74/B Trafik Cezası Nedir?

Yaya güvenliği, karayolu düzeninin vazgeçilmez unsurudur. 74/B trafik ceza maddesi, görevli bir kişi veya ışıklı işaret bulunmasa bile, trafik işaret ve levhalarıyla belirlenmiş yaya veya okul geçitlerine yaklaşırken yavaşlamayan ve geçiş önceliğini yayaya vermeyen sürücülere uygulanır. Bu düzenleme; özellikle okul bölgelerinde, kavşak yaklaşımında ve yoğun yaya sirkülasyonu olan yerlerde hem can güvenliğini korumayı hem de sürücülerin özen yükümlülüğünü pekiştirmeyi amaçlar.

74/B Maddesi Hangi İhlali Kapsar?

74/B, temelde iki yükümlülüğün ihlalini kapsar:

1. Belirlenmiş yaya/okul geçidine yaklaşırken hızın düşürülmemesi,
2. Geçitte veya geçide adım atmak üzere bulunan yayaya ilk geçiş hakkının verilmemesi.

Bu kapsamda aşağıdaki davranışlar ihlaldir:

• Yaya geçidine 30–50 metre kala hız ve vites düşürmeden yaklaşmak,
• Geçmek üzere olan yayayı bekletmek, önünü kapatmak ya da yol vermemek,
• Okul geçidinde öğrencilerin güvenli geçişini engellemek,
• Geçitte durup yayaya yol verdiğini sanarak dönüş manevrasına devam edip yayayı tehlikeye düşürmek,
• Çok şeritli yolda ön şeritte duran aracın yaya için durduğunu öngörmeden yan şeritten geçide hızla girmek.

Unutmayın: Yaya geçidi, sadece üzerinde yaya varken değil; yaklaşan yaya varken de sürücüye dikkat ve özen yükümlülüğü yükler.

74/B Trafik Cezası 2025 Yılında Ne Kadar?

2025 yılı için 74/B ihlalinin idari para cezası ve sonuçları şöyledir:

• Ceza Tutarı: 4.512 TL
• Erken Ödeme (15 gün içinde): 3.384 TL (%25 indirim)
• Ceza Puanı: 20 puan

Ceza; trafik polisinin düzenlediği tutanakla, EDS sistemleriyle veya MOBESE görüntülerinin incelenmesiyle uygulanabilir. İhlal, plakaya yazılabileceği gibi sürücünün kimlik tespiti yapılmışsa doğrudan sürücüye de kesilebilir.

74/B Kapsamına Giren Davranışlar Nelerdir?

Sürücüler için temel kurallar:

• Yaklaşım mesafesinde (yaklaşık 30–50 m) hız düşürün, ayağınızı gazdan çekin, vitesi uygun orana alın.
• Geçitte yaya ile göz teması kurun; kararsız görünen yayaya mutlaka yol verin.
• İkinci yaya riski: Bir yaya geçerken arkasından gelebilecek diğer yaya için hareket etmeyin.
• Okul bölgelerinde beklenmedik atlamalar olabileceğini varsayın; refleks mesafesini artırın.
• Çok şeritli yollarda komşu şeritte duran aracın yayaya yol vermek için durduğunu kabul edin.

74/B Cezası Nasıl Kesilir?

• Doğrudan tespit: Görevli personelin gözlemiyle tutanak düzenlenir.
• Teknolojik tespit: EDS veya kamera kayıtlarıyla ihlal anı belirlenir.
• Tebligat: Ceza, anında bildirimle veya sonradan posta/e-tebligat ile tebliğ edilir.
• Ödeme: 15 gün içinde ödeme yapıldığında %25 indirim uygulanır. Ödeme, itiraz hakkını ortadan kaldırmaz.

Ceza Puanı ve Ehliyet Yansıması

74/B ihlalinde 20 puan işlenir. Puanlar ihlal tarihinden 1 yıl sonra kendiliğinden silinir. Ancak aynı dönemde puanların birikmesi, geçici süreyle sürücü belgesine el konulmasına yol açabilir. Bu nedenle tekrar eden ihlallerden kaçınmak kritik önemdedir.

74/B Trafik Cezasına İtiraz Nasıl Yapılır?

İtiraz hakkı mevcuttur ve belirli usule tabidir.

