Ters Yön Cezası Nedir?

Ters yön cezası, Karayolları Trafik Kanunu’na göre trafiğin akış yönüne aykırı biçimde araç kullanılması durumunda uygulanan idari yaptırımdır. Bu ihlal, yalnızca trafik düzenini bozmakla kalmaz; aynı zamanda karşı yönden gelen araçlarla çarpışma riski oluşturduğu için asli kusur kabul edilir. Özellikle tek yönlü yollar, bölünmüş karayolları ve kavşak girişleri gibi bölgelerde yapılan ters yön ihlalleri, trafik güvenliğini ciddi ölçüde tehlikeye sokar.

2025 yılı itibarıyla ters yönde araç kullanma cezası 9.267 TL olarak belirlenmiştir. Bu ceza, hem trafik polisleri tarafından doğrudan yazılabilir hem de MOBESE veya EDS kameraları aracılığıyla tespit edilip plakaya ceza şeklinde uygulanabilir. Kanun koyucu, bu düzenleme ile sürücülerin dikkatsiz ya da kasıtlı ihlallerinin önüne geçmeyi ve trafik güvenliğini sağlama amacını gözetmiştir.

Bu nedenle ters yönde araç kullanmak, sadece para cezası ile sonuçlanmaz; aynı zamanda sürücüye ceza puanı uygulanır ve tekrarlanması halinde ehliyete el koyma veya trafikten men gibi ek yaptırımlar da gündeme gelebilir. Trafikte yön ihlali, hafife alınmaması gereken bir kabahat olup, TCK ve KTK hükümleri uyarınca idari nitelikte ciddi sonuçlar doğurabilir.

Karayolları Trafik Kanunu’na Göre Ters Yön Cezası (KTK 46/2-h)

Karayolları Trafik Kanunu’nun 46/2-h maddesi, trafiğin düzenini ve güvenliğini korumak amacıyla tek yönlü yollarda ters istikamette araç kullanmayı yasaklamaktadır. Bu maddeye göre, sürücünün aracını trafik akışının aksi yönde sürmesi bir idari para cezası sebebidir. Söz konusu ihlal, trafik güvenliğini tehlikeye düşüren davranışlardan biri kabul edilir ve cezai yaptırım doğurur.

2025 yılı itibarıyla KTK 46/2-h maddesi kapsamında ters yönde araç kullanmanın cezası 9.267 TL’dir. Ceza, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenirse %25 oranında indirim uygulanır ve tutar 6.950 TL’ye düşer. Bu süre içinde ödeme yapılmazsa indirim hakkı kaybolur ve ceza tutarının tamamı tahsil edilir.

Ters yön ihlali aynı zamanda ceza puanı ile birlikte değerlendirilir. Sürücünün ceza puanı toplamı 100’e ulaştığında, ehliyetine geçici süreyle el konulabilir. Ayrıca, aynı ihlalin birden fazla kez tekrarlanması halinde idari para cezaları birikir ve sürücü hakkında trafikten men gibi yaptırımlar da uygulanabilir.

Bu hükmün amacı, özellikle şehir içi trafiğinde yön karmaşası ve kazaların önüne geçmektir. Ters yön cezası, yalnızca bir para yaptırımı değil; trafik güvenliği bilincinin sağlanmasına yönelik caydırıcı bir önlem olarak düzenlenmiştir.

Ters Yön Cezası Hangi Durumlarda Uygulanır?

Ters yön cezası, yalnızca tek yönlü yollarda yapılan açık yön ihlalleriyle sınırlı değildir. Kanuna göre sürücünün, trafik işaret ve levhalarıyla belirlenen yönün aksine hareket etmesi de bu kapsama girer. Yani, yön tabelalarına uymamak, yanlış kavşak girişinden dönmek veya bölünmüş yolda karşı şeride geçmek gibi her türlü eylem ters yön ihlali olarak değerlendirilir.

Bu tür ihlaller, trafiğin akışını bozan ve trafik kazalarına doğrudan sebebiyet verme riski taşıyan davranışlardır. Özellikle şehir içi dar sokaklarda veya kavşak bağlantılarında yapılan ters yön ihlalleri, hem sürücü hem de diğer araçlar açısından ciddi tehlike oluşturur.

Tek Yönlü Yolda Ters İstikamete Girmek

Tek yönlü yollarda aracın trafik akışının aksi yönüne sürülmesi, KTK 46/2-h maddesi uyarınca doğrudan cezaya neden olur. Bu tür yollarda sürücünün “yalnızca kısa mesafe gireceğim” şeklindeki savunmaları hukuken geçerli değildir; ihlalin gerçekleşmesi yeterlidir.

Yanlış Kavşak Girişi veya Dönüş Yasağı İhlali

Kavşaklarda yer alan “Girilmez” veya “Sola Dönülmez” işaretlerine rağmen yapılan ters yön hareketleri, trafik akışını bozduğu için ters yön cezası kapsamındadır. Bu durum, özellikle MOBESE veya EDS kameralarıyla kolaylıkla tespit edilebilmektedir.

Bölünmüş Yolda Karşı Şeride Geçmek

Bölünmüş karayollarında refüj veya çizgi ihlali yaparak karşı şeride geçilmesi de ters yön ihlalidir. Bu durumlarda kazaya sebebiyet verilmemiş olsa bile yalnızca yön ihlali nedeniyle ceza uygulanır. Kazaya neden olunması halinde ise sürücü, asli kusurlu sayılır ve tazminat sorumluluğu doğabilir.

Ara Sokaklarda Ters Yön İhlali

Yerleşim yeri içinde özellikle tek şeritli dar sokaklarda, yön tabelası bulunmasa bile trafiğin akış yönüne aykırı hareket eden sürücüler hakkında ceza uygulanabilir. Bu durumda, levhaların eksikliği veya görünür olmaması, itiraz aşamasında değerlendirilebilecek bir unsur olsa da ihlali ortadan kaldırmaz.

MOBESE ve EDS ile Ters Yön İhlalinin Tespiti

Ters yön cezası, günümüzde yalnızca trafik polisleri tarafından düzenlenen tutanaklarla değil, MOBESE (Mobil Elektronik Sistem Entegrasyonu) ve Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) kameraları aracılığıyla da tespit edilebilmektedir. Bu sistemler, trafiğin yoğun olduğu güzergâhlarda yön ihlali yapan araçları otomatik olarak kaydeder ve plaka bazlı idari para cezası düzenlenmesini sağlar.

Plakaya Kesilen Cezaların Hukuki Geçerliliği

MOBESE veya EDS kameralarıyla tespit edilen yön ihlalleri, Karayolları Trafik Kanunu’nun 46/2-h maddesi kapsamında değerlendirilir. Görüntülerde aracın yön tabelasına aykırı biçimde hareket ettiği açıkça görülüyorsa, bu kayıt kesin delil olarak kabul edilir. Ceza, doğrudan araç sahibine tebliğ edilir; ancak aracın başka bir kişi tarafından kullanıldığı fotoğraf, kira sözleşmesi veya teslim tutanağı gibi belgelerle ispat edilirse, itiraz sürecinde ceza iptali mümkündür.

Delil Niteliği ve İspat Yükü

EDS ve MOBESE kayıtları, 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu ve ilgili yönetmelikler uyarınca resmî elektronik veri niteliği taşır. Bu nedenle, görüntüler üzerinde tahrifat iddiasında bulunulmadıkça, cezanın geçerliliği hukuken kabul edilir. Ancak kayıtların zaman damgası, koordinat veya açı bilgisi hatalıysa, bu durum itiraz gerekçesi olarak Sulh Ceza Hakimliğine sunulabilir.

Kamera Kaydıyla Tespit Edilen Ters Yön İhlallerinde İtiraz

Kamera görüntüsüyle yazılan ters yön cezalarına karşı, cezanın tebliğinden itibaren 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine başvuru yapılmalıdır. Başvuruda; görüntünün yetersizliği, yön levhasının görünmezliği veya hatalı konumlandırılması gibi hususlar belgelenmelidir. Hakim, görüntülerin açık ve kesin biçimde ihlali göstermemesi durumunda, cezayı iptal edebilir.

Motosikletlerde Ters Yön Cezası

Motosiklet sürücüleri için ters yön ihlali, diğer motorlu araç sürücülerine kıyasla daha yüksek risk taşır. Zira motosiklet, küçük ebatı ve ani manevra kabiliyeti nedeniyle sürücü tarafından “kısa bir mesafe” ters yönde kullanılmak istenebilir. Ancak bu durum, Karayolları Trafik Kanunu’nun 46/2-h maddesi kapsamında açık bir yön ihlali sayılır ve aynı tutarda idari para cezası uygulanır.

Motosiklet Sürücüleri İçin Hukuki Değerlendirme

Motosikletin ters yönde sürülmesi, hem trafik güvenliğini ihlal eder hem de olası kazalarda sürücüyü asli kusurlu duruma düşürür. Özellikle tek yönlü dar sokaklar, otopark çıkışları veya yan yollar gibi alanlarda yapılan bu ihlaller, genellikle MOBESE veya EDS kameraları tarafından tespit edilir. Cezanın, aracın plakasına yazılması durumunda, itiraz süresi ve delil sunma yükümlülüğü diğer araçlarla aynıdır.

Kask, Görünürlük ve Manevra Açısından Değerlendirme

Motosiklet sürücüleri çoğu zaman, trafiği kısa yoldan aşmak veya park alanına daha hızlı ulaşmak amacıyla ters yönü kullanma eğiliminde olabilir. Ancak bu davranış, olası bir çarpışmada sürücünün bedensel zarara uğrama riskini artırır. Yargıtay içtihatlarına göre, ters yön kullanan motosiklet sürücüsü, kazada kusur oranı belirlenirken tam veya ağır kusurlu sayılmaktadır.

Ters Yön Cezasına İtiraz Süreci

Ters yön cezası, her ne kadar otomatik sistemler veya trafik ekipleri tarafından düzenlense de, hukuka aykırı biçimde yazıldığı düşünülen durumlarda itiraz edilebilir bir idari işlem niteliğindedir. Sürücü, cezaya ilişkin tutanağın veya tebligatın kendisine ulaştığı tarihten itibaren 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine başvuru yaparak itiraz hakkını kullanabilir.

İtiraz Merci ve Süresi

İtiraz mercisi, cezanın düzenlendiği yerin Sulh Ceza Hakimliğidir. Başvuru süresi tebliğ tarihinden itibaren 15 gündür ve bu süre içinde başvuru yapılmazsa ceza kesinleşmiş olur. İtiraz dilekçesi, bizzat mahkemeye sunulabileceği gibi UYAP Vatandaş Portalı üzerinden de elektronik olarak gönderilebilir.

Delil Olarak Sunulabilecek Unsurlar

Cezaya itiraz eden sürücü, iddiasını somut delillerle desteklemelidir. Özellikle;

• Trafik levhalarının görünür olmaması veya yanlış konumlandırılması,

• MOBESE veya EDS kayıtlarında tarih, saat veya açı hatası bulunması,

• Trafik akışını gösteren alternatif görüntüler (örneğin başka kamera kayıtları),
  itiraz dilekçesine eklenmesi gereken deliller arasında sayılır.

EDS ve MOBESE Kayıtlarının Hata Payı

Elektronik sistemlerle tespit edilen cezalar her zaman mutlak doğru olmayabilir. Özellikle kavşak dönüşlerinde kısa süreli yön algılaması hataları veya reflektör yansımaları, aracın ters yönde ilerlediği izlenimi yaratabilir. Bu gibi durumlarda, bilirkişi incelemesi talep edilerek kayıtların doğruluğu sorgulanabilir.

İtirazın Kabulü veya Reddi Durumu

İtirazın haklı bulunması hâlinde, ceza iptal edilir ve sürücü tarafından ödenmişse tutar iade edilir. Ancak mahkeme, ihlalin açık şekilde tespit edildiğini değerlendirirse, itiraz reddedilir ve ceza kesinleşmiş hüküm kazanır.
Bu nedenle, itiraz dilekçesinin somut, kanıtlarla desteklenmiş ve mevzuata dayalı biçimde hazırlanması büyük önem taşır.

Ters Yön Cezası Nasıl ve Nereden Ödenir?

Ters yön cezası, diğer trafik cezaları gibi idari para cezası niteliğindedir ve tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmelidir. Ceza, e-Devlet, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) veya PTT şubeleri üzerinden kolaylıkla ödenebilir. Ayrıca anlaşmalı bankaların mobil uygulamaları ve internet bankacılığı da trafik cezalarının tahsilatına yetkilidir.

e-Devlet Üzerinden Ödeme İşlemi

Sürücüler, e-Devlet platformuna giriş yaptıktan sonra “Araç Plakasına Yazılan Ceza Sorgulama ve Ödeme” sekmesi üzerinden adlarına kayıtlı cezaları görüntüleyebilir ve online olarak ödeme yapabilir. İşlem sonucunda sistem, cezanın ödendiğine dair makbuzu elektronik ortamda sunar. Bu makbuz, ileride doğabilecek uyuşmazlıklarda ödeme delili olarak kullanılabilir.

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) ve Dijital Vergi Dairesi Üzerinden Ödeme

www.gib.gov.tr adresinde yer alan “Trafik Para Cezası Ödeme” ekranı aracılığıyla, plaka veya T.C. kimlik numarası girilerek borç sorgulaması yapılabilir. GİB sisteminden yapılan ödemeler, anında tahsil edilir ve gecikme faizi uygulanmaz.

Erken Ödeme İndirimi (%25) ve Süresi

Karayolları Trafik Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca, trafik cezalarının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi hâlinde %25 oranında indirim uygulanır. Bu indirimden yararlanmak için ayrıca bir başvuru yapılmasına gerek yoktur. Örneğin, 9.267 TL’lik ters yön cezası, bir ay içinde ödendiğinde 6.950 TL’ye düşmektedir.

Tebligat ve Tahsil Süreci

Cezalar, genellikle posta yoluyla veya elektronik tebligat sistemi (e-Tebligat) üzerinden sürücüye bildirilir. Tebliğ tarihinden itibaren itiraz süresi (15 gün) ve indirimli ödeme süresi (1 ay) ayrı ayrı işlemeye başlar. Süresinde ödenmeyen cezalar için gecikme zammı uygulanır ve borç vergi dairelerince takip edilir.

Ehliyete El Konulması ve Trafikten Men Durumu

Ters yön cezası, trafik düzenini tehlikeye sokan ciddi bir ihlal olarak kabul edilmekle birlikte, bu ihlal tek başına ehliyete el konulmasına veya aracın trafikten men edilmesine doğrudan sebep olmaz. Ancak bazı özel durumlarda, ihlalin niteliğine ve tekrarlanma sıklığına göre bu tür idari yaptırımlar uygulanabilir.

Ters Yön Cezasında Ehliyete El Konulur mu?

Karayolları Trafik Kanunu’na göre, 46/2-h maddesi kapsamındaki ters yön ihlali için yalnızca idari para cezası ve ceza puanı uygulanır. Bununla birlikte, aynı sürücünün kısa süre içerisinde birden fazla ters yön ihlali gerçekleştirmesi hâlinde, Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 118. maddesi uyarınca ehliyetine geçici olarak el konulabilir.
Ayrıca ters yön ihlali sırasında sürücünün tehlikeli araç kullanması, yaralanmalı veya ölümlü trafik kazasına neden olması hâlinde, ceza idari boyuttan çıkarak adli boyuta taşınabilir. Bu durumda, TCK m.179/2 uyarınca “trafik güvenliğini tehlikeye sokma” suçu gündeme gelir ve mahkeme kararıyla ehliyete el koyma mümkündür.

Araç Trafikten Men Edilir mi?

Ters yön ihlali, normal şartlarda aracın trafikten men edilmesini gerektirmez. Ancak araç;

• Trafiğe uygunluk belgesi bulunmuyorsa,

• Sigortasız veya muayenesiz şekilde kullanılıyorsa,

• Ya da aynı anda birden fazla kural ihlali (örneğin drift, hız, ışık ihlali) söz konusuysa,
  trafikten men kararı verilebilir.
  Bu durumda, sürücünün ilgili eksiklikleri gidermesi ve cezayı ödemesi hâlinde araç yeniden trafiğe çıkarılabilir.

Ceza Puanı ve İdari Süreçlerin Birikimi

Ters yön cezası, sürücüye 20 ceza puanı olarak işlenir. Sürücünün ceza puanı toplamı 100’e ulaştığında, ehliyeti 2 ay süreyle geçici olarak alınır. Aynı yıl içerisinde bu sınır tekrar aşılırsa, el koyma süresi uzar ve sürücü hakkında psikoteknik değerlendirme zorunluluğu doğar.

Trafik Kazasında Ters Yön Kusuru ve Tazminat Sorumluluğu

Ters yönde araç kullanmak, yalnızca idari para cezası doğuran bir kabahat değil; aynı zamanda bir trafik kazasında asli kusur sebebi olarak değerlendirilen ağır bir ihlaldir. Karayolları Trafik Kanunu’nun 46/2-h maddesi uyarınca ters yönde araç süren kişi, kazanın meydana gelmesinde birincil sorumlu sayılır ve hem cezaî hem de hukukî tazminat sonuçlarıyla karşı karşıya kalabilir.

46/2-h Kapsamında Asli Kusur Değerlendirmesi

Trafik kazalarında kusur oranı, kimin hangi kuralları ihlal ettiğine göre belirlenir. Ters yönde seyreden bir sürücü, kaza olmasa dahi trafiğin güvenliğini tehlikeye soktuğu için %75 ve üzeri kusurlu kabul edilir. Yargıtay uygulamalarında da, ters yönde ilerleyen sürücünün kazada kusur oranı genellikle “asli kusur” olarak belirlenmiştir. Bu durum, sigorta şirketlerinin hasar ve tazminat değerlendirmelerinde belirleyici rol oynar.

Sigorta Şirketlerinin Kusur Oranına Göre Sorumluluğu

Kaza sonucunda araç veya kişi zarar gördüğünde, sigorta şirketi zararı kusur oranına göre karşılar. Ters yönde ilerleyen sürücü asli kusurlu kabul edildiği için, sigorta şirketi ödemeyi yaptıktan sonra rücu hakkını kullanabilir ve ödediği bedeli kusurlu sürücüden talep edebilir. Bu durum, hem trafik sigortası hem de kasko açısından geçerlidir.

Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri

Ters yönde sürüş nedeniyle meydana gelen kazalarda, zarar gören taraf, kusurlu sürücüye karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Türk Borçlar Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca haksız fiil niteliğindeki bu davranış, zarar verenin kusurlu sorumluluğunu doğurur. Eğer kazada yaralanma veya ölüm gerçekleşmişse, bu durum TCK m.85 ve TCK m.89 kapsamında değerlendirilir ve taksirle yaralama veya öldürme suçu yönünden ceza davası açılabilir.

Yargıtay Uygulamalarından Örnekler

• Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, 2023/1543 E., 2023/3891 K. sayılı kararında, ters yönde ilerleyen sürücünün kazada %100 kusurlu olduğuna hükmetmiştir.

• Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2020/5123 K. sayılı kararında, ters yön ihlalinin sigorta poliçesi açısından “ağır kusur” sayılacağını ve şirketin rücu hakkı bulunduğunu belirtmiştir.