SGK’nın Karşılamadığı Akıllı Kanser İlaçları: Güncel Fiyatlar ve Dava Yoluyla Geri Alma Rehberi

Kanser tedavisinde kullanılan akıllı ilaçlar, immünoterapi ve hedefe yönelik tedaviler, yüksek maliyetleri nedeniyle çoğu zaman SGK tarafından karşılanmamaktadır. Keytruda, Opdivo, Tecentriq, Zejula ve benzeri ilaçlar için hastalar on binlerce lirayı ceplerinden ödemek zorunda kalırken, birçok kişi bu ilaçların bedelini hukuki yolla devletten geri alabileceğini bilmemektedir. Bu kapsamlı rehberde; SGK’nın karşılamadığı kanser ilaçlarını, 2025 güncel fiyatlarını, dava süreçlerini ve hak arama yollarını adım adım, net ve resmi belgelere dayalı olarak sizinle paylaşıyoruz.

SGK’nın Karşılamadığı Kanser İlaçları Nelerdir?

Kanser tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, yüksek maliyetleri ve sınırlı endikasyon onayları nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanmamaktadır. Özellikle son yıllarda yaygınlaşan akıllı ilaçlar ve immünoterapi temelli tedavi yöntemlerinde, birçok hasta SGK’nın ödeme listesinde yer almayan ilaçlara kendi imkanlarıyla ulaşmak zorunda kalmaktadır.

SGK’nın Geri Ödeme Listesinde Olmayan İlaçlar

SGK, Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) kapsamında belirli ilaçların bedelini karşılamakta, ancak bu listede yer almayan ilaçlar için ödeme yapmamaktadır. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’ndan (TİTCK) endikasyon dışı onay alınmış olsa bile, ilgili ilaç SUT kapsamına alınmadıysa SGK tarafından ödenmez. Örneğin; Keytruda (pembrolizumab), Tecentriq (atezolizumab), Zejula (niraparib) ve Trodelvy (sacituzumab govitecan) gibi ileri evre kanserlerde etkili ilaçlar, sıklıkla SGK tarafından karşılanmayanlar arasında yer almaktadır​.

Bu ilaçların yalnızca belirli endikasyonlar için ödeme kapsamında olması veya hiçbir şekilde SGK tarafından karşılanmaması, hastaların yüksek bedeller ödemesine neden olmaktadır. Örneğin, Opdivo Klasik Hodgkin lenfoma, Böbrek kanseri , malign melanom ve küçük hücreli dışı akciğer kanseri tedavisinde kısmen karşılanırken, diğer endikasyonlar için ödenmemektedir.

SGK’nın Sadece Belirli Endikasyonlarda Karşıladığı İlaçlar

Bazı ilaçlar, SGK tarafından yalnızca sınırlı sayıda kanser türü veya özel klinik durumlar için karşılanmaktadır. Aynı ilacın farklı türdeki kanserlerde etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış olsa bile, SGK sadece listeye alınan endikasyonlarda ödeme yapmaktadır. Örneğin; Opdivo, yalnızca üç kanser türü için (malign melanom, böbrek hücreli karsinom, klasik Hodgkin lenfoma,  küçük hücreli dışı akciğer kanseri) geri ödeme kapsamında yer almaktadır. Diğer türlerdeki kullanımlar için hastaların dava yoluna başvurmaları gerekebilmektedir​SGK’nın Karşılamadığı…​Kanser İlaçları için….

Ayrıca Herceptin, Mabthera, Altuzan, Enhertu gibi bazı ilaçlar da SGK tarafından yalnızca belirli kanser türlerinde karşılanmakta, diğer durumlar için ödeme yapılmamaktadır. Bu durum, özellikle yeni nesil hedefe yönelik tedavilere ihtiyaç duyan hastalar açısından ciddi mağduriyet yaratmaktadır.

Akıllı Kanser İlaçları 2025 Güncel Fiyat Listesi

Kanser tedavisinde son yıllarda ön plana çıkan akıllı ilaçlar (hedefe yönelik tedaviler), yüksek etkinlik potansiyelleriyle öne çıkarken aynı zamanda ciddi bir maddi yük oluşturmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından genellikle karşılanmayan bu ilaçların bedelleri, hastalar tarafından doğrudan ödenmek zorunda kalınmakta ve çoğu zaman bu durum hukuki süreci beraberinde getirmektedir. 2025 yılı itibarıyla güncellenmiş akıllı kanser ilacı fiyatları, hastaların mali planlamasında ve dava süreçlerinde önemli bir rol oynamaktadır.

Keytruda, Opdivo, Tecentriq ve Diğer Popüler İlaçların Fiyatları

2025 yılı itibarıyla bazı yaygın kullanılan akıllı ilaçların ortalama fiyatları şu şekildedir:

İlaç Adı	Etken Maddesi	2025 Fiyatı (TL)
Keytruda	Pembrolizumab	≈ 68.522 TL
Opdivo	Nivolumab	≈ 62.123 TL
Tecentriq	Atezolizumab	≈ 92.272 TL
Enhertu	Trastuzumab Deruxtecan	≈ 1.885.150 TL (yıllık doz)
Zejula	Niraparib	≈ 100.458 TL
Trodelvy	Sacituzumab govitecan	≈ 53.148 TL
Altuzan	Bevacizumab	≈ 16.342 TL
Herceptin	Trastuzumab	≈ 9.524 TL
Mabthera	Rituximab	≈ 21.700 TL
Lonsurf	Trifluridin/Tipirasil	≈ 102.159 TL

Bu ilaçların yalnızca bir kürü bile on binlerce lirayı bulabilirken, bir yıllık tedavi sürecinde maliyet birkaç milyon liraya ulaşabilmektedir. Bu da hastaları hem ekonomik açıdan hem de psikolojik olarak zor durumda bırakmaktadır.

Akıllı İlaçlar Neden Bu Kadar Pahalı?

Akıllı ilaçlar, klasik kemoterapilere göre çok daha spesifik çalışmakta ve kanser hücrelerini hedef alarak sağlıklı dokulara daha az zarar vermektedir. Bu teknolojik üstünlük, ilaçların üretim ve geliştirme süreçlerinin yüksek maliyetli olmasına neden olmaktadır. Ayrıca pek çok akıllı ilaç hâlâ SGK tarafından karşılanmadığı için, hastaların bu ilaçlara erişim sağlayabilmesi ancak doğrudan satın alma veya hukuki başvuru yolları ile mümkün olmaktadır.

Devletin Karşılamadığı Kanser İlaçlarının Listesi ve Etken Maddeleri

SGK tarafından karşılanmayan kanser ilaçları listesi, büyük oranda immünoterapi ve akıllı ilaç olarak bilinen hedefe yönelik tedavilere dayanmaktadır. Bu ilaçların bir kısmı Türkiye’de ruhsatlı olmasına rağmen SGK geri ödeme listesine alınmamıştır. Bir kısmı ise yalnızca belirli kanser türleri için karşılanmakta, diğer durumlarda ödeme yapılmamaktadır. Bu tabloda yer alan ilaçların büyük çoğunluğu, yüksek maliyetleri nedeniyle ancak hukuki yollarla geri alınabilmektedir.

İmmünoterapi İlaçları ile Hedefe Yönelik (Akıllı) İlaçlar  ve Etken Maddeleri

İmmünoterapi ilaçları, bağışıklık sistemini uyararak kanser hücreleriyle savaşmayı hedefleyen yeni nesil tedavilerdir. Ancak bu ilaçların birçoğu, SGK tarafından karşılanmamaktadır veya bazıları sadece çok sınırlı endikasyonlarda ödeme kapsamına alınmıştır. 2025 yılı itibarıyla en sık kullanılan ve karşılanmayan immünoterapi ilaçlarından bazıları şunlardır:

• Keytruda (pembrolizumab)
• Opdivo (nivolumab)
• Tecentriq (atezolizumab)
• Yervoy (ipilimumab)
• Enhertu (trastuzumab deruxtecan)
• Trodelvy (sacituzumab govitecan)
• Elahare  (Mirvetuximab Soravtansine)
• Bavencio (Avelumab)
• Nerlnyx (neratinib)
• Padcev (enfortumab vedotin)
• Lonsurf (trifluridin ve tipiracil)
• Lynparza (olaparib)
• Lumakras (sotorasib)

• Zejula (niraparib)
• Mabthera (rituximab)
• Herceptin (trastuzumab)
• Altuzan (bevacizumab)
• Erbitux (cetuximab)
• Kadcyla (trastuzumab emtansin)
  

Bu ilaçların endikasyon dışı kullanımı için Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’ndan (TİTCK) onay alınsa dahi, SGK geri ödeme yapmadığı için hastalar bu bedelleri dava yoluyla talep edebilmektedir.

Keytruda İlacı SGK Tarafından Karşılanıyor mu?

Keytruda (pembrolizumab), ileri evre birçok kanser türünün tedavisinde kullanılan, immünoterapi grubuna dahil yeni nesil bir ilaçtır. Bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı aktive eden bu ilaç, özellikle yaşam beklentisini artırma açısından büyük önem taşımaktadır. Ancak, yüksek maliyeti ve geri ödeme sistemine dair sınırlamalar nedeniyle hastaların büyük bir kısmı bu ilaca ulaşmakta ciddi zorluklar yaşamaktadır.

Keytruda Hangi Hastalıklar İçin Kullanılır?

Keytruda, uluslararası kılavuzlara göre farklı kanser türlerinde etkinliği kanıtlanmış bir ilaçtır. Özellikle şu hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır:

• KEYTRUDA,  • Yetişkinlerde melanoma (diğer organlara sıçrayan cilt kanseri) adı verilen bir tür deri kanserinin,   • Küçük hücreli dışı akciğer kanseri adı verilen bir tür akciğer kanserinin, • Mesane kanseri (ürotelyal karsinom) olarak bilinen bir kanser türünün, • Klasik Hodgkin lenfoma adı verilen bir kanser türünün, • Skuamöz hücreli baş ve boyun karsinomu adı verilen bir tür baş ve boyun kanserinin, • Vücudun herhangi bir yerinde meydana gelebilen ve bir laboratuvar testiyle mikrosatellit instabilitesi yüksek (MSI-H) veya uyumsuzluk onarım eksikliği (dMMR) olduğu gösterilen bir kanser türünün, 1 • MSI-H veya dMMR izlenen kolon veya rektal kanser adı verilen bir kanser türünün, • Üçlü negatif meme kanseri adı verilen bir kanser türünün, • Renal hücreli karsinom adı verilen bir tür böbrek kanserinin,  • Özofagus kanseri adı verilen bir kanser türünün,  • Rahim ağzı kanseri adı verilen bir kanser türünün tedavisinde kullanılmaktadır. KEYTRUDA, çocuklarda ve ergenlerde: • 3 yaş ve üzerinde Klasik Hodgkin lenfoma adı verilen bir kanser türünün tedavisinde, • 12 yaş ve üzerinde melanoma adı verilen bir tür deri kanserinin tedavisinde kullanılır. KEYTRUDA hastalara kanserleri yayıldığı veya cerrahiyle çıkarılamadığı zaman verilir. 

2025 Keytruda Fiyatı ve Geri Ödeme Süreci

Keytruda’nın 2025 yılı itibarıyla güncel fiyatı, 100 mg flakon için ortalama 68.522 TL civarındadır. Bu fiyat, hastanın tedavi planına göre birkaç haftada bir tekrarlanan dozlarla birlikte değerlendirildiğinde, aylık ya da yıllık toplam tedavi maliyetinin yüz binlerce liraya ulaşmasına neden olmaktadır.

Eğer hasta, Keytruda ilacını kullanmak zorunda kalır ve SGK’dan ödeme alamazsa, şu adımlar izlenerek ilaç bedelinin geri alınması mümkündür:

1. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’ndan endikasyon dışı onay alınması
2. SGK’ya yazılı başvuru yapılması
3. Başvurunun reddedilmesi durumunda idari dava veya iş mahkemesinde SGK’ya karşı dava açılması
4. Dava sırasında ihtiyati tedbir talebi ile ilacın geçici olarak devlet tarafından karşılanması sağlanması
   

Bu hukuki yollar sayesinde pek çok hasta, Keytruda’nın bedelini dava yoluyla geri alabilmekte ya da dava süresince ilacı devlet desteğiyle kullanabilmektedir.

Opdivo SGK Ödemesi Almak İçin Dava Açılabilir mi?

Opdivo (etken maddesi: nivolumab), bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı harekete geçiren immünoterapi sınıfına ait bir ilaçtır. Özellikle ileri evre kanserlerde yaşam süresini uzatma potansiyeli ile öne çıkan bu ilaç, ne yazık ki Türkiye’de birçok durumda SGK tarafından karşılanmamaktadır. Bu nedenle, hastalar ilacın bedelini kendi imkanlarıyla ödemek zorunda kalmakta ve bu da ciddi bir maddi yük oluşturmaktadır.

Hangi Endikasyonlarda Ödeme Yapılıyor?

Opdivo, dünya genelinde 9 farklı kanser türünde FDA onaylıdır. Ancak  ülkemizde ise 7 farklı kanser türünde ruhsatlı olup bunlarda 4 ü için geri ödeme söz konusudur:

• Malign melanom (cilt kanseri)
• Küçük hücreli dışı akciğer kanseri
• Klasik Hodgkin lenfoma
• böbrek kanseri

Bu dört durum dışında kalan diğer tüm endikasyonlar için, Opdivo bedeli SGK tarafından karşılanmamaktadır.

Opdivo Hangi Hastalıklar İçin Kullanılır?

Opdivo, uluslararası kılavuzlara göre farklı kanser türlerinde etkinliği kanıtlanmış bir ilaçtır. Özellikle şu hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır:

• Malign melanom (cilt kanseri)
• Renal hücreli karsinom (böbrek kanseri)
• Klasik Hodgkin lenfoma
• Küçük hücreli dışı akciğer kanseri
• Mesane kanseri
• Baş-boyun kanserleri
• Kolorektal kanser (belirli genetik mutasyonlarda)
• Yemek borusu ve mide kanserleri
  

Ancak SGK sadece ilk üç kanser türü için Opdivo’nun bedelini karşılamaktadır. Diğer tüm endikasyonlar için geri ödeme yapılmamakta, bu durumda hastalar ya ilaçtan vazgeçmekte ya da hukuki sürece başvurmaktadır.

Opdivo Dava Dilekçesiyle Geri Alınabilir mi?

Evet. SGK tarafından karşılanmayan Opdivo için hukuki yollarla dava açılarak ilaç bedelinin geri alınması mümkündür. Bu süreç şu şekilde işlemektedir:

1. TİTCK’dan Endikasyon Dışı Onay Alınması:
   Opdivo’nun SGK tarafından karşılanmadığı durumlarda, hastanın tedavisini yürüten onkolog tarafından Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na başvuru yapılması gereklidir. Kurumdan alınan onay, hukuki sürecin ilk dayanağını oluşturur.
   
2. SGK’ya Başvuru:
   İlgili onay ve doktor raporları ile birlikte SGK İl Müdürlüğü’ne başvuruda bulunulur. Bu aşamada genellikle SGK, ilacın ödeme listesinde olmadığı gerekçesiyle başvuruyu reddeder.
   
3. Dava Açma Süreci:
   Ret cevabının ardından iş mahkemesi veya durumuna göre idare mahkemesi nezdinde dava açılır. Davanın temel amacı, Opdivo’nun hayati bir ilaç olduğunu kanıtlayarak SGK’nın ilacın bedelini ödemesini sağlamaktır.
   
4. İhtiyati Tedbir Talebi:
   Mahkemeden, dava süresi boyunca Opdivo’nun bedelinin SGK tarafından geçici olarak karşılanması talep edilebilir. Bu sayede hasta ilaca erişim sağlayabilirken dava sonuçlanana kadar tedaviye ara verilmemiş olur.
   

2025 yılı itibarıyla Opdivo 100 mg flakon fiyatı yaklaşık 62.123 TL olup, uzun süreli kullanımlarda bu rakam yüz binlerce lirayı bulabilmektedir. Bu nedenle, hukuki süreçler hastalar için hem hayati, hem de ekonomik açıdan kurtarıcı nitelik taşımaktadır.

Türkiye’de Opdivo (nivolumab) İlacının Sosyal Güvenlik Kurumu Geri Ödeme Kapsamı ve Kullanım Şartları

Türkiye Cumhuriyeti mevzuatına göre bir ilacın T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılması ile T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından geri ödeme listesine dahil edilmesi birbirinden farklı işlemlerdir. Bir ilacın belirli bir hastalık endikasyonu için Sağlık Bakanlığı’ndan onay almış olması, tek başına SGK tarafından bedelinin karşılanacağı anlamına gelmemektedir. Özellikle yeni nesil immünoterapi ilaçları başta olmak üzere onkolojik tedavilerde bu durum sıklıkla karşılaşılan bir uygulamadır.

Opdivo (nivolumab), 08.02.2022 tarihli ve 31744 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) Değişikliği ile aşağıda belirtilen dört endikasyon için geri ödeme kapsamına alınmıştır:

Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri Tedavisi:

Genel performans durumu iyi olan (ECOG 0-1), EGFR, ALK, ROS mutasyonu ve/veya belirti veren beyin metastazı bulunmayan, en az bir basamak kemoterapi uygulanmış ve progresyon (hastalık ilerlemesi) saptanmış bölgesel ileri ve/veya metastatik (Evre IV) küçük hücreli dışı akciğer kanseri hastalarında, hastalık progresyonuna kadar monoterapi şeklinde kullanılmak üzere geri ödeme kapsamındadır.

Malign Melanom Tedavisi:

Genel performansı iyi olan, birinci basamak kemoterapi sonrası progresyon göstermiş, daha önce PD-1 veya PD-L1 inhibitör tedavisi almamış, rezeksiyona uygun olmayan lokal ileri veya metastatik malign melanom hastalarında, progresyona kadar monoterapi şeklinde kullanılması durumunda geri ödeme kapsamındadır. Ancak ipilimumab etken maddeli Yervoy isimli immünoterapi ilacı ile ardışık ya da kombine kullanılması halinde bedeli karşılanmaz.

Klasik Hodgkin Lenfoma Tedavisi:

Sağlık Bakanlığı tarafından hasta bazında verilecek Endikasyon Dışı Onay alınması kaydıyla; otolog kök hücre nakli sonrasında brentuksimab tedavisi ile progresyon gelişen veya nüks eden klasik Hodgkin lenfoma hastalarında kullanılmak üzere geri ödeme kapsamına alınmıştır.
Böbrek Kanseri (Renal Hücreli Karsinom) Tedavisi:

Genel performansı iyi olan, en az bir basamak sitokin (interferon veya interlökin) ve sonrasında bir basamak anti-anjiyojenik tedavi uygulanmış olan, ileri evre berrak hücreli renal hücreli karsinom hastalarında 3. veya 4. basamak tedavi olarak, progresyona kadar kullanılmak kaydıyla geri ödeme kapsamındadır.

Sağlık Bakanlığı Ruhsatlandırma Durumu:

Opdivo, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı tarafından aşağıdaki yedi endikasyon için ruhsatlandırılmıştır:

• Melanom adjuvan tedavisi
• Melanom tedavisi
• Renal hücreli karsinom tedavisi
• Klasik Hodgkin lenfoma tedavisi
• Küçük hücreli dışı akciğer kanseri tedavisi
• Yassı hücreli baş-boyun kanseri tedavisi
• Mikrosatellit instabilitesi yüksek (MSI-H) veya uyumsuzluk onarım eksikliği (dMMR) bulunan metastatik kolorektal kanser tedavisi

Endikasyon Dışı Kullanım Durumu:

Opdivo’nun, yukarıda belirtilen endikasyonlar dışında veya SGK geri ödeme kapsamı dışında kalan bir durumda kullanılması planlanıyorsa, ilgili hekim tarafından Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK)’na Endikasyon Dışı Kullanım Onayı başvurusu yapılması gerekmektedir. Bu onayın alınmasını müteakip ilacın temini ve tedavi süreci yürütülebilecektir.

Tecentriq SGK Karşılıyor mu? 2025 Fiyat ve Dava Rehberi

Tecentriq (etken maddesi: atezolizumab), bağışıklık sistemini kansere karşı güçlendiren immünoterapi ilaçlarından biridir. Akciğer kanseri, mesane kanseri ve metastatik meme kanseri gibi pek çok ileri evre hastalıkta etkili olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Ancak Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bu ilacı hiçbir endikasyonda karşılamamaktadır. Bu nedenle Tecentriq kullanan hastalar, ilacı yalnızca kendi imkanlarıyla temin edebilmekte veya hukuki süreç başlatmak zorunda kalmaktadır.

Tecentriq’in Fiyatı ve Endikasyon Dışı Durumu

2025 yılı itibarıyla Tecentriq 1200 mg flakonunun güncel fiyatı yaklaşık 92.272 TL’dir. Bu doz genellikle birkaç haftada bir tekrarlandığı için yıllık toplam tedavi maliyeti milyon liralara ulaşabilmektedir. İlacın Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) kapsamına alınmaması, tedavinin tamamının hasta bütçesine yüklenmesine neden olmaktadır.

Tecentriq, birçok ülkede yaygın olarak kullanılan ve ruhsatlı bir ilaç olmasına rağmen Türkiye’de SGK geri ödeme listesine dahil edilmemiştir. Bu nedenle, Türkiye’de bu ilacı kullanmak isteyen hastaların endikasyon dışı ilaç kullanım onayı alarak hukuki yola başvurması gerekmektedir.

Dava Açmadan Önce SGK Başvurusu Gerekir mi?

Evet, SGK’ya karşı dava açmadan önce mutlaka başvuru yapılmış ve bu başvurunun reddedilmiş olması gerekmektedir. SGK’nın olumsuz yanıt vermesi ya da 60 gün içinde hiç cevap vermemesi durumunda, zımni ret hükümleri devreye girer ve dava açma hakkı doğar.

Tecentriq için dava açma süreci şu şekilde işler:

1. Endikasyon Dışı Onay Alınması:
   Hastanın doktoru tarafından Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na başvuru yapılır. Bu başvuruda ilacın hayati öneme sahip olduğu, muadilinin bulunmadığı ve bilimsel yayınlarla etkinliğinin desteklendiği belirtilmelidir.
   
2. SGK Başvurusu:
   Onay alındıktan sonra, ilacın bedelinin SGK tarafından karşılanması talebiyle yazılı başvuru yapılır. Bu dilekçeye onay belgeleri, doktor raporları, reçete ve varsa ilaç faturaları eklenmelidir.
   
3. Dava Açılması ve Tedbir Talebi:
   SGK’nın cevabı olumsuzsa ya da süre içinde yanıt alınamamışsa, iş mahkemesi ya da idare mahkemesinde dava açılır. Dava ile birlikte ihtiyati tedbir talep edilerek ilacın dava süresince SGK tarafından karşılanması istenebilir.
   

Bu aşamalarda hukuki destek alınması, sürecin daha hızlı ve etkili yürütülmesini sağlar. Tecentriq’in yüksek maliyeti nedeniyle çoğu hasta bu süreci profesyonel destekle yönetmektedir.

Enhertu, Zejula ve Diğer Yeni Nesil Kanser İlaçları

Kanser tedavisinde son yıllarda geliştirilen yeni nesil akıllı ilaçlar, özellikle ileri evre vakalarda kemoterapiye alternatif olarak umut vadetmektedir. Ancak bu ilaçların önemli bir kısmı, henüz Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından geri ödeme kapsamına alınmamıştır. Bu da hastaları ciddi bir mali yük altında bırakmakta, çoğu zaman hukuki mücadeleye yönlendirmektedir.

En Güncel Fiyatlar (2025)

2025 yılı itibarıyla SGK’nın karşılamadığı yeni nesil kanser ilaçlarının fiyatları şu şekildedir:

İlaç Adı	Etken Maddesi	Kullanım Alanı	2025 Fiyatı (TL)
Enhertu	Trastuzumab deruxtecan	Metastatik meme ve mide kanseri	≈ 1.885.150 TL (yıllık doz)
Zejula	Niraparib	Yumurtalık, periton ve fallop tüpü kanseri	≈ 100.458 TL
Trodelvy	Sacituzumab govitecan	İleri evre meme ve mesane kanseri	≈ 53.148 TL
Yervoy	Ipilimumab	Malign melanom, böbrek kanseri vb.	≈ 56.000 TL
Lonsurf	Trifluridin/Tipirasil	Metastatik kolorektal veya mide kanseri	≈ 102.159 TL

Bu fiyatlar, yalnızca tek bir kür ya da flakon için belirlenmiş ortalama piyasa fiyatlarıdır. Tedavinin süresi boyunca alınması gereken toplam dozlarla birlikte değerlendirildiğinde, bu rakamlar milyon liraları bulabilmektedir.

Bu İlaçlar SGK Listesine Girmediğinde Ne Yapılır?

Enhertu, Zejula ve diğer yeni nesil akıllı ilaçlar SGK tarafından karşılanmadığında hastaların izleyebileceği hukuki yol aşağıdaki gibidir:

1. Endikasyon Dışı İlaç Kullanım Onayı Alınması:
   İlacın Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından tedaviye özel olarak onaylanması gerekir. Bu onay, dava sürecinde mahkemeye sunulacak en kritik belgedir.
   
2. SGK’ya Başvuru:
   TİTCK onayı ve doktor raporları ile birlikte SGK İl Müdürlüğü’ne ilaç bedelinin karşılanması talebiyle yazılı başvuru yapılır.
   
3. Dava Açılması:
   SGK tarafından yapılan başvurunun reddi halinde veya 60 gün içinde yanıt alınamadığında, iş mahkemesi ya da duruma göre idare mahkemesi nezdinde dava açılır. Davada, ilacın hayati öneme sahip olduğu, muadilinin bulunmadığı ve bilimsel olarak etkinliğinin kanıtlandığı belgelerle ispat edilir.
   
4. İhtiyati Tedbir Talebi:
   Dava sırasında mahkemeden ilacın geçici olarak SGK tarafından karşılanması istenebilir. Bu sayede hasta tedavisine ara vermeden devam edebilir.
   

Bu ilaçların tamamı, bilimsel olarak etkili kabul edilmesine rağmen geri ödeme kapsamında olmaması nedeniyle davaya konu edilebilecek ilaçlar arasındadır. Daha önce bu ilaçlarla ilgili birçok emsal dava kazanılmış, SGK ilacın bedelini ödemeye mahkûm edilmiştir.

Akıllı İlaçlar Nedir ve Kemoterapiden Farkı Nedir?

Kanser tedavisinde kullanılan yöntemler, bilimsel gelişmelerle birlikte her geçen gün çeşitlenmektedir. Bu gelişmelerin başında ise akıllı ilaçlar olarak bilinen hedefe yönelik tedaviler gelmektedir. Kemoterapiye alternatif olarak geliştirilen bu ilaçlar, birçok kanser türünde daha az yan etkiyle daha yüksek başarı oranları sağlamaktadır. Ancak bu ilaçların önemli bir kısmı henüz SGK tarafından karşılanmadığı için hastalar tarafından doğrudan satın alınmakta ve çoğu zaman hukuki yollarla geri ödemesi talep edilmektedir.

İmmünoterapi vs Kemoterapi: Etki Mekanizmaları

Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmeyi hedefleyen klasik bir tedavi yöntemidir. Ancak bu süreçte sadece kanserli hücreler değil, sağlıklı hücreler de zarar görebilir. Bu da saç dökülmesi, mide bulantısı, halsizlik gibi ciddi yan etkilere neden olur.

Akıllı ilaçlar ise kanser hücrelerinin özel genetik veya biyolojik yapılarına doğrudan müdahale eden, yani “hedefe yönelik” çalışan ilaçlardır. İmmünoterapi ilaçları ise bağışıklık sistemini aktif hale getirerek kanser hücreleriyle savaşmasını sağlar. Bu sayede:

• Sağlıklı hücrelere minimum zarar verir.
• Yan etkiler kemoterapiye göre daha azdır.
• Hastanın yaşam kalitesi korunur.
  

Türkiye’de kullanılan akıllı ilaçların başında Keytruda, Opdivo, Tecentriq, Enhertu, Zejula, Mabthera, Herceptin ve Altuzan gibi ilaçlar gelmektedir.

Hangi Kanserlerde Kullanılıyor?

Akıllı ilaçlar, kanser hücrelerinin mutasyonlarını hedef aldığı için klasik tedavilere yanıt vermeyen ya da tekrarlayan vakalarda sıklıkla tercih edilmektedir. Kullanım alanları arasında:

• Akciğer kanseri
• Meme kanseri
• Böbrek kanseri
• Yumurtalık kanseri
• Kolon ve mide kanseri
• Lenfoma ve lösemi türleri
• Melanom gibi cilt kanserleri

yer almaktadır. Her ilaç, farklı kanser türlerinde farklı genetik mutasyonlara göre etki etmektedir. Bu nedenle akıllı ilaç tedavisi tamamen kişiye özel planlanmakta ve bu da maliyetlerin artmasına neden olmaktadır.

Yüksek fiyatlarına rağmen birçok akıllı ilaç, SGK geri ödeme listesine alınmamış ya da yalnızca sınırlı endikasyonlar için karşılanmaktadır. Bu durum, ilacı kullanmak zorunda olan hastaların hukuki yollara başvurarak ilacın bedelini SGK’dan talep etmesine neden olmaktadır.

SGK İlaç Dava Süreci Nasıl İşler?

SGK’nın geri ödemediği kanser ilaçlarının maliyetleri, hastalar ve yakınları için ciddi bir ekonomik yük oluşturmaktadır. Bu durumda, hukuki yollarla SGK’ya karşı dava açmak, ilaç bedelini devletten geri alabilmenin en etkin yoludur. Özellikle immünoterapi ve akıllı ilaçlar gibi yüksek maliyetli ilaçların bedelinin SGK tarafından karşılanması için izlenecek dava süreci adım adım, dikkatli ve belgelerle desteklenmiş bir şekilde yürütülmelidir.

SGK’ya Başvuru Adımları

Dava açmadan önce mutlaka idari başvuru süreci tamamlanmalıdır. Bu süreç şu adımlardan oluşur:

1. Endikasyon Dışı İlaç Kullanım Onayı:
   Eğer ilaç Türkiye’de ruhsatlı değilse veya endikasyon dışı kullanılıyorsa, doktor tarafından Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na (TİTCK) başvuru yapılmalı ve onay alınmalıdır.
   
2. SGK Başvurusu:
   Endikasyon onayı alındıktan sonra, ilacın geri ödemesinin yapılması için hastanın bağlı bulunduğu SGK İl Müdürlüğü’ne resmi dilekçe ile başvuru yapılır. Başvuruya; doktor raporları, ilaç reçetesi, endikasyon onayı, varsa fatura ve ilaç kullanım raporları eklenmelidir.
   
3. SGK Cevabı veya Zımni Ret:
   SGK, başvuruya 60 gün içinde yazılı cevap vermezse başvuru zımnen reddedilmiş sayılır ve dava açma hakkı doğar.
   

Başvurunun Reddedilmesi Halinde Dava Nasıl Açılır?

SGK’nın olumsuz yanıt vermesi ya da 60 gün içinde sessiz kalması durumunda, hasta veya yakını SGK’ya karşı dava açma hakkına sahiptir. Dava süreci şu şekilde işler:

• Görevli Mahkeme:
  Başvuru sahibinin sosyal güvenlik statüsüne göre dava iş mahkemesi ya da idare mahkemesinde açılır. Örneğin, SGK veya Bağ-Kur’lu kişiler iş mahkemesinde, memurlar ise idare mahkemesinde dava açmalıdır.
  
• Dava Dilekçesi:
  SGK’nın ret kararının iptali ve ilacın bedelinin SGK tarafından karşılanması talebiyle dava dilekçesi hazırlanır. Dilekçeye, daha önce SGK’ya yapılan başvuru belgeleri ve tüm tıbbi evraklar eklenmelidir.
  
• İhtiyati Tedbir Talebi:
  Dava süresince tedavinin aksamaması için, mahkemeden ihtiyati tedbir talep edilerek ilacın geçici olarak SGK tarafından karşılanması istenir. Mahkeme bu talebi kabul ederse, dava devam ederken hasta ilaç tedavisine ara vermeden devam edebilir.
  
• Bilirkişi İncelemesi:
  Mahkeme, dosyayı üniversitelerin tıbbi onkoloji bölümlerinde görevli bilirkişilere göndererek, ilacın tedavide hayati öneme sahip olup olmadığını değerlendirir.
  
• Karar ve Uygulama:
  Mahkeme, ilacın hastanın yaşam hakkı kapsamında zorunlu olduğuna kanaat getirirse, SGK’ya ilacın bedelini ödeme yükümlülüğü getirir. Kararın kesinleşmesinin ardından, hasta SGK’ya dilekçe vererek ilacın karşılanmasını talep edebilir.
  

SGK’ya Karşı Dava Açmak Ne Kadar Sürer?

SGK’nın ödemediği kanser ilaçları için açılan davalar, hem maddi hem de sağlık açısından oldukça kritik süreçlerdir. Tedaviye devam edebilmek ve ilaç bedelini geri alabilmek için dava sürecinin ne kadar süreceği sorusu, hasta ve yakınları açısından büyük önem taşımaktadır. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken en önemli husus, zaman kaybı yaşanmadan hızlı ve belgeli hareket edilmesidir.

Dava Süreleri ve Zamanaşımı

SGK’ya yapılan başvurunun reddedilmesi veya 60 gün içinde cevap verilmemesi durumunda dava açma süreci başlar. Bu durumda:

• Dava açma süresi genellikle 60 gün ile sınırlıdır.
  SGK’nın olumsuz cevabının tebliğinden itibaren veya zımni ret tarihinden sonra 60 gün içinde dava açılmalıdır.
  
• Dava süreci ortalama 6 ay ila 18 ay arasında sonuçlanabilir.
  Ancak bu süre; mahkemenin iş yoğunluğu, bilirkişi raporunun hazırlanma süresi ve tarafların sunduğu delillerin detayına göre değişiklik gösterebilir.
  
• Dava sırasında verilen ihtiyati tedbir kararları, tedaviye kesintisiz devam edilmesini sağlayabilir. Bu tedbir kararı genellikle dava açıldıktan kısa bir süre sonra, birkaç hafta içinde değerlendirilmektedir.
  

Süreç İçinde İlaçları Nasıl Temin Edebilirsiniz?

Dava açıldıktan sonra hasta, tedavisini sürdürmek zorundadır. Ancak ilaç SGK tarafından karşılanmadığı için bu durum ciddi bir mali yük yaratır. İşte bu noktada devreye ihtiyati tedbir kurumu girer:

• Mahkemeden ihtiyati tedbir talep edildiğinde, dava sonuçlanıncaya kadar ilacın geçici olarak SGK tarafından karşılanması sağlanabilir.
  
• Bu karar için; doktor raporu, endikasyon dışı onay, hastalığın aciliyetine dair belgeler ve ilacın alternatifinin bulunmadığını gösteren kanıtlar sunulmalıdır.
  

Tedbir kararı verilirse, hasta dava süresince ilacını devlet desteğiyle kullanmaya devam edebilir. Bu da tedaviye ara vermeden, dava sonuçlanana kadar hayati sürecin korunması anlamına gelir.

Davanın uzaması durumunda, hastanın vefat etmesi halinde bile dava devam ettirilebilir ve ilaç bedeli mirasçılar tarafından talep edilebilir. Ancak ilacın hiç fayda sağlamadığı bilimsel olarak ortaya konulursa, SGK dava sonucunda ödemeyi reddedebilir.

SGK Dava Dilekçesi Nasıl Yazılır?

SGK’nın karşılamadığı kanser ilaçlarının bedelini geri alabilmek için açılacak davalarda en önemli adımlardan biri, dava dilekçesinin doğru ve eksiksiz hazırlanmasıdır. Dilekçe, mahkemeye sunulan ilk resmi başvuru olduğundan, içeriği ne kadar güçlü ve belgelerle desteklenmiş olursa dava süreci de o kadar sağlıklı ilerler. Yanlış ya da eksik yazılmış bir dilekçe, hem zaman kaybına hem de hak kaybına neden olabilir.

Akıllı İlaçlar İçin Dilekçe Örneği

Proje dosyalarında yer alan dilekçelere göre, SGK’ya karşı açılacak davalarda kullanılabilecek örnek dilekçe taslağı şu unsurları içermelidir:

[İL] NÖBETÇİ İŞ MAHKEMESİNE
İHTİYATİ TEDBİR TALEPLİDİR

Davacı: [Ad-Soyad, T.C. Kimlik No, Adres]
Davalı: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

Konu: SGK’nın [İlaç Adı] ilacının bedelini ödememe yönündeki işleminin iptali ve dava süresince ihtiyati tedbir kararı verilmesi talebimizdir.

Açıklamalar:
Müvekkilime [kanser türü] tanısı konmuş olup, tedavisinde [İlaç Adı] ilacının kullanılması zorunludur. Bu ilacın muadili bulunmamaktadır. [İlaç Adı], onkoloji uzmanı doktor tarafından reçete edilmiş ve TİTCK tarafından endikasyon dışı kullanım onayı alınmıştır. SGK’ya yapılan başvuru reddedilmiş olup dava açılması zorunlu hale gelmiştir.

[İlgili anayasa ve yasa maddeleri burada gerekçe olarak sunulur.]

Sonuç ve Talep:

• SGK’nın bedel ödememe yönündeki kararının iptali,
  
• Dava süresince ilaç bedelinin karşılanması için ihtiyati tedbir kararı verilmesi,
  
• Yargılama gideri ve vekâlet ücretinin davalı SGK üzerine bırakılmasına karar verilmesini arz ederiz.
  

Bu dilekçeye, aşağıdaki belgeler mutlaka eklenmelidir:

• TİTCK endikasyon dışı kullanım onayı
  
• SGK’ya yapılan başvuru dilekçesi ve varsa ret cevabı
  
• Onkolog doktor raporu
  
• İlaç reçetesi
  
• İlaç kullanım raporu
  
• Faturalar (ilaç kendi cebinden alınmışsa)
  
• Sağlık kurulu raporu (varsa)
  

Hangi Belgeler Gereklidir?

Başarılı bir dava için yalnızca dilekçe yeterli değildir. Mahkemeye sunulacak belgeler, ilacın tıbbi gerekliliğini ve SGK’nın ret kararının hukuka aykırılığını ortaya koymalıdır. Proje dosyalarına göre SGK ilaç davalarında en kritik belgeler şunlardır:

• Doktor raporu: İlacın hastalıkla mücadelede zorunlu ve hayati olduğunu açıklamalıdır.
  
• İlaç kullanım raporu: İlacın dozu, süresi ve kullanım protokolü yazılı olmalıdır.
  
• Endikasyon dışı onay: TİTCK tarafından verilmişse mutlaka eklenmelidir.
  
• SGK ret yazısı: Varsa, davanın esas dayanağı budur.
  
• Faturalar: İlaç hasta tarafından satın alındıysa, geri ödeme için sunulması zorunludur.
  

Tüm bu belgeler eksiksiz sunulduğunda, mahkemenin olumlu karar verme ihtimali güçlenir ve dava süreci hasta lehine şekillenebilir.

SGK Dava Sürecinde İhtiyati Tedbir Neden Önemlidir?

SGK’nın karşılamadığı akıllı kanser ilaçları için dava açıldığında, hastaların en büyük kaygılarından biri tedaviye ara vermek zorunda kalmalarıdır. Oysa kanser tedavisi, çoğu zaman kesintisiz ve düzenli dozlarla ilerlemesi gereken bir süreçtir. Bu noktada hukuki sistem içinde yer alan ihtiyati tedbir mekanizması, hastalar için hayati bir güvence sağlamaktadır.

İlacın Dava Sonuçlanana Kadar Temini

İhtiyati tedbir, dava açıldıktan sonra mahkemeden talep edilen ve ilacın dava sonuçlanana kadar SGK tarafından geçici olarak karşılanmasını sağlayan bir ara karardır. Özellikle akıllı ilaçlar gibi yüksek maliyetli tedavilerde, bu karar sayesinde hasta:

• Tedaviye ara vermeden devam edebilir,
  
• İlacın bedelini cebinden ödemek zorunda kalmaz,
  
• Dava süreci boyunca sağlık durumunun kötüleşmesini önleyebilir.
  

Proje dosyalarındaki örneklerde olduğu gibi, mahkeme ihtiyati tedbir kararı verdiğinde, SGK bu kararı derhal uygulamak zorundadır. İlacın hastane ya da Türk Eczacıları Birliği aracılığıyla SGK’ya faturalandırılması sağlanır ve hasta ücretsiz olarak tedavisine devam edebilir.

Mahkemeden İhtiyati Tedbir Talebi Nasıl Yapılır?

İhtiyati tedbir talebi, dava dilekçesi içinde açık ve gerekçeli bir şekilde sunulmalıdır. Mahkemeye başvuru yapılırken aşağıdaki belgelere mutlaka yer verilmelidir:

• Doktor raporu: İlacın hastanın yaşamı açısından hayati olduğuna dair detaylı açıklama içermelidir.
  
• Endikasyon dışı onay (TİTCK): İlacın SGK kapsamı dışında kullanımı onaylanmışsa, bu belge davanın seyrini etkiler.
  
• İlaç kullanım raporu: İlacın dozu, sıklığı ve süresi belirtilmelidir.
  
• SGK ret yazısı veya zımni ret süresi dolmuşsa, buna dair belge sunulmalıdır.
  

Ayrıca talepte, İdari Yargılama Usulü Kanunu’na göre “idarenin savunması alınmaksızın” karar verilmesi istenmelidir. Bu ifade, tedbir kararının hızlıca verilmesi için hukuki bir zemin oluşturur.

Ne Zaman Talep Edilmelidir?

İhtiyati tedbir talebi, dava açılır açılmaz yapılmalıdır. Mahkeme, dosya üzerinde hızlıca inceleme yaparak kısa sürede (genellikle birkaç hafta içinde) karar verir. Kararın olumlu olması halinde, hasta tedaviye hemen başlayabilir ya da ara verdiği tedavisine devam edebilir.

İlacı Kendi Paranla Aldıysan Parasını Geri Alabilir misin?

SGK’nın karşılamadığı kanser ilaçlarını kullanan birçok hasta, tedaviye bir an önce başlamak için ilacı kendi imkânlarıyla temin etmek zorunda kalıyor. Özellikle Keytruda, Opdivo, Tecentriq, Zejula gibi immünoterapi ve akıllı ilaçlar, oldukça yüksek maliyetlere sahip olduğundan, hastalar bu harcamaların devletten geri alınıp alınamayacağını merak ediyor. Cevap: Evet, dava açarak bu ödemeleri geri alabilirsiniz.

Geriye Dönük İlaç Bedeli İadesi Mümkün mü?

Eğer bir hasta, SGK’nın karşılamadığı bir ilacı kendi cebinden almışsa, hukuki süreç başlatılarak bu bedelin geri ödenmesi talep edilebilir. Bu tür durumlarda açılacak dava, genellikle “tam yargı davası” ya da “alacak davası” niteliği taşır ve şu şartlarda başarı şansı yüksektir:

• İlacın hayati önem taşıdığı doktor raporlarıyla ispatlanmışsa,
  
• İlacın SGK tarafından ret edildiği belgelendirilmişse,
  
• Hasta, ilacı düzenli olarak kullanmış ve bu tedaviye dair faturaları saklamışsa,
  
• Tedavi sonucunda klinik fayda sağlandığı belgelerle desteklenmişse.
  

Proje dosyalarındaki örneklerde, bu kriterleri sağlayan hastaların mahkemeye sundukları belgeler ışığında ilaç bedellerini başarıyla geri aldıkları görülmektedir.

Fatura ve Belgelerle Geri Ödeme Alma

İlacın parasını geri alabilmek için mahkemeye sunulacak en önemli belgeler şunlardır:

• İlaç faturası: İlacın kimin adına, hangi tarihte ve kaç adet alındığını gösteren resmi fatura.
  
• Doktor reçetesi ve raporu: İlacın zorunlu olarak kullanıldığını ve başka alternatif olmadığını belirten raporlar.
  
• SGK ret yazısı veya zımni ret durumu: SGK’nın ilacı karşılamadığını gösteren yazılı belge veya sessiz kalınmışsa başvuru evrakları.
  
• Tıbbi gelişim belgeleri: İlacın kullanımından sonra hastanın klinik olarak iyileştiğini gösteren test sonuçları, PET/CT raporları vb.
  

Mahkeme, bu belgeler ışığında davayı kabul ederse SGK, geriye dönük olarak yapılan harcamaları iade etmekle yükümlü hale gelir. Üstelik bu geri ödeme, yalnızca ilacın değil; dava süresince yapılan yargılama giderleri ve vekâlet ücretlerini de kapsayabilir.

Dava Devam Ederken Hasta Vefat Ederse Ne Olur?

SGK’nın karşılamadığı kanser ilaçları için dava açan birçok hasta, tedavi sürecinin zorluğu nedeniyle dava devam ederken hayatını kaybedebilmektedir. Bu durumda, hastanın yakınları “Dava düşer mi? Geri ödeme hakkımız kaybolur mu?” gibi sorularla karşı karşıya kalır. Ancak hukuki düzenlemelere göre, hastanın ölmesi davanın sona erdiği anlamına gelmez. Dava bazı koşullarda mirasçılar tarafından sürdürülebilir.

Dava Düşer mi, Mirasçılar Devam Edebilir mi?

Hastanın vefatı halinde, eğer davanın amacı yalnızca ilacın temini ise (yani ileriye dönük olarak ilacın devlet tarafından karşılanması talebi), bu talep artık konusuz kalır ve mahkeme “karar verilmesine yer olmadığına” hükmedebilir. Ancak:

• Hastanın daha önce kendi cebinden ödediği ilaç bedelinin iadesi de talep ediliyorsa, bu kısmı için dava mirasçılar tarafından sürdürülebilir.
  

Bu durumda, eş, çocuklar veya diğer yasal mirasçılar, mahkemeye veraset ilamı sunarak davaya devam etme hakkına sahiptir. Mahkeme, bu belgeleri inceledikten sonra iade edilecek miktarın mirasçılara ödenmesine karar verebilir.

Ödenen Paralar Geri Alınabilir mi?

Hastanın ölümünden önce kullanılan ilaçların bedeli, şu şartlar altında SGK’dan geri alınabilir:

• İlacın hayati olduğu doktor raporlarıyla ispatlanmışsa,
• SGK’ya başvuru yapıldığı ve ret cevabı alındığı belgelenmişse,
• İlaç hasta tarafından düzenli şekilde kullanılmış ve faturalandırılmışsa,
• Mahkemeye delil olarak sunulan belgeler eksiksizse,
• İlacın kullanımı sonrası klinik fayda gözlemlenmişse (örneğin tümör gerilemesi, yaşam süresinde uzama vb.).
  

Ancak önemli bir istisna da bulunmaktadır: Eğer hasta, ilacı kullandığı halde hiçbir iyileşme göstermemiş ve ilacın etkisiz olduğu bilimsel olarak ortaya konulmuşsa, mahkeme SGK’nın ödeme yapmasına gerek olmadığına karar verebilir. Hatta bazı durumlarda, SGK’nın daha önce tedbiren karşıladığı bedelleri geri talep etme ihtimali bile oluşabilir.

Bu nedenle, dava süreci başlamadan önce hem hukuki hem de tıbbi belgelerin eksiksiz şekilde hazırlanması, olası riskleri en aza indirmek açısından büyük önem taşır.

Kişiye Özel İmmünoterapi Maliyeti

Kişiye özel immünoterapi, son derece ileri teknolojiye dayalı, yüksek maliyetli bir tedavi yöntemidir. Tedavi sürecinin maliyeti; kullanılan ilacın türüne, uygulanma sıklığına, hastanın sağlık durumuna ve kişiye özgü tedavi planına göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle standart bir rakamdan bahsetmek mümkün olmayıp, kişiselleştirilmiş tedavi seçenekleri çoğunlukla klasik onkoloji tedavilerine kıyasla çok daha yüksek maliyetlidir.

2025 yılı itibarıyla yapılan değerlendirmelere göre, kişiye özel immünoterapi tedavisinin yıllık maliyeti 100.000 ila 1,5 milyon dolar arasında değişmektedir. Bazı ileri teknolojiye sahip ilaçlarda ise bu rakam daha da artabilmektedir.

Örneğin, günümüzde kullanılan yenilikçi ilaçlardan biri olan Enhertu için bir kürün ortalama maliyeti 4.280 Euro seviyesindedir. Bu ilaçla 12 kürden oluşan yıllık bir tedavi planı uygulandığında toplam maliyet yaklaşık 51.360 Euro olmakta, bu da güncel döviz kuru üzerinden yaklaşık 1.885.150 TL tutarına karşılık gelmektedir.

Dolayısıyla, kişiye özel immünoterapiler hem ilaç fiyatları hem de tedavi sürecinde kullanılan ileri teknolojiler nedeniyle yüksek bütçeler gerektiren tedaviler arasında yer almaktadır. Bu sebeple birçok ülkede, bu tür tedavilere erişim konusunda özel sağlık sigortaları veya devlet destekleri gündeme gelmektedir.

İmmünoterapi ve Kişiye Özel Tedaviler SGK Dava Kapsamında mı?

Günümüzde kanser tedavisinde öne çıkan en modern yöntemlerden biri olan immünoterapi ve kişiye özel akıllı ilaç tedavileri, birçok hastanın yaşam süresini uzatmakta ve yaşam kalitesini artırmaktadır. Ancak bu tedavi yöntemlerinin maliyetleri oldukça yüksektir ve SGK tarafından büyük oranda karşılanmamaktadır. Bu durum hastaları, tedaviye erişebilmek için hukuki yollara başvurmaya yönlendirmektedir.

SGK’nın Reddettiği Yeni Nesil Tedaviler

İmmünoterapi ve kişiye özel tedavi yöntemleri, genellikle klasik kemoterapilere yanıt vermeyen ileri evre hastalarda kullanılmaktadır. Bu tedaviler:

• Vücudun bağışıklık sistemini kansere karşı aktive eder,
• Genetik mutasyonları hedef alarak tümöre özel çalışır,
• Daha az yan etkiyle daha etkili sonuçlar sağlayabilir.
  

Ancak SGK, bu ilaçları sadece çok sınırlı endikasyonlarda ödemekte, büyük bir kısmı için geri ödeme yapmamaktadır. Örneğin;

• Keytruda (pembrolizumab): Sadece iki endikasyonda ödenir, diğerlerinde SGK kapsamı dışındadır.
• Opdivo (nivolumab): Yalnızca üç kanser türü için karşılanır.
• Zejula, Enhertu, Tecentriq gibi pek çok yeni nesil ilaç ise hiçbir endikasyonda SGK tarafından karşılanmamaktadır.
  

Bu durum, hastaların tedaviye ulaşabilmesini ciddi şekilde zorlaştırmaktadır.

İmmünoterapi Maliyeti Nasıl Geri Alınır?

Eğer hasta, SGK’nın karşılamadığı bir immünoterapi ya da akıllı ilacı kullanmak zorundaysa ve bu ilacın bedelini kendi cebinden ödediyse, hukuki süreç başlatılarak bu paranın geri alınması mümkündür. Dava açılabilmesi için şu adımlar izlenmelidir:

1. Endikasyon dışı kullanım onayı alınması:
   TİTCK’dan alınacak onay, ilacın tedavi açısından zorunlu olduğunu belgeler.
   
2. SGK’ya başvuru yapılması:
   Yazılı başvuruya doktor raporları, ilaç reçetesi, endikasyon onayı ve varsa faturalar eklenir.
   
3. SGK’dan ret cevabı alınması veya cevap verilmemesi:
   60 gün içinde yanıt gelmezse zımni ret oluşur.
   
4. İş veya idare mahkemesinde dava açılması:
   Dava ile birlikte ihtiyati tedbir talep edilerek, dava süresince ilacın SGK tarafından karşılanması istenebilir.
   

Mahkemeye sunulan belgeler yeterli ise, hasta yalnızca dava sonrasında değil, dava süresince bile ilacına ücretsiz olarak ulaşabilir. Proje dosyalarındaki örneklerde de görüldüğü gibi, bu tür davalarda mahkemeler genellikle hastanın lehine karar vermektedir.

SGK Dava Açılabilecek Diğer Popüler İlaçlar

SGK’nın karşılamadığı kanser ilaçları listesi yalnızca birkaç yeni nesil ilaçla sınırlı değildir. Türkiye’de birçok kanser hastası, SGK geri ödeme listesinde yer almayan veya yalnızca bazı endikasyonlar için karşılanan yaygın ve klinik olarak etkin birçok ilaca ulaşmak için dava açmak zorunda kalmaktadır. Bu ilaçlar, hem tıbbi etkinliği hem de yüksek maliyetleri nedeniyle hukuki sürecin en çok konu edildiği tedavi araçlarıdır.

Herceptin, Altuzan, Mabthera, Lonsurf

SGK dava süreçlerinde en çok karşılaşılan ilaçlardan bazıları şunlardır:

• Herceptin (Trastuzumab): Meme kanseri tedavisinde kullanılır. SGK yalnızca bazı endikasyonlarda karşılamakta, diğer durumlarda ödeme yapmamaktadır.
  
• Altuzan (Bevacizumab): Kolon, akciğer ve beyin tümörlerinde kullanılır. Özellikle yüksek dozlarda kullanıldığında maliyeti katlanmaktadır ve SGK çoğu durumda ödeme yapmamaktadır.
  
• Mabthera (Rituximab): Lenfoma ve bazı otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılır. SGK yalnızca sınırlı bazı vakalarda karşılamakta, diğer durumlarda dava yolu gerekmektedir.
  
• Lonsurf (Trifluridin/Tipirasil): Metastatik mide ve kolon kanseri tedavisinde kullanılır. 2025 itibarıyla yaklaşık fiyatı 102.159 TL olup SGK tarafından karşılanmamaktadır.
  

Bu ilaçlar, onaylı ve etkili olmalarına rağmen, SGK tarafından geri ödeme listesinde yer almadıkları için dava açılarak bedellerinin karşılanması mümkündür.

Geri Ödeme İçin Dava Emsal Kararları

Proje dosyalarında yer alan örnek mahkeme kararlarında, bu ilaçlara ilişkin önemli emsal kararlar yer almaktadır. Örneğin:

• Keytruda (pembrolizumab) için açılan bir davada, mahkeme ilacın bilimsel etkinliğini ve hayati önemini göz önünde bulundurarak SGK’yı ödeme yapmaya mahkûm etmiştir.
  
• Tecentriq (atezolizumab) için verilen ihtiyati tedbir kararı sayesinde hasta, dava süresince tedavisine ara vermeden devam edebilmiştir.
  
• Mabthera için açılan bir davada mahkeme, “yaşam hakkı” ve “sosyal güvenlik hakkı” kapsamında ilacın SGK tarafından karşılanması gerektiğine hükmetmiştir.
  

Bu kararlar, aynı ilaçları kullanan diğer hastalar için de hukuki süreci güçlendiren dayanaklar oluşturmaktadır. Dolayısıyla SGK’nın karşılamadığı ilaçları kullanmak zorunda kalan hastaların, emsal kararlara dayanan dava stratejileriyle olumlu sonuç alma ihtimali yüksektir.

Akıllı İlaç Kullanımı İçin Endikasyon Dışı Onay Şart mı?

SGK’nın karşılamadığı kanser ilaçlarıyla ilgili hukuki süreçlerde en çok karşılaşılan kavramlardan biri de endikasyon dışı ilaç kullanımı onayıdır. Özellikle immünoterapi ve akıllı ilaçların büyük bir kısmı, Türkiye’de bazı kanser türleri için onaylı değildir. Bu durumda hastalar ilacı yasal olarak kullanabilmek ve SGK’ya karşı dava açabilmek için öncelikle Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’ndan (TİTCK) endikasyon dışı kullanım onayı almak zorundadır.

TİTCK Onayı Nasıl Alınır?

Endikasyon dışı ilaç onayı, tedaviyi üstlenen uzman doktorun hasta adına yapacağı başvuru ile alınır. Başvuru sırasında şu bilgiler sunulmalıdır:

• İlacın hayati önem taşıdığı ve muadilinin bulunmadığı,
• İlacın kullanılacağı kanser türü için bilimsel verilerle etkinliğinin kanıtlandığı,
• İlacın daha önce kullanıldığı vakalarda olumlu klinik sonuçlar alındığı.
  

Başvuru TİTCK’ya yapıldıktan sonra Kurum, ilacın ilgili hasta için kullanımına özel izin verip vermeyeceğine karar verir. Onay verilmesi halinde bu belge, SGK’ya başvuru ve dava sürecinde en güçlü delillerden biri olur.

Ancak bazı durumlarda TİTCK, bu onayı vermez. Bu durumda, ilacı kullanmak isteyen hasta ya da vekili, önce TİTCK kararına karşı idare mahkemesinde iptal davası açmalı, ardından SGK’ya karşı dava açmalıdır. Aksi takdirde, mahkeme eksik başvuru süreci gerekçesiyle davayı reddedebilir.

Reddedilirse Ne Yapılır?

TİTCK onay vermezse şu iki yol izlenebilir:

1. İdare Mahkemesine Başvuru:
   Red kararının hukuka aykırı olduğu iddiasıyla iptal davası açılır. Mahkemeden aynı zamanda yürütmenin durdurulması kararı da istenir. Bu karar çıktığında TİTCK onayı alınmış gibi işlem yapılabilir.
   
2. SGK Davasında Belge Olarak Kullanım:
   Üst mahkemelerin verdiği bazı kararlarda, TİTCK onayı olmasa bile hastaya reçete edilen ilaç hayati öneme sahipse, mahkeme SGK’yı ödeme yapmaya mecbur bırakmıştır. Özellikle kanıt olarak doktor görüşleri, bilimsel makaleler ve endikasyon dışı kullanım kılavuzları sunulursa bu durum geçerli olabilir.
   

Sonuç olarak: Endikasyon dışı kullanım onayı, dava sürecinde büyük önem taşır ancak mutlak zorunluluk değildir. Ancak alınması, süreci önemli ölçüde kolaylaştırır ve mahkemeye sunulacak dosyanın güçlenmesini sağlar.

Emsal Mahkeme Kararları: Davalar Genellikle Kazanılıyor mu?

SGK’nın karşılamadığı kanser ilaçları için açılan davalarda, mahkemelerin hasta lehine verdiği emsal kararlar, hem mevcut davalar hem de yeni açılacak dosyalar için büyük önem taşır. Özellikle hayati öneme sahip akıllı ilaçlar ve immünoterapi tedavileri için açılan davalarda, “yaşam hakkı”, “sosyal güvenlik hakkı” ve “adil yargılanma hakkı” çerçevesinde hastalar çoğu zaman lehlerine sonuç almaktadırlar.

Kazanılmış Dava Örnekleri

Proje dosyalarında yer alan kararlarda mahkemeler; ilacın hayati olduğuna, muadilinin bulunmadığına ve tedaviye olumlu katkı sağladığına kanaat getirerek SGK’yı ödeme yapmaya mahkum etmiştir. İşte öne çıkan bazı emsal kararlar:

• Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi 2023/617 E., 2023/683 K.:
  Bu kararda, Keytruda (pembrolizumab) adlı ilacın hastanın yaşam süresini uzattığı, tedavide fayda sağladığı bilimsel olarak tespit edilmiş ve SGK’nın bu ilacı ödemesi gerektiğine hükmedilmiştir. Kararda özellikle “yaşam hakkı” ve “sosyal güvenlik hakkı” vurgulanmış, devletin yaşamı koruma yükümlülüğü hatırlatılmıştır.
  
• İzmir BAM 10. HD., E. 2020/61 K. 2020/222:
  Davacı için pembrolizumab ilacının bedelinin SGK tarafından ihtiyati tedbirle karşılanmasına karar verilmiş, mahkeme ilacın kesintisiz sağlanmasını sağlamıştır. Bu karar, dava sonuçlanmadan önce de SGK’nın ödeme yapmak zorunda kalabileceğini göstermektedir.
  
• Endikasyon dışı onayı olmadan kazanılmış davalar:
  Bazı kararlarda, TİTCK onayı alınmasa bile, ilacın bilimsel etkinliği ve hastaya özgü durumu göz önünde bulundurularak SGK’ya ödeme yükümlülüğü getirilmiştir. Mahkemeler, hastanın hekimine güvenerek önerilen tedavinin kamu güvencesiyle sağlanması gerektiğini kabul etmiştir.
  

Mahkemelerin Değerlendirme Kriterleri

Mahkemeler, SGK’ya karşı açılan bu tür davalarda şu noktalara özellikle dikkat eder:

• İlacın hayati öneme sahip olup olmadığı,
• Muadil bir ilacın bulunup bulunmadığı,
• Tedaviden elde edilen klinik fayda ve hastanın bundan fayda sağlayıp sağlamadığı
• İlacın deneysel değil, bilimsel olarak kabul edilmiş olması,
• Tıbbi raporların ve doktor görüşlerinin objektif şekilde belgelenmiş olması.
  

Bu kriterler, mahkemenin SGK’nın kararını iptal etmesinde en önemli dayanaklardır. Özellikle kanıta dayalı tıp uygulamaları ve etik gerekçeler, kararların hasta lehine çıkmasını sağlamaktadır.

SGK Dava Sürecinde Avukat Tutmak Zorunlu mu?

SGK’nın karşılamadığı kanser ilaçlarının bedelini geri alabilmek için açılan davalar, hem hukuki hem de tıbbi yönden teknik bilgi gerektiren karmaşık süreçlerdir. Bu nedenle hastalar ve yakınları sıklıkla “Avukat tutmak zorunlu mu?” sorusunu sormaktadır. Cevap net: Hayır, zorunlu değil; ancak şiddetle tavsiye edilir.

Avukat Olmadan Dava Açılabilir mi?

Türk hukuk sistemine göre bireyler, kendi adlarına avukat olmadan da dava açabilirler. Bu, iş mahkemesi veya idare mahkemesi fark etmeksizin geçerlidir. Ancak:

• SGK başvurusu, zımni ret süresi, dava süreleri gibi usule ilişkin detaylar,
• Dava dilekçesinin teknik hazırlanışı,
• İhtiyati tedbir taleplerinin doğru şekilde sunulması,
• Mahkemeye sunulacak belgelerin eksiksiz hazırlanması,
• Bilirkişi süreçlerinin etkili takibi
  

gibi pek çok noktada hukuki bilgi ve deneyim eksikliği, hak kaybına yol açabilir.

SGK’ya karşı açılan ilaç davaları, sadece hukuk bilgisi değil, aynı zamanda sağlık hukuku, farmakoloji ve hasta hakları gibi çok disiplinli alanlarda bilgi gerektirir. Bu nedenle avukat desteği, dosyanın başarısı açısından büyük önem taşır.

Avukat Tutmanın Avantajları

Avukatla çalışmanın davaya sağladığı somut faydalar:

• Dava dosyasının eksiksiz ve güçlü hazırlanması,
• Sürelerin kaçırılmaması, özellikle zımni ret sonrası açılacak davalarda,
• İlaçla ilgili tıbbi belgelerin hukuki delile dönüştürülmesi,
• Emsal kararlar ve bilimsel raporlarla dava stratejisinin oluşturulması,
• Mahkemenin talep edebileceği teknik açıklamaların doğru sunulması,
• İhtiyati tedbir taleplerinin hukuka uygun biçimde formüle edilmesi,
• Yargılama giderleri, vekâlet ücretleri ve SGK’ya rücu işlemlerinin doğru takibi.
  

Proje dosyalarında da belirtildiği gibi, birçok avukatlık bürosu, SGK’ya karşı açılan bu tür davalarda taksitli ücretlendirme veya dava sonunda alınacak sonuç üzerinden ödeme modeli ile çalışmakta, böylece hastaların maddi açıdan sürece dahil olmasını kolaylaştırmaktadır.

SGK’nın Karşıladığı ve Karşılamadığı Kanser İlaçlarını Nasıl Sorgularım?

Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, genellikle yüksek maliyetli ve uzun süreli tedavi gerektiren ürünlerdir. Bu nedenle bir hasta ya da yakını için en kritik sorulardan biri, “SGK bu ilacı karşılıyor mu?” sorusudur. Yanıtı öğrenmenin birkaç etkili ve yasal yolu vardır. İlacın SGK tarafından karşılanıp karşılanmadığını sorgulamak, hem tedavi planı hem de olası hukuki süreçler için hayati öneme sahiptir.

SUT Listesi Nedir, Nasıl Kontrol Edilir?

SGK’nın ilaçlar için ödeme yapıp yapmayacağı, Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) adı verilen düzenlemeye ve ekli listelere göre belirlenir. Bu listeler her yıl güncellenmekte olup SGK’nın resmi internet sitesinde yayımlanır.

En sık kullanılan listeler şunlardır:

• Ek-4/A Listesi: SGK’nın bedelini ödediği ilaçları gösterir.
• Ek-4/C Listesi: Yurt dışından getirtilen ilaçların geri ödeme kapsamını belirler.
• Endikasyon Şartlı Ödemeler: Bazı ilaçlar yalnızca belirli teşhislerde ve şartlarda karşılanır.
  

Bu listelere ulaşmak için:

🔗 SGK Resmi Sitesi – İlaç Geri Ödeme Sayfası
🔎 Sağlık Uygulama Tebliği bölümünden en güncel Ek-4/A ve Ek-4/C listeleri PDF formatında indirilebilir.

Ancak listede yer alan bir ilacın adı görünse bile, ilacın yalnızca belirli bir endikasyonda (örneğin yalnızca akciğer kanseri için) SGK tarafından karşılandığını unutmayın. Farklı bir hastalık için aynı ilaç kullanıldığında, SGK ödemeyi reddedebilir.

Güncel SGK Geri Ödeme Listesine Ulaşma Yolları

1. SGK’nın Resmi İnternet Sitesi:
   SGK, ilaçlara ilişkin tüm güncel listeleri resmî web sitesinde yayımlamaktadır. PDF formatındaki dosyalar her ay güncellenir.
   
2. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) Sorgulama:
   TİTCK üzerinden ilaç ruhsat bilgisi, endikasyon onayı ve yurt dışı ilaç listesine ulaşılabilir.
   
3. Eczaneler ve Hastane Bilgi Sistemleri:
   Eczacınızdan ya da hastanenizin sosyal hizmet biriminden, reçetelenen ilacın SGK tarafından karşılanıp karşılanmadığına dair bilgi alabilirsiniz.
   
4. SGK İl Müdürlüğü’ne Yazılı Sorgu:
   SGK’ya dilekçe ile başvurarak, ilacın bedelinin karşılanıp karşılanmadığını resmî olarak öğrenebilirsiniz.
   

Özellikle immünoterapi ve akıllı ilaçlar söz konusu olduğunda, birçok ilaç yalnızca sınırlı endikasyonlarda ödenmekte, geri kalan hastalarda ödeme yapılmamaktadır. Bu nedenle bir ilacın sadece adını listede görmek yanıltıcı olabilir. İlacın hangi teşhisler için, hangi doz ve sürede ödeneceği dikkatle incelenmelidir.

Sıkça Sorulan Sorular