Opdivo SGK Karşılıyor mu?

İleri evre kanser tedavisinde kullanılan immünoterapi ilaçlarından biri olan Opdivo, Türkiye’de birçok hasta için umut vadetmektedir. Ancak bu noktada hastaların en çok merak ettiği konu şudur: Opdivo SGK karşılıyor mu? İlacın yüksek maliyeti ve sınırlı geri ödeme kapsamı nedeniyle, bu soru hem hastalar hem de yakınları için kritik bir hâl almıştır. Bu makalede, SGK Opdivo’yu hangi koşullarda karşılıyor, hangi durumlarda dava açılabiliyor, fiyatlar ne kadar ve hukuki süreç nasıl işliyor, tüm detaylarıyla ele alıyoruz.

Opdivo Nedir?

Opdivo, etken maddesi nivolumab olan, immünoterapi sınıfına dahil bir kanser ilacıdır. Bağışıklık sistemini aktive ederek, vücudun kendi savunma hücrelerinin kanserli hücrelerle etkin şekilde savaşmasını sağlar. Geleneksel kemoterapi ilaçlarından farklı olarak, sağlıklı hücrelere daha az zarar verir ve bazı kanser türlerinde yaşam süresini uzatma potansiyeli ile öne çıkar.

Uluslararası onkoloji kılavuzlarında Opdivo’nun etkinliği bilimsel olarak kabul edilmiş olup; başta malign melanom, böbrek hücreli karsinom, klasik Hodgkin lenfoma, küçük hücreli dışı akciğer kanseri, mesane kanseri, baş-boyun kanserleri, kolorektal kanser ve mide-yemek borusu kanserleri gibi birçok hastalıkta kullanımı yaygındır.

Türkiye’de de bazı endikasyonlar için ruhsatlı olarak kullanıma sunulan Opdivo, tedavi başarısı yüksek ancak SGK tarafından yalnızca kısıtlı alanlarda ödeme kapsamında kabul edilen bir ilaçtır. Bu durum, birçok hasta için hukuki başvuru yolunu kaçınılmaz hale getirmektedir.

Birçok hasta ve hasta yakını, SGK’ya başvurmadan önce şu sorunun yanıtını net olarak bilmek istiyor: Opdivo SGK karşılıyor mu?

Opdivo SGK Karşılıyor mu?

Opdivo, Türkiye’de ileri evre bazı kanser türlerinin tedavisinde onaylanmış ve klinik kullanımda olan bir immünoterapi ilacıdır. Ancak SGK, Opdivo’nun bedelini yalnızca belirli endikasyonlarda karşılamakta, bu endikasyonların dışında kalan vakalarda hastalar ilacı kendi imkânlarıyla temin etmek zorunda kalmaktadır.

2025 yılı itibarıyla SGK tarafından karşılanan endikasyonlar şunlardır:

• Malign melanom (cilt kanseri)
• Küçük hücreli dışı akciğer kanseri
• Klasik Hodgkin lenfoma
• Renal hücreli karsinom (böbrek kanseri)
  

Bu dört kanser türü dışında kalan tüm diğer endikasyonlarda, SGK Opdivo’nun bedelini karşılamamaktadır. Oysa bu ilaç, bilimsel kılavuzlara göre mesane, baş-boyun, kolorektal, mide ve yemek borusu kanserlerinde de etkinliği kanıtlanmış bir tedavi seçeneğidir.

SGK’nın ödeme listesinin sınırlı tutulması, hastaların ilaca erişiminde ciddi eşitsizlik yaratmakta, çoğu zaman hukuki süreci zorunlu kılmaktadır. Bu durumda hasta veya hasta yakını, önce TİTCK’dan endikasyon dışı kullanım onayı almak ve ardından SGK’ya başvurarak geri ödeme talebinde bulunmak zorundadır. Başvurunun reddedilmesi ya da 60 gün içinde cevap verilmemesi halinde, dava açma hakkı doğar.

Opdivo İlacının Türkiye’de Ruhsatı Var Mıdır?

Evet, Opdivo (nivolumab) ilacı Türkiye’de ruhsatlıdır. Sağlık otoriteleri tarafından onaylanmış ve bazı kanser türlerinde kullanımı yasal olarak kabul edilmiştir. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından ruhsat verilmiş olması, ilacın tıbbi olarak kabul gördüğü ve güvenli bulunduğu anlamına gelmektedir.

Ancak bu ruhsat, tüm kanser türleri için geçerli değildir. SGK, ruhsatlı olmasına rağmen Opdivo’nun yalnızca belirli endikasyonlarda geri ödemesini yapmakta, diğer hastalık türlerinde kullanımı için ödeme yapmamaktadır. Bu da ilacın endikasyon dışı kullanım onayıyla temin edilmesi gerektiği durumları ortaya çıkarmaktadır.

Burada önemle vurgulanmalıdır ki; bir ilacın Türkiye’de ruhsatlı olması, otomatik olarak SGK kapsamında karşılanacağı anlamına gelmemektedir. Ruhsatlı ilaçlar da SGK’nın Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) listesinde yer almadığı veya sınırlı endikasyonlara sahip olduğu takdirde, hastalar bu ilacı ancak hukuki yollarla geri alabilecekleri bir bedelle kullanmak zorunda kalmaktadır.

Opdivo İlaç Bedeli için Dava Açılabilir Mi?

Evet. SGK tarafından karşılanmayan Opdivo ilacı için hukuki yollara başvurularak dava açılması mümkündür. Özellikle ilacın endikasyon dışı kullanımı gerekliyse ve SGK geri ödeme talebini reddetmişse, hasta veya yasal temsilcisi bu karara karşı yargı yoluna gidebilir.

Dava açılabilmesi için öncelikle şu üç aşamanın tamamlanmış olması gerekir:

1. Endikasyon Dışı Onay Alınması:
   Hastanın tedavisini yürüten onkolog tarafından TİTCK’ya başvuru yapılmalı, Opdivo’nun endikasyon dışı ancak hayati önem taşıdığı belgelenmelidir.
2. SGK Başvurusu:
   Alınan onay, doktor raporu, reçete ve gerekirse fatura ile birlikte SGK İl Müdürlüğü’ne yazılı başvuru yapılmalıdır.
3. Ret Cevabı veya Zımni Ret:
   SGK açıkça reddederse veya 60 gün içinde yanıt vermezse, bu durum zımni ret sayılır ve dava açma hakkı doğar.
   

Bu şartlar sağlandığında hasta, bağlı bulunduğu sosyal güvenlik statüsüne göre iş mahkemesi veya idare mahkemesi nezdinde dava açabilir. Davanın amacı, SGK’nın geri ödeme yapmama işleminin iptal edilmesi ve ilacın bedelinin karşılanmasıdır.

Opdivo’nun yüksek maliyeti dikkate alındığında, bu tür davalar sadece maddi değil, aynı zamanda hastanın yaşam hakkını korumaya yönelik hukuki başvurular niteliğindedir. Bu nedenle davalarda alınacak her karar, hastanın tedavi sürecini doğrudan etkileyecek önemdedir.

Opdivo İlaç Bedeli Davasında İhtiyati Tedbir

SGK’nın Opdivo ilacının bedelini karşılamaması nedeniyle açılan davalarda, en kritik aşamalardan biri ihtiyati tedbir talebidir. Bu talep, dava süresince ilacın bedelinin geçici olarak SGK tarafından karşılanmasını sağlamak amacıyla yapılır. Zira ileri evre kanser hastalarının tedaviye kesintisiz devam etmesi, çoğu zaman yaşamla ölüm arasındaki dengeyi belirleyen temel unsurlardan biridir.

İhtiyati tedbir talebinin mahkeme tarafından kabul edilebilmesi için başvuruya mutlaka şu belgeler eklenmelidir:

• TİTCK tarafından verilmiş endikasyon dışı kullanım onayı,
• Onkoloji uzmanı tarafından düzenlenmiş detaylı doktor raporu,
• İlaç kullanım protokolünü içeren belgeler,
• SGK ret yazısı veya zımni ret durumuna ilişkin evraklar.
  

Talep dilekçesinde, tedbir kararının “idarenin savunması alınmaksızın” verilmesi gerektiği de açıkça belirtilmelidir. Bu ifade, kararın hızlı çıkmasını sağlayacak hukuki altyapıyı oluşturur.

Mahkeme tarafından ihtiyati tedbir kararı verildiğinde, hasta ilacı Türk Eczacıları Birliği veya hastane aracılığıyla temin edebilir ve tedaviye dava sonuçlanmadan devam edebilir. Bu da sadece hukuki kazanım değil, aynı zamanda tıbbi süreklilik açısından da büyük önem arz eder.

SGK’nın Ödemediği İlaçlar için İzlenmesi Gereken Hukuki Yollar

SGK’nın geri ödeme listesinde yer almayan veya sadece belirli endikasyonlar için ödeme yaptığı ilaçlar — başta Opdivo gibi immünoterapiler olmak üzere — hasta açısından hem ekonomik hem de hukuki bir mücadeleyi gerektirir. Bu durumda uygulanması gereken hukuki yol haritası, yasal zemine ve tıbbi belgelere dayalı olarak sistematik şekilde yürütülmelidir.

İzlenmesi gereken adımlar şu şekildedir:

1. Endikasyon Dışı Kullanım Onayı Alınması:
   Eğer ilaç ilgili kanser türü için SGK tarafından karşılanmıyorsa, ilk adım Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na (TİTCK) başvurarak endikasyon dışı kullanım onayı almaktır.
2. SGK Başvurusu:
   TİTCK onayı, uzman doktor raporu, reçete ve varsa ilaç faturası ile birlikte hasta veya yakını tarafından SGK İl Müdürlüğü’ne başvuru yapılmalıdır.
3. SGK Cevabı veya Zımni Ret:
   SGK başvuruya açıkça ret cevabı verirse veya 60 gün içinde herhangi bir yanıt vermezse, zımni ret hükümleri devreye girer ve dava açma hakkı doğar.
4. Dava Açılması:
   Hasta, bağlı olduğu sosyal güvenlik statüsüne göre iş mahkemesi veya idare mahkemesinde dava açar. Dava dilekçesinde hem geri ödeme talebi hem de ihtiyati tedbir talebi yer almalıdır.
5. Tedbir Kararı Alınması ve İlaç Temini:
   Mahkemenin ihtiyati tedbir kararı vermesi hâlinde, ilacın bedeli dava süresince SGK tarafından karşılanır. Bu da tedavinin kesintisiz sürdürülmesini sağlar.
   

Bu süreçte en önemli unsur, eksiksiz ve belgeli bir başvuru dosyası oluşturmaktır. Özellikle hayati risk taşıyan ilaçlar söz konusu olduğunda, mahkemeler çoğu zaman hastaların lehine karar vermekte ve geri ödeme yükümlülüğünü SGK’ya yüklemektedir.

Opdivo için Dava Hangi Mahkemede Açılır?

SGK’nın Opdivo ilacının bedelini karşılamaması durumunda açılacak davalarda, görevli ve yetkili mahkemenin doğru belirlenmesi, dava sürecinin usul yönünden geçerli sayılması açısından son derece önemlidir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken ilk kriter, başvurucunun sosyal güvenlik statüsüdür.

• Başvurucu SGK’lı ya da Bağ-Kur’lu bir birey ise, dava iş mahkemesinde açılmalıdır.
• Başvurucu memur statüsünde ise, görevli mahkeme idare mahkemesidir.

Bunun yanında, yetkili mahkeme, genellikle SGK İl Müdürlüğü’nün bulunduğu yer mahkemesi olarak kabul edilmektedir. Ancak uygulamada hastanın ikamet ettiği yerde dava açılması da mümkündür. Bu husus, dava dilekçesinde gerekçelendirilmelidir.

Dava dilekçesinde yalnızca SGK’nın geri ödeme yapmama işleminin iptali değil, aynı zamanda dava süresince ilacın SGK tarafından geçici olarak karşılanmasına yönelik ihtiyati tedbir talebi de yer almalıdır. Böylece hasta, mahkeme sonuçlanana kadar tedavisini kesintisiz sürdürebilir.

Usul kurallarına uygun biçimde açılmayan davalar, mahkeme tarafından şekli eksiklik nedeniyle reddedilebilir. Bu da tedaviye erişimde zaman kaybına yol açabileceğinden, sürecin en başından itibaren dikkatli yürütülmesi büyük önem arz eder.

Opdivo İlacının Bedelini SGK Ne Zaman Öder?

SGK’nın daha önce reddettiği Opdivo ilacına ilişkin dava süreci olumlu sonuçlandığında, mahkeme geri ödeme kararını verir ve SGK bu kararı uygulamakla yükümlü hale gelir. Ancak ödemenin ne zaman yapılacağı, sürecin çeşitli aşamalarına bağlıdır.

İlk olarak, mahkemenin kararı kesinleştikten sonra, hasta ya da yasal temsilcisi, SGK İl Müdürlüğü’ne dilekçe ile başvurarak ödeme talebinde bulunmalıdır. Bu başvurunun ardından SGK, mahkeme kararına istinaden ödeme işlemlerini başlatmak zorundadır.

Eğer dava sırasında mahkeme tarafından ihtiyati tedbir kararı verilmişse, SGK ilacın bedelini daha dava devam ederken geçici olarak karşılar. Bu durumda ilaç, Türk Eczacıları Birliği veya hastane aracılığıyla faturalandırılarak SGK’ya yansıtılır ve hasta ilaca ücretsiz şekilde ulaşabilir.

Ancak dava süresi boyunca ilacın hasta tarafından kendi imkânlarıyla temin edilmesi ve buna ilişkin belgelerin (fatura, reçete, rapor vb.) mahkemeye sunulması hâlinde, karar kesinleştikten sonra geriye dönük ödeme yapılması mümkündür. Bu kapsamda, yalnızca ilaç bedeli değil, dava masrafları ve avukat ücreti de SGK tarafından ödenebilir.

Dolayısıyla Opdivo ilacı için dava açan hastalar, doğru hukuki yol izlendiğinde, tedavi sürecinde yapılan harcamaların tamamını belgelemek kaydıyla, SGK’dan geri ödeme alma hakkına sahiptir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)