GBT Nedir? GBT Sorgulama, Ne Çıkar, Silme
GBT, “Genel Bilgi Toplama” sisteminin kısaltmasıdır. Türkiye’de emniyet ve jandarma birimleri tarafından kişilere dair adli ve idari bilgilerin sorgulanabildiği resmi bir veri tabanıdır. Halk arasında “GBT sorgusu” olarak bilinen bu sistem sayesinde, hakkında yakalama kararı, yurtdışı çıkış yasağı, tutuklama kararı veya bazı kısıtlamalar olan kişilerin bilgileri kontrol edilir.
GBT sistemi, İçişleri Bakanlığı Kaçakçılık İstihbarat, Harekat ve Bilgi Toplama Daire Başkanlığı (KİHBİ) tarafından yönetilir ve 29.03.2005 tarihli Bilgi Toplama Yönergesi’ne dayanmaktadır.
GBT Açılımı Nedir?
GBT açılımı “Genel Bilgi Toplama”dır. Kolluk kuvvetlerinin kişilere dair güvenlik ve adli verilere ulaşabilmesi için oluşturulmuş dijital sorgulama sistemidir.
GBT Sorgulama Nedir? Polis GBT Sorgusu Nasıl Yapar?
GBT sorgulama, polis veya jandarma tarafından kişinin kimlik bilgileriyle yapılan veri tabanı taramasıdır. Bu işlem Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu (PVSK) m.4/A‘ya dayanır. Kolluk görevlisi, aşağıdaki amaçlarla GBT sorgusu yapabilir:
- Bir suç veya kabahati önlemek
- Suç işlendikten sonra failleri tespit etmek
- Yakalama veya zorla getirme kararı bulunan kişileri bulmak
- Kamu güvenliğini sağlamak
Polis GBT sorgusu sırasında yalnızca kimlik ister; üst araması yapılmaz.
GBT’de Ne Çıkar?
GBT sorgulamasında görülebilecek bilgiler şunlardır:
| Bilgi Türü | Detay |
|---|---|
| Kimlik Bilgileri | Ad, soyad, T.C. kimlik no, doğum yeri ve tarihi |
| Yakalama Kararı | Mahkemeden alınan arama/yakalama kararları |
| Yurt Dışı Yasağı | Hakkında verilen kısıtlama kararları |
| 9/b Suçları | KİHBİ Yönergesi’ne göre belirli suç tipleri |
| Askeri Suçlar | Askerlik şubeleri tarafından bildirilen aramalar |
| Adli Kontrol | “TEDBİR VAR” ifadesiyle görünür |
| Kamu Hakları Kısıtlaması | Hak mahrumiyeti veya memuriyetten men kararları |
GBT’de Fotoğraf Görünür mü?
Hayır. GBT sorgulamasında kişinin fotoğrafı görünmez. Sadece yazılı bilgiler yer alır.
GBT’de Otel Kaydı Çıkar mı?
Otel kayıtları doğrudan GBT sisteminde görünmez. Ancak, konaklama bilgilerinin eşleştirilmesi halinde kolluk güçleri bu veriye dolaylı yoldan ulaşabilir.
GBT’de Meslek Bilgisi Görünür mü?
Hayır. GBT sorgusunda kişinin mesleği yer almaz. Ancak kimlikte yazan bilgiler ekranda görülebilir.
GBT’de “TEDBİR VAR” Ne Demektir?
Bu ifade, kişi hakkında adli kontrol kararı bulunduğunu belirtir. Örneğin:
- İmza yükümlülüğü
- Yurt dışı yasağı
- Elektronik kelepçe
Bu bilgiler GBT’de “TEDBİR” olarak çıkar.
Zorla Getirme Kararı GBT’de Görünür mü?
Evet. Hakkında zorla getirme kararı olan kişiler GBT sorgusunda görünür.
GBT’de Evlilik Bilgisi Görünür mü?
Hayır. Evlilik, boşanma, çocuk gibi medeni durum bilgileri GBT sisteminde görünmez.
GBT’de Ehliyet Bilgisi Görünür mü?
GBT sorgusunda ehliyet bilgileri doğrudan yer almaz, ancak başka sistemlerle eşleştirildiğinde görülebilir.
GBT Kaydı Nasıl Silinir?
GBT kayıtları, işlendiği suçun türüne göre farklı şekilde silinir:
| Suç Tipi | Silinme Durumu |
|---|---|
| 9/b’ye girmeyen suç | Yakalanınca bilgi formu imha edilir |
| 9/b suçları | Yakalanınca “YAKALANDI” yazılır, tasnif edilir ama silinmez |
| Kovuşturmaya yer yoksa | Kayıt karar kesinleşince silinir |
| Kişi öldüyse | Kayıt silinir |
| Suç olmaktan çıktıysa | Kayıt silinir |
| 18 yaş altı ise | 5 yıl içinde tekrar suç işlemezse kayıt tamamen silinir |
📌 Silme başvurusu, kişinin kendisi veya vekili tarafından yapılabilir.
GBT ile Adli Sicil Kaydı Arasındaki Fark Nedir?
| GBT | Adli Sicil |
|---|---|
| Kolluk kuvvetlerinin erişebildiği sistem | Adalet Bakanlığı tarafından tutulur |
| Hakkında işlem yapılan her kişi görünür | Sadece kesinleşmiş mahkûmiyet |
| Erişim: Polis, jandarma | Erişim: Kişi, resmi kurumlar |
| Silinme süreci farklıdır | Belirli süre ve koşullara bağlı olarak otomatik silinir |
GBT e-Devlet Üzerinden Sorgulanabilir mi?
Hayır. GBT sorgusu e-Devlet üzerinden yapılamaz. Ancak Adli Sicil Kaydı e-Devlet’ten alınabilir. GBT bilgileri yalnızca Emniyet birimleri tarafından görülebilir.
Avukata GBT Yapılır mı?
Evet. Avukatlara da GBT sorgusu yapılabilir. Avukatlık Kanunu madde 58, sadece üst araması için sınır getirir; GBT sorgusu buna dahil değildir.
GBT Sorgulamasından Kaçmak Suç Mudur?
Evet. GBT’den kaçmak, direnmek veya engellemek TCK 265 kapsamında “görevi yaptırmamak için direnme” suçunu oluşturur. Cezası: 6 aydan 3 yıla kadar hapis.
GBT ile İlgili Yargıtay ve Danıştay Kararları
📌 Yargıtay 10. Ceza Dairesi – 2017/5552
GBT sırasında kişinin yakalanmasının hukuka uygun olduğuna hükmedilmiştir.
📌 Danıştay 10. Daire – 2020/7026
GBT yönergesinin, kamu güvenliği amacıyla bilgi fişi düzenlemeye hukuki dayanak oluşturduğu kabul edilmiştir.
GBT Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
GBT nedir?
GBT, Genel Bilgi Toplama sistemidir. Kolluk kuvvetlerinin kişilere dair adli/idari bilgileri sorguladığı dijital sistemdir.
GBT sorgusunda neler çıkar?
Kimlik bilgileri, yakalama kararları, yurtdışı yasağı, 9/b kapsamı suçlar, askerî suçlar, adli kontrol tedbirleri.
GBT kaydı nasıl silinir?
Suç tipine göre imha veya tasnif işlemi yapılır. Kişisel başvuru gereklidir.
GBT e-Devlet’ten sorgulanabilir mi?
Hayır, yalnızca emniyet birimleri sorgulayabilir.
Avukata GBT yapılabilir mi?
Evet, kanunen GBT sorgulaması mümkündür.
Avukat Fatih Tahancı, 2015 yılında Hukuk Fakültesini tam burslu, onur öğrencisi olarak Ankara’da tamamlamıştır. Avukatlık stajını Ankara Barosu nezdinde; ceza hukuku, sigorta hukuku, tazminat hukuku, iş hukuku, icra hukuku ve idare hukuku konularına odaklanmış çeşitli avukatlık bürolarında staj yaparak tamamlamıştır. Avukat Fatih Tahancı Çankaya/Ankara’da bulunan Tahancı Hukuk Bürosu’nda avukatlık faaliyeti göstermektedir.
GBT böyle bir uygulama, kişilerin devlet tarafından ömür boyunca izlendiği anlamına gelmektedir. Suç işleyen kişilerin potansiyel olarak ömür boyu suç işleyeceği varsayılarak izlemeye tabi tutulması hukuk devleti ilkesiyle ve Anayasanın 38. maddesinde ifade edilen masum sayılma hakkıyla bağdaşmaz. İnsanların bu veri tabanına niçin kaydedildiğini, bu veri tabanında ne tür bilgilerin ne kadar süre tutulduğunu, kaydın nasıl yapıldığı, nasıl kullanıldığı ve kimin bu kayıtları kontrol ettiğinin bilinmesinin mümkün olmadığı, tamamen kolluk kuvvetlerinin insiyatifine bırakılmış kanun ve mahkeme kararlarını hiçe sayan bir genelge veya yönergedir. Adalet bunun neresinde …!!!
Merhaba,
Detaylı danışma hizmetimiz ücretlidir.
Mesai saatleri içerisinde 0 312 220 36 30 arayarak danışma hizmeti alabilirsiniz.
Saygılarımızla