İtiraz Süresi ve Yeri

• Süre: Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün
• Merci: İkametgâhınızdaki Sulh Ceza Hâkimliği

İtirazda Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Somut delil sunun: Olay yeri kamera kaydı, araç içi kayıt cihazı görüntüsü, tanık beyanı.
• İşaretleme ve görünürlük: Yaya geçidi çizgilerinin silikliği, levhaların engelli/görünmez olması, gece/yağış/sis gibi görüşü bozan koşullar.
• Zaman ve yer çelişkileri: Tutanakta saat/konum hataları, araç plakasının yanlış yazılması, ihlal anına ilişkin tutarsızlıklar.
• Zorunluluk hâli: Beklenmedik ani sağlık durumu gibi istisnai hallerin ispatı (varsa raporla).

Not: Cezayı erken ödemek, itiraz hakkınızı ortadan kaldırmaz. Lehine karar verildiğinde bedel iade edilebilir.

74/B Cezası Nerelerde Uygulanır?

• Okul geçitleri ve okul bölgesi çevreleri,
• Işıksız yaya geçitlerinin bulunduğu ana arterler,
• Kavşak giriş/çıkışları (özellikle dönüş manevralarında),
• Hastane, cami, pazar, AVM gibi yaya yoğunluğu yüksek alanların önleri,
• Toplu taşıma durak yaklaşımı ve aktarma noktaları.

Bu bölgelerde denetimler yoğunlaşır; sürücülerden proaktif özen beklenir.

Sürücüler 74/B Maddesiyle İlgili Ne Yapmalı?

• Yaklaş ve değerlendir: Geçide yaklaşırken erken yavaşlayın, sağ–sol–ön kontrolü yapın.
• İletişim kurun: Yayaya el işareti ve göz temasıyla “öncelik sende” mesajı verin.
• Tam duruş: Yaya geçit çizgisinden önce tam duruş yapın; geçiş tamamlanmadan hareket etmeyin.
• Şerit disiplini: Çok şeritli yollarda diğer sürücünün duruş amacını yayaya yol verme ihtimali olarak yorumlayın.
• Hız yönetimi: Okul/yerleşim bölgelerinde hızınızı 30 km/s ve altına indirin; yağış/sis varsa daha da düşün.
• Araç donanımı: Acil fren destekleri, yaya algılama ve ADAS sistemleri açık kalsın; ancak teknolojiye körü körüne güvenmeyin.
• Eğitim ve alışkanlık: Sürücü kursu alışkanlıklarını güncelleyin, yaya önceliğine dair farkındalığı canlı tutun.

Örnek Senaryolar ve Sık Yapılan Hatalar

• “Yaya henüz çizgide değildi” yanılgısı: Yaya geçide yaklaşırken bile sürücü hazır beklemeli; son anda frenle risk oluşturmayın.
• Ardışık yayalar: İlk yayaya yol verip hemen hareket etmek, arkadan gelen yayayı tehlikeye atar. Geçişin tamamen bittiğinden emin olun.
• Görüş kısıtlı koşullar: Gece/yağış/sis koşullarında standart yaklaşım mesafeleri uzatılmalı, far ve silecek kullanımı optimize edilmelidir.
• Dönüşlerde öncelik hatası: Kavşaklarda sağa/sola dönüşte, geçiş üstünlüğü yayadadır; sinyal vermek tek başına yeterli savunma değildir.

Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)

74/B cezası nasıl öğrenilir?
e-Devlet üzerinden ceza sorgulama ekranından veya ilgili birimlerin sistemlerinden kontrol edebilirsiniz.

Cezayı ödersem itiraz hakkım kaybolur mu?
Hayır. 15 gün içinde indirimli ödeseniz dahi itiraz edebilirsiniz; lehinize karar çıkarsa iade mümkündür.

74/B cezası kaç ceza puanı getirir?
20 puan işlenir. Puanlar 1 yıl sonra silinir; birikmesi hâlinde geçici el koyma riski doğar.

74/B cezası kaç gün içinde ödenmeli?
Tebliğden itibaren 15 gün içinde ödeme yapılırsa %25 indirim uygulanır.

Yaya geçidinin çizgileri silikse yine de ceza kesilir mi?
Durum somut delillerle değerlendirilebilir; levha/zemin görünürlüğü itirazda ileri sürülebilir. Ancak temel kural değişmez: yaya önceliği.

Geçitte durup ardından hızlı kalkış yapmak ihlal midir?
Yaya geçişi tamamlanmadan hareket etmek ihlaldir. Acelem var gerekçesi mazeret sayılmaz.

Sonuç

74/B, sürücünün özen ve dikkat borcunu yaya lehine somutlaştıran bir düzenlemedir. Erken yavaşlama, tam duruş, net iletişim ve sabır; hem can güvenliğini artırır hem de idari yaptırım riskini ortadan kaldırır. Unutulmamalıdır ki, birkaç saniyelik bekleyiş, bir yaşamın güvenliğiyle ölçülemez.