Senet Nedir, Nasıl Doldurulur? Boş Senet Örneği

Borç ilişkilerinde tarafların haklarını güvence altına almak amacıyla kullanılan senet, ticari hayatta ve bireysel işlemlerde en çok tercih edilen yazılı belgelerdendir. Halk arasında çoğunlukla “bono” olarak da bilinen senet, alacaklıya karşı yasal bir teminat oluşturur. Senet; hem borcun miktarını hem de borcun hangi tarihte ödeneceğini açıkça ortaya koyar.

Bu makalede, senet nedir, nasıl doldurulur, boş senet örneği nasıl hazırlanır sorularına yanıt verilecek, aynı zamanda senet düzenlerken dikkat edilmesi gereken yasal unsurlar ayrıntılı şekilde ele alınacaktır. Eğer senet düzenlerken hata yapmaktan endişe ediyorsanız, burada yer alan bilgiler size yol gösterici olacaktır.

Senet, borç-alacak ilişkilerini güvence altına alan ve hukuki geçerliliği bulunan yazılı bir belgedir. Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) açıkça düzenlenen senet, tarafların hak ve yükümlülüklerini belirleyen en önemli araçlardan biridir. Halk arasında bono olarak bilinse de, senet ve bono kavramlarının teknik anlamda farklılıklar içerdiği unutulmamalıdır.

Bir senet hazırlanırken şu özellikler öne çıkar:

• Borçlunun, alacaklıya belirli bir tarihte ve belirli bir tutarı ödemeyi taahhüt etmesi gerekir.
• Tarih, imza, borç miktarı gibi zorunlu unsurlar senedin geçerliliği için olmazsa olmazdır.
• Senet, hem ticari işlemlerde hem de kişisel borç ilişkilerinde kullanılabilir.

Senet, yalnızca ekonomik değil aynı zamanda hukuki güvence de sağlar. Bu nedenle düzenlenirken küçük bir eksiklik dahi belgenin geçersiz olmasına neden olabilir.

Senet Nasıl Düzenlenir?

Senet doldururken izlenmesi gereken belirli kurallar vardır. Bu kurallar, senedin hukuki açıdan geçerli olmasını ve tarafların haklarının korunmasını sağlar. İşte senet düzenleme süreci:

1. Başlık Yazımı

Senedin üst kısmına mutlaka “Senet” veya “Emre Muharrer Senet” ibaresi yazılmalıdır. Bu ifade, belgenin hukuki niteliğini ortaya koyar.

2. Borç Miktarının Belirtilmesi

Ödenecek tutar hem rakamla hem de yazıyla senet üzerinde açıkça yer almalıdır. Örneğin; “10.000 TL (On Bin Türk Lirası)”. Bu kural, olası uyuşmazlıkların önüne geçmek için önemlidir.

3. Vade Tarihi

Senedin hangi tarihte ödeneceği net olarak yazılmalıdır. Vade belirtilmezse, senet “görüldüğünde ödenecek” kabul edilir.

4. Ödeme Yeri

Senedin ödemesinin yapılacağı yer mutlaka belirtilmelidir. Eğer ödeme yeri yazılmamışsa, düzenleme yeri esas alınır.

5. Taraf Bilgileri

Borçlu ve alacaklının ad-soyad, adres ve kimlik bilgileri eksiksiz şekilde yazılmalıdır. Bu bilgiler, tarafların kimliğini ortaya koyar ve ileride doğabilecek ihtilaflarda büyük önem taşır.

6. Düzenlenme Tarihi

Senedin hangi tarihte düzenlendiği mutlaka senet üzerinde bulunmalıdır. Düzenlenme tarihi, senedin geçerliliği açısından kritik bir unsurdur.

7. Borçlunun İmzası

Borçlu, senedi el yazısıyla imzalamalıdır. İmza, senedin geçerliliğinin en temel şartıdır.

Senetler genel anlamda bakıldığında diğer bütün ispat vasıtaları arasında en güveniliridir. Diğer bir ifadeyle bir kişinin kendi aleyhