hak ve yükümlülüklere sahip olarak tanınıyorsa,

c) Sözleşmenin 1 inci maddesinin (F) fıkrasında belirtilen fiillerden suçlu olduğuna dair ciddi kanaat varsa, uluslararası korumadan hariçte tutulur.

MÜLTECİLERİN HUKUKİ STATÜSÜNE İLİŞKİN SÖZLEŞME

SÖZLEŞMENİN 1 İNCİ MADDESİNİN F FIKRASI

F. Bu Sözleşme hükümleri:

(a) barışa karşı suç, savaş suçu veya insanlığa karşı suç gibi suçlar için hükümler koyan uluslararası belgelerde tanımlanan bir suç işlediğine;

(b) mülteci sıfatıyla kabul edildiği ülkeye sığınmadan önce, sığındığı ülkenin dışında ağır bir siyasi olmayan suç işlediğine;

(c) Birleşmiş Milletler ‘in amaç ve ilkelerine aykırı fiillerden suçlu olduğuna; dair hakkında ciddi kanaat mevcut olan bir kişi hakkında uygulanmayacaktır.

ULUSLARARASI KORUMA STATÜSÜ SAHİBİ KİMLİK BELGESİ

Yabancıların uluslararası koruma statüsü aldıklarında kendilerine verilen kimlik belgesi ikamet izni yerine de geçmektedir. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 83. maddesinde düzenlenmiştir.

MADDE 83 – (1) Mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statüsü verilenlere yabancı kimlik numarasını içeren kimlik belgesi düzenlenir. Kimlik belgeleri hiçbir harca tabi olmayıp ikamet izni yerine geçer.

ULUSLARARASI KORUMA STATÜSÜNÜN SONA ERMESİ

Uluslararası koruma statüsünün nasıl sona ereceği Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun 85. maddesinde düzenlenmiştir. Uluslararası koruma sahibi yabancı, vatandaşı olduğu ülkenin korumasından kendi isteğiyle tekrar yararlanır, kaybettiği vatandaşlığını kendi isteğiyle tekrar kazanır, yeni bir vatandaşlık kazanır ve kazandığı ülkenin korumasından yararlanır, terk ettiği veya zulüm korkusuyla dışında bulunduğu ülkesine geri dönerse uluslararası koruma statüsü sona erecektir. Görüldüğü üzere maddelerde kişinin kendi isteğiyle bu fiillerde bulunması gerekmektedir.

MADDE 85

(1) Uluslararası koruma statüsü sahibi kişi;

a) Vatandaşı olduğu ülkenin korumasından kendi isteğiyle tekrar yararlanırsa,

b) Kaybettiği vatandaşlığını kendi isteğiyle tekrar kazanırsa,

c) Yeni bir vatandaşlık kazanmışsa ve vatandaşlığını kazandığı ülkenin korumasından yararlanıyorsa,

ç) Terk ettiği veya zulüm korkusuyla dışında bulunduğu ülkeye kendi isteğiyle tekrar dönmüşse,

d) Statü verilmesini sağlayan koşullar ortadan kalktığı için vatandaşı olduğu ülkenin korumasından yararlanabilecekse,

e) Vatansız olup da, statü verilmesine yol açan koşullar ortadan kalktığı için önceden yaşadığı ikamet ülkesine dönebilecekse

f) 84 üncü maddedeki hükümler saklı kalmak kaydıyla; kendi isteğiyle Türkiye’den ayrılırsa, üçüncü bir ülkenin korumasından faydalanırsa, üçüncü bir ülkeye insani nedenler veya yeniden yerleştirme kapsamında kabul edilirse, üçüncü bir ülkeye çıkış yaparsa ya da ölürse, uluslararası koruma statüsü sona erer.

Sıkça Sorulan Sorular

ULUSLARARASI KORUMA STATÜSÜNÜN İPTALİ

Uluslararası koruma statüsünün nasıl iptal olacağı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 86. maddesinde düzenlenmiştir. Uluslararası koruma statüsünde bulunup da sahte belge kullanan, hile, aldatma yoluyla veya yalan beyanlarla uluslararası koruma statüsüne sahip olan yabancının koruma statüsü iptal edilecektir.

MADDE 86 – (1) Uluslararası koruma statüsü verilen kişilerden;

a) Sahte belge kullanma, hile, aldatma yoluyla veya beyan etmediği gerçeklerle statü verilmesine neden olanların,

b) Statü verildikten sonra, 64 üncü madde çerçevesinde hariçte tutulması gerektiği anlaşılanların, statüsü iptal edilir.

(2) Maddi gerekçelerini ve hukuki dayanaklarını içeren iptal kararı, ilgiliye veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. İlgili kişi bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında kendisi veya yasal temsilcisi bilgilendirilir.

İDARİ GÖZETİM ALTINDA TUTULURKEN SIĞINMA BAŞVURUSUNDA BULUNABİLİR MİYİM?

Ülkesindeki savaş veya iç çatışmadan dolayı ya da zulüm görmekten korktuğu için ülkesine geri dönemeyecek durumda olan kişiler Türkiye’de sığınma başvurusunda bulunabilirler. Türkiye yasalarına göre çeşitli sebeplerden ötürü idari gözetim altına alınan kişiler ile hürriyeti kısıtlanmış kişilerin de sığınma başvurusunda bulunma hakkı vardır.

‘’Sınır dışı etme kararı alınmayacaklar MADDE 55 – (1) 54 üncü madde kapsamında olsalar dahi, aşağıdaki yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınmaz: a) Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar’’

‘’ İkincil koruma MADDE 63 – (1) Mülteci veya şartlı mülteci olarak nitelendirilemeyen, ancak menşe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gönderildiği takdirde; a) Ölüm cezasına mahkûm olacak veya ölüm cezası infaz edilecek, b) İşkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacak, c) Uluslararası veya ülke genelindeki silahlı çatışma durumlarında, ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle şahsına yönelik ciddi tehditle karşılaşacak, olması nedeniyle menşe ülkesinin veya ikamet ülkesinin korumasından yararlanamayan veya söz konusu tehdit nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancı ya da vatansız kişiye, statü belirleme işlemleri sonrasında ikincil koruma statüsü verilir.’’

İDARİ GÖZETİM ALTINDA TUTULDUĞUM YERDE NASIL ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURUSU YAPABİLİRİM? ,

Türkiye’deki yasalar uyarınca idari gözetim altında bulunduğunuz yerdeki birimlerin uluslararası koruma başvurunuzu alma ya da derhâl Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne iletme yükümlülükleri vardır.

Yabancılar ve Uluslarası Koruma Kanunu 65. maddesine göre

‘’ Hürriyeti kısıtlanan kişilerin uluslararası koruma başvuruları, valiliğe derhâl bildirilir. Başvuruların alınması ve değerlendirilmesi, diğer adli ve idari işlemlerin ya da tedbir ve yaptırımların uygulanmasını engellemez.’’

Başvurunuzda ad-soyad, uyruk ve doğum tarihi gibi temel kişisel bilgilerinizi ve neden ülkenize veya daha önce ikamet ettiğiniz ülkeye geri dönemeyeceğinizi doğru ve eksiksiz bir şekilde paylaşmalısınız.

BENİMLE BERABER İDARİ GÖZETİM ALTINDA TUTULAN AİLE BİREYLERİM VAR. ONLAR ADINA DA BAŞVURU YAPABİLİR MİYİM YOKSA HER BİRİNİN AYRI AYRI BAŞVURU YAPMASI MI GEREKİR?

Aile üyelerinizin sizinle aynı sebepten ötürü ülkeyi terk etmesi halinde, onlar adına uluslararası koruma başvurusunda bulunabilmeniz mümkündür. Ancak yetişkin olan ve çekirdek ailenize dâhil bireyler adına başvuru yapabilmeniz için, söz konusu kişilerin muvafakat vermeleri gerekmektedir.

Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu65. maddesine göre

‘’Her yabancı veya vatansız kişi kendi adına başvuru yapabilir. Başvuru sahibi, başvuruları aynı gerekçeye dayanan ve kendisiyle birlikte gelen aile üyeleri adına başvuru yapabilir. Bu durumda, ergin aile üyelerinin, kendi adlarına başvuruda bulunulmasına yönelik muvafakati alınır.’’

TUTULDUĞUM YERDEKİ GÖREVLİLERE ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURUSU YAPMA TALEBİMİ İLETTİM. BUNDAN SONRA NELER OLACAK?

Türkiye yasaları uyarınca yetkili makamların uluslararası koruma başvurusunda bulunma talebinizi alma ve Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne derhal iletme yükümlülükleri bulunmaktadır.

Türkiye’deki mevcut yasalar uyarınca, uluslararası koruma başvuruları normal usulde ya da hızlandırılmış usulde değerlendirilebilmektedir. Her iki usulde de uluslararası koruma başvurusu talepleri alınmakta, başvurucularla bir mülakat gerçekleştirilmekte ve bunun sonunca bir değerlendirme yapılarak başvuruya dair bir karar verilmektedir. Ancak hızlandırılmış prosedürde hem değerlendirme hem de itiraz süreleri daha kısadır. Eğer, hakkınızda sınır dışı kararı verildikten sonra başvuruda bulunduysanız; kimliğinizin veya uyruğunuzun tespit edilmesini güçleştirmek için kimlik veya seyahat belgelerinizi kötü niyetle sakladığınız ya da imha ettiğiniz düşünülürse ya da daha önceden ikamet ilinizi izinsiz terk ettiğiniz için başvurunuzun “geri çekilmiş sayılmasından” sonra yeniden başvurmak isterseniz ya da başvuru sırasında ülkenize dönemeyecek durumda olduğunuza dair herhangi bir bilgi sunmamışsanız, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü dosyanızı “hızlandırılmış usulde” değerlendirmeyi tercih edebilir.

Başvurunuzun hızlandırılmış usulde değerlendirilmesi doğrudan başvurunuz hakkında olumsuz bir karar verileceği anlamına gelmez. Sizinle başvuru tarihinizden itibaren en geç 3 gün içinde kişisel bir mülakat yapılacaktır. Bu mülakat esnasında ülkenizi terk etme nedenlerinizi ve hangi sebeplerden ötürü geri dönmekten korktuğunuzu ayrıntılarıyla açıklamanızı tavsiye ederiz. Benzer bir biçimde, yanınızda durumunuzla ilgili belgeleriniz varsa, bu belgeleri de yetkililerle paylaşmalısınız. Hızlandırılmış değerlendirmeye tâbi tutulan başvurular hakkında en geç 5 gün içinde karar verilmesi öngörülmektedir. Ancak Göç İdaresi Genel Müdürlüğü makamları, başvurunuza dair incelemenin daha uzun bir süre gerektireceği kanaatindeyse, başvurunuzu hızlandırılmış değerlendirmeden çıkarıp, normal değerlendirme sürecine alabilir. Uluslararası koruma başvurunuzun alınması doğrudan idari gözetimi sonlandırmamaktadır. Yapılacak değerlendirme sonucu uluslararası koruma başvurunuz hakkında bir karar verilecektir.

TÜRKÇE BİLMİYORUM. ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURUSU YAPARKEN VE İŞLEMLER SIRASINDA BANA TERCÜMAN SAĞLANACAK MI?

Yetkili makamlarla Türkçe veya başka bir ortak dilde anlaşmanız mümkün değilse, uluslararası koruma işlemlerinin her aşamasında vatandaşı olduğunuz ülkenin dilinde ya da anlayabileceğiniz bir diğer dilde tercüman talep etme hakkınız bulunmaktadır. Yetkililerin size sağlayacağı tercüman için sizden herhangi bir ücret talep edilmeyecektir.

CİDDİ BİR SAĞLIK SORUNUM VAR. BUNU BELİRTMELİ MİYİM? TEDAVİ OLABİLİR MİYİM?

Uluslararası koruma başvurusu yaparken ciddi bir sağlık sorununuz varsa, hamileyseniz ya da hamile olabileceğiniz ihtimali mevcutsa veya engellilik durumunuz söz konusu ise durumunuzu gecikmeksizin yetkili makamlara iletiniz.

İDARİ GÖZETİM ALTINDAYKEN BAŞKA KİMLERLE GÖRÜŞME HAKKIM VAR?

Yürürlükteki mevzuat uyarınca idari gözetim altındayken yukarıda bahsedilen yakınlarınız ve avukatınıza ilaveten, notere, yasal temsilcilerinize ve arzu ettiğiniz takdirde vatandaşı olduğunuz ülkenin konsolosluk yetkililerine veya Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği görevlisine ulaşma hakkınız vardır.

ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURUMU ALDILAR AMA BENİ SERBEST BIRAKMADILAR. İTİRAZ EDEBİLİR MİYİM?

Uluslararası koruma başvurunuzun alınması doğrudan idari gözetimi durdurmamaktadır. Ancak idari gözetime karşı her zaman itirazda bulunma hakkınız mevcuttur.

SINIRDIŞI KARARININ SONUCU

TÜRKİYE’YE GİRİŞ YASAĞI

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 9.maddesinde açıklandığı üzere sınır dışı edilen yabancı hakkında Türkiye’ye giriş yasağı konulmaktadır. Türkiye’ye giriş yasağının süresi 5 yıldır fakat kamu düzen gibi sebeplerle 10 yıl daha arttırabilmektedir.

(2) TÜRKİYE’DEN SINIR DIŞI EDİLEN YABANCILARIN TÜRKİYE’YE GİRİŞİ, GENEL MÜDÜRLÜK VEYA VALİLİKLER TARAFINDAN YASAKLANIR.

(3) TÜRKİYE’YE GİRİŞ YASAĞININ SÜRESİ EN FAZLA BEŞ YILDIR. ANCAK, KAMU DÜZENİ VEYA KAMU GÜVENLİĞİ AÇISINDAN CİDDİ TEHDİT BULUNMASI HÂLİNDE BU SÜRE GENEL MÜDÜRLÜKÇE EN FAZLA ON YIL DAHA ARTIRILABİLİR

Vize veya ikamet izinleri sona eren ve yetkili makamlarca bu durumları tespit edilmeden Türkiye dışına çıkan, Türkiye’yi terke davet süresi içinde ülkeyi terk edenler hakkında sınır dışı kararı alınmayabilecektir. Ayrıca Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, giriş yasağını kaldırabilir veya yabancının belirli bir süre Türkiye’ye girişine izin verebilir.

(4)Vize veya ikamet izni süresi sona eren ve bu durumları yetkili makamlarca tespit edilmeden önce Türkiye dışına çıkmak için valiliklere başvuruda bulunup hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancılara, idari para cezalarını ödemiş olmaları ve Bakanlıkça belirlenen ihlal sürelerini aşmamaları kaydıyla, Türkiye’ye giriş yasağı kararı alınmayabilir.

(5) 56’ncı madde uyarınca Türkiye’yi terke davet edilenlerden, süresi içinde ülkeyi terk edenler hakkında giriş yasağı kararı alınmayabilir.

(6) Genel Müdürlük, giriş yasağını kaldırabilir veya giriş yasağı saklı kalmak kaydıyla yabancının belirli bir süre için Türkiye’ye girişine izin verebilir.

(7) Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı sebebiyle Genel Müdürlükçe; idari para cezaları ve kamu alacakları sebebiyle ise valiliklerce yabancıların ülkeye kabulü ön izin şartına bağlanabilir.

Kimler Sınır Dışı Edilemez?

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda kimlerin sınır dışı edilemeyeceği belirtilmiştir. Bunun için YUKK madde 55’e bakmamız gerekir. Ayrıca madde 54’te sınır dışı edilecek olanlar sayılmıştır. Bunun bizim konumuz için önemi şu: Madde 55’in ilk fıkrasında 54 üncü madde kapsamında olsalar dahi, aşağıdaki yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınmaz denmiştir. Madde 55’te Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar, ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler, hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar, mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları, tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları sayılmıştır. İlk fıkrasındaki kapsamda olanlar, herkes için ayrı yapılır. Bu kişilerden, belli bir adreste ikamet etmeleri, istenilen şekil ve sürelerde bildirimde bulunmaları istenebilir.

Sınır Dışı Edilenler Nereye Gidiyor?

Sınır dışı edilenler ülkelerine gönderilirler aksi de mümkündür. Türkiye’yi terke davette YUKK madde 56’ya göre sınır dışı etme kararı alınanlara on beş günden az olmayacak, otuz günü de aşmayacak şekilde süre tanınır. Ancak, kaçma ve kaybolma riski bulunanlara, yasal giriş veya yasal çıkış kurallarını ihlal edenlere, sahte belge kullananlara, asılsız belgelerle ikamet izni almaya çalışanlara veya aldığı tespit edilenlere, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlara bu süre tanınmaz. Sınır dışı edilenler hakkında önemli hususlardan biri şudur: Hakkında idari gözetim kararı verilmiş mi verilmemiş mi? Çünkü idari gözetim kararı verildiyse geri gönderme merkezlerine gönderilecek ama hakkında sınır dışı kararı dışında idari gözetim kararı yoksa geri gönderme merkezlerine gönderilmeyecektir. Geri gönderme merkezlerindeki yabancılar, kolluk birimi tarafından sınır kapılarına götürülür.

Sınır Dışı Etme Kararına İtiraz Etme Süresi

MADDE 53’e göre sınır dışı etme kararı, Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır. Karar, gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir. Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez.

Türk Vatandaşı Sınır Dışı Edilebilir Mi?

Sınır dışı edilemeyecek olanlar arasında Türk vatandaşlarını saymamıştık bu bize sınır dışı edilebeilecek olduğunu göstermez zaten sınır dışı edilecek olanlar sadece yabancılara uygulanabilir. Yabancılar için dahi sınır dışı edilme sebepleri keyfiyetle değil hukuk normları çerçevesinde karar verebileceğimiz bir durumdur. Türk vatandaşının sınır dışı edilmeyeceğine dair dayanağımız Anayasa madde 23 son fıkradır kanun koyucu şöyle der: Vatandaş sınır dışı edilemez ve yurda girme hakkından yoksun bırakılamaz.