Tazminat Davası Nasıl Açılır?

Tazminat Davası Nasıl Açılır? Tazminatın genel anlamına baktığımızda hukuka aykırı bir eylem sonucunda meydana gelen maddi ya da manevi zarar karşılık ödenen bedel olarak tanımlayabiliriz. Tazminat zararın ya da zararların giderilmesi amacıyla sorumlu kişi/kişiler tarafından zarar görene ödenen ya da mahkeme tarafından ödenmesine karar verilen para, parasal değer ya da edimdir. Maddi ve manevi tazminat ayrımına baktığımızda mahkemelerce kişilik haklarının uğradığı zararları gidermek amacıyla ödenen tazminat manevi tazminat, hukuka aykırı eylem nedeniyle malvarlığında yaşanan eksilmeleri karşılamak amacıyla maddi tazminat ödenmesine karar verilebilir. 

Tazminat Davası Nedir?

Tazminat davalarının açılma nedeni kişilerin uğradıkları zararların hukuki yollarla giderilmesini sağlamaktır. Maddi tazminat davalarına baktığımızda hukuka aykırı bir eylem ya da işlem nedeniyle kişinin maddi zararının yani malvarlığında meydana gelen somut eksilmenin giderilmesi olduğunu görmekteyiz. Manevi tazminat davası ise daha soyut bir şekilde yine aynı işlem veya eylem nedeniyle bireyin yaşadığı üzüntü, elem ve yıpranmanın yol açtığı manevi zararların giderilmesini amaçlayan bir dava türüdür.

Maddi ve manevi tazminat davaları birlikte açılabilir fakat bu zorunlu bir yol değildir. Birlikte açılabildiği gibi ayrı ayrı da açılabilmektedir. Tazminat davalarının nerede açıldığını incelememiz gerekirse ticari nitelikte olanlar hariç tüm tazminat davaları asliye hukuk mahkemelerinde açılır. Tam yargı davalarına baktığımızda ise devletin, yani idarenin işlem ve eylemleri nedeniyle zarara uğrayan kişiler tarafından açılan tazminat davasına tam yargı davası denmektedir. Tam yargı davasına bakmakla görevli olan mahkemeye baktığımızda ise idari yargı yerleri olan vergi mahkemeleri veya idare mahkemeleri tarafından yerine getirilir. 

Tazminat Davası Nasıl Açılır?

Tarafımıza gelen ve merak edilen konulardan biri tazminat davasının nasıl açılacağı sorusudur. Maddi ve manevi tazminat davalarının nerede açılacağına bakmamız gerektiğinde Hukuk Muhakemeleri Kanunu 6. Maddeye bakmamız gerekmektedir. Maddeyi incelediğimizde davanın tüm davalar için yetkili yer olan davalının ikametgahında, davalının tüzel kişi olması halinde ise tüzel kişinin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesinde açılabileceğini görmekteyiz. Yine Hukuk Muhakemeleri Kanunu 7. Maddesine göre davalı sayısı birden fazla ise tazminat davasının herhangi birinin yerleşimyerinde açılabileceğini görmekteyiz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu 10. Maddesinde ise sözleşmenin ihlalinden kaynaklı açılacak tazminat davalarında genel yetkideki yerlerde açılabileceği gibi sözleşmenin ifa edileceği yerdeki asliye hukuk mahkemesinde de açılabilir.

Haksız fiil nedeniyle maddi ve manevi tazminat davaları genel yetkili mahkemelerde açılabileceği gibi haksız fiilin işlendiği yer mahkemesinde, zararın meydana geldiği yerde ya da zarar gören kişinin ikametgahının bulunduğu yerde açılabilir. Tazminat davasının kime karşı açılacağını incelediğimizde ise haksız eylem ya da işlemi gerçekleştiren gerçek ya da tüzel kişiye açıldığını görmekteyiz. Bu davayı kimlerin açabileceğine baktığımızda ise tazminat davasını doğuran neden ne olursa olsun fiil ya da işleme muhatap olan kişi maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

Maddi Manevi Tazminat Davası

Maddi ve manevi tazminat davasının açılma nedenine baktığımızda herhangi bir nedenle uğranılan “haksız” maddi ya da manevi zararı gidermek amacıyla açıldığını görmekteyiz. Tazminat davalarının haksız bir eylem nedeniyle uğranılan maddi ya da manevi zarar sonrasında açıldığından bahsetmiş olsak da burada örnek niteliğinde davaların açılma nedenlerini saymaya çalışacağız.

Açılan tazminat davalarında sıklıkla karşılaşabileceğimiz nedenlere baktığımızda; boşanma davası ile birlikte açılan maddi ve manevi tazminat davası, sözleşme ihlali nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası, iş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davası, suç işlenmesi nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası, trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası, tıbbi malpraktis nedeniyle açılan tazminat davası, telif haklarının ihlali nedeniyle açılan maddi ve manevi tazminat davası, yazılı veya görsel basın veya sosyal medya üzerinden kişilik haklarına saldırı nedeniyle açılan maddi ve manevi tazminat davası şeklinde sayabiliriz.

Evden Çıkmayan Kiracıya Tazminat Davası

Tarafımıza gelen ve merak edilen konulardan biri de evden çıkmayan kiracıya tazminat davası açılıp açılamayacağı sorusudur. Uygulamada bu şekilde talepte bulunarak açılan davalar bulunsa da evden çıkmayan kiracıya tazminat davası açılır gibi bir bilgiye ulaşmak mümkün değildir. Kiracının ev sahibine tazminat davası açması durumuna baktığımızda ise kiraya verenin haksız bir şekilde tahliye davası açması durumunda haksız tahliye nedeniyle tazminat davası açılabilmektedir. Haksız bir şekilde açılan tahliye davasından kasıt kanunda sayılan haklı fesih sebeplerinden herhangi biri olmadan açılan tahliye davasıdır. Burada kiracının ev sahibinden haksız tahliye sonucunda tazminat isteyebilmesi için kiralananın bir yargı kararıyla veya icra marifetiyle tahliye edilmiş olması gerekmektedir. Bu konu Türk Borçlar Kanunu 355. Maddesinde düzenlenmiştir. 

5. Yeniden kiralama yasağı

MADDE 355- Kiraya veren, gereksinim amacıyla kiralananın boşaltılmasını sağladığında, haklı sebep olmaksızın, kiralananı üç yıl geçmedikçe eski kiracısından başkasına kiralayamaz.

Yeniden inşa ve imar amacıyla boşaltılması sağlanan taşınmazlar, eski hâli ile, haklı sebep olmaksızın üç yıl geçmedikçe başkasına kiralanamaz. Eski kiracının, yeniden inşa ve imarı gerçekleştirilen taşınmazları, yeni durumu ve yeni kira bedeli ile kiralama konusunda öncelik hakkı vardır. Bu hakkın, kiraya verenin yapacağı yazılı bildirimi izleyen bir ay içinde kullanılması gerekir; bu öncelik hakkı sona erdirilmedikçe, taşınmaz üç yıl geçmeden başkasına kiralanamaz.

Kiraya veren, bu hükümlere aykırı davrandığı takdirde, eski kiracısına son kira yılında ödenmiş olan bir yıllık kira bedelinden az olmamak üzere tazminat ödemekle yükümlüdür.

Tazminat Davası Hesaplama

Tarafımıza gelen ve merak edilen konulardan biri de maddi ve manevi tazminatın nasıl hesaplanacağı sorusudur. maddi tazminat hesaplanırken belli kriterler göz önünde bulundurulmaktadır. Maddi tazminatın hesaplanmasında göz önünde bulundurulan bu unsurlara baktığımızda; doğrudan uğranılan maddi zarar, maluliyet olması durumunda maluliyet oranı, tarafların kusur oranı, ölüm olması halinde ölenin yaşı ve destek olunan kişilerin yaşı. Manevi tazminatın hesaplanmasına baktığımızda bazı kriterlerin değerlendirilerek somutlaştırılması sonucunda hesaplandığını görmekteyiz. Bu kriterler; somut durumun özellikleri, tarafların kusur oranları, tarafların mali durumları, meydana gelen manevi zararın etkisi ve büyüklüğü, olay tarihi itibariyle paranın değeri gibi kriterler göz önünde bulundurulur. 

Tazminat Davası Dilekçe Örneği

ANKARA  NÖBETÇİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ HAKİMLİĞİNE

DAVACI​:……………….. (T.C.K.N.: ……….)

​​ Adres

VEKİL​​:Av. ………………

​​ Ankara Barosu-…….

                          Adres

UETS​​: 16246-42889-37028

​​​​​  

DAVALI​​: ……………………(TCKN: ………….)

​​Mernis Adresi

​​

KONU​​: Maddi- Manevi tazminat talebi hak.

DAVA DEĞERİ​:

​​Maddi Tazminat  : ….. ,… TL(KISMİ)

​​Manevi Tazminat: ……… TL

AÇIKLAMALAR​:

​Müvekkil halen ………………………….. görev yapmaktadır. …../…../…….. günüsaat:…… sıralarında ekip arkadaşı …………………. ile birlikte görevli oldukları sırada görev alanları içinde …………………………………………………………………..Müvekkile hitaben ” siz kimsiniz …………….(sinkaflı sözler)…………… ” şeklinde tehdit ve hakaret içerikli eylemlerde bulunmuş, davalı haksız eylemlerine devam ederek müvekkile şiddet uygulamış ve müvekkilin ağır şekilde yaralanmasına sebep olmuştur.  

MANEVİ TAZMİNAT TALEBİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALARIMIZ

​Müvekkile yönelik bu haksız eylemlerinden dolayı davalı şahsın Ankara ….. Asliye Ceza Mahkemesi’nce yapılan yargılamasında………tarihli ………E. Ve ………nolu kararı ile suçlu bulunmuş ve Hakaret eyleminden dolayı adli para cezası ile cezalandırılmıştır. Ekte tarafınıza sunduğumuz gerekçeli kararda da görüleceği üzere, davalı şahıs Müvekkile karşı hakaret eylemini “alenen” işleyerek Müvekkilin hem kişisel hem de mesleki anlamda onur, şeref ve saygınlı zedelenmiştir. Kişilik haklarına saldırıda bulunulmuştur. 

Davalı şahıs bununla birlikte müvekkili ağır şekilde kasten yaralamıştır. Müvekkilin yaralanması Basit Tıbbi Müdahale ile giderilebilecek düzeyde değildir. Müvekkil olay tarihinden bu zamana kadar halen iyileşememiştir ve tedavi süreci de devam etmektedir. 

​……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

MADDİ TAZMİNAT TALEBİMİZE İLİŞKİN AÇIKLAMALARIMIZ

1-TEDAVİ AMAÇLI YAPILAN YOL MASRAFININ TALEBİ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2- KAZANÇ KAYBI TALEBİMİZ:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3-TEDAVİ GİDERLERİ:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Hakarete maruz kalan ,  vücut dokunulmazlığı ve bütünlüğü saldırıya uğrayan bir kişinin maddi ve manevi yönden zarara uğrayacağı ve bu nedenle tazminata hükmedilmesi gerektiği yerleşik içtihatlarda net olarak ifade edilmiştir. Davalının bu haksız fiilleri nedeniyle, müvekkilin gerek günümüzdeki , gerekse gelecekteki mesleki ve aile yaşantısı üzerinde oluşan ve oluşacak olumsuzluklar da göz önünde bulundurularak, Müvekkilde meydana gelen üzüntü ,zedelenen mesleki ve kişisel saygınlığının, onur ve şerefinin ve yine yaralanma neticesinde vücudunda meydana gelen kalıcı hasarın yarattığı sarsıntı ve üzüntü ile  kalıcı hasarın  yol açtığı ekonomik değerlerinde yaşanan eksilmenin telafisi için  iş bu davayı açma gereği hasıl olmuştur.

HUKUKİ NEDENLER​: TBK,TMK, TCK,  ve ilgili mevzuat

HUKUKİ DELİLLER:

SONUÇ VE İSTEM:   ………………………………. kişilik  haklarına ve vücut bütünlüğüne yönelik aleni olarak yapılan saldırı  sonucu;

1) Uğranılan manevi zararın bir nebze de olsa giderilmesi için müvekkil lehine ………  TLmanevi  tazminata ;

2) ………….maddi tazminata;

Hükmedilerek davalıdan alınarak müvekkile ödenmesine, dava tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesine ve yapılan yargılama gideri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yüklenilmesinekarar verilmesini talep ederiz. 09.07.2024

                                                                                                                              Davacı Vekili 

                                                                                                                              Av. …………..

Ev Sahibi Kiracıya Tazminat Davası Açabilir Mi?

Tarafımıza gelen ve merak edilen konulardan biri de ev sahibinin kiracıya tazminat davası açıp açamayacağı, ev sahibinin kiracı karşısındaki haklarının neler olduğu sorusudur. Ev sahibinin kiracı karşısındaki haklarına baktığımızda; şartların oluşması halinde kiracının tahliyesini talep etme hakkı, ev sahibinin depozito hakkı, kirada zam hakkı, kiracının erken çıkması halinde zararını talep etme hakkı, kiracıdan evin özenle bakılmasını talep etme hakkı, yeniden kiraya verilme ya da evin satılacak olması halinde evin gösterilmesini kiracıdan isteme hakkı, kiracı varken evi satma hakkı(hukuki engel yoktur) ve kiracının evi hasarlı teslim etmesi halinde tazminat isteme hakkı. 

Burada saydığımız haklardan anlaşılacağı üzere kiracının evi hasarlı teslim etmesi halinde ev sahibi tazminat davası açabilmektedir. Somut olaya göre incelenerek tazminat davası açılması gereken bir durumun oluşup oluşmadığı tespit edilebilir.

Tazminat Davası Açma Süresi

Tarafımıza gelen ve merak edilen konulardan biri de tazminat davasının ne kadar sürede açılması gerektiği, zamanaşımının ne olduğu sorusudur. Burada belirtmek gerekir ki tazminat davasını açmaya sebep olan hukuki nedene bağlı olarak tazminat davası açma süresi değişmektedir. Haksız fiil sonrasında tazminat davası için zamanaşımı süresi TBK madde 72 de düzenlenmiştir. 

C. Zamanaşımı

I. Kural

MADDE 72- Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü

öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın

geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir

zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır.

Tazminat davasının açılmasına temel teşkil eden fiil suç teşkil ediyorsa ve bu fiil için kanunlarda daha az zamanaşımı süresi öngörülmüş olsa bile ceza kanunundaki dava zamanaşımı o suç için ne ise maddi ve manevi tazminat davası açma süresi de odur. Medeni Kanunumuzun 178. Maddesinde boşanma davası neticesinde açılacak maddi manevi tazminat davası süresi belirlenmiştir. 

5. Zamanaşımı

Madde 178- Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

Sözleşme nedeniyle açılacak tazminat davalarındaki genel zamanaşımı süresi Borçlar Kanunu 146. Maddesinde düzenlenmiştir. 

A. Süreler

I. On yıllık zamanaşımı

MADDE 146- Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, her alacak on yıllık

zamanaşımına tabidir.

Zina Davası Tazminat Miktarı

Burada öncelikle zina sebebiyle boşanma davası açabilmek için kanunda sayılmış olan şartlardan bahsedeceğiz. Türk Medeni Kanunu 161. Maddesinde zina nedeniyle boşanma davası açabilmek için; geçerli bir evlilik bulunması, cinsel ilişkinin gerçekleştiğinin kabul edileceği durumların söz konusu olması, hak düşürücü sürelerin kaçırılmaması, cinsel ilişkide aldatan eşin kesten ve bilerek hareket etmiş olması ve aldatmanın yani zinanın diğer eş tarafından affedilmemiş olması gerekmektedir. Zina nedeniyle boşanma davası açmada süre 6 aydır.

Burada aldatan eşin ne kadarlık bir tazminat ödeyeceğini belirlerken hakimler somut olayı göz önünde bulundurarak hareket etmektedirler. Ancak burada belirtmek gerekir ki zina nedeniyle boşanmada aldatan eşin tam kusurlu sayılması nedeniyle diğer nedenlerle boşanmalara oranla daha ağır tazminat yaptırımı çıkmaktadır. Buradaki tazminat miktarının belirlenmesinde aldatan eşin mali durumu göz önünde bulundurulmaktadır. Ancak burada aldatılan eş tarafından aldatana karşı şiddet uygulanması halinde, kusurlar eşit olur ve tazminat ödenmez. 

Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tazminat Davası

Yaşanan trafik kazası sonrasındaki mağduriyeti en aza indirebilmek amacıyla hukuki düzenlemeler yapılmıştır. Trafik kazalarındaki kusur durumu, yaralanmalı kazalarda maluliyet oranı, ölümlü kazalarda ölenin arkasında kalan destekleri ve hasarlı trafik kazasında hasar alan aracın modeli cinsi gibi kriterler tazminat hesabının yapılmasında önem teşkil etmektedir. Burada sigorta poliçesinde yazan esaslar dikkate alınmaktadır.

Sigorta teminat limitleri ise her yıl güncellenmektedir. Kaza sonrasında sigorta şirketlerinden tazminat alınabilmektedir fakat belli prosedürlerin yerine getirilmesi ve zamanında başvuru yapılması gerekmektedir. Maddi hasarlı trafik kazasında yaralanma olmaması halinde zamanaşımı süresi kazadan itibaren 2 yıldır. Süresinde yapılmış olan bir başvuruya sigorta şirketi tarafından öngörülen süreler içerisinde herhangi bir cevap verilmemesi, ödeme yapılmaması veya ödemenin yetersiz olması durumunda poliçe sahibi veya ilgili diğer kişilerin sigorta şirketine dava açma hakkı doğar.

Tazminat hesaplamasında kaza tespit tutanağı her ne kadar olay ve kusur açısından yol gösterse  de bağlayıcılığı yoktur. Kusur durumunun tespiti Yargıtay tarafından benimsenen ilkeler doğrultusunda alanında uzman bilirkişiler tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda tamamen kusurlu bulunan tarafın tazminat alma gibi bir durumu mümkün olmamaktadır. Özetlemek gerekirse maddi hasarlı kazalarda olaydaki kusur durumu, araç yaşı, araç kilometresi, aracın ticari amaçlı olup olmadığı gibi kriterler birlikte değerlendirilmektedir.

Burada ortaya çıkan maddi hasar tazminatı araçta meydana gelen tüm maddi hasarları ifade etmektedir. Değer kaybı tazminatı ise farklı olarak kaza sonrasında kendi benzerlerine oranla meydana gelen değer düşmesini ifade eder. Bu durumda kazadan önceki arabanın değeriyle kaza sonrası arabanın değeri arasındaki farktan kaynaklanan zararın kapatılması amaçlanmaktadır. Mahrumiyet bedeli ise araç tadiratta iken araç kullanılamamasından kaynaklı benzer bir aracın kiralanması halinde çıkacak gider olarak ifade edilebilir. Kazanç kaybı ise ticari araçlarda karşımıza çıkmaktadır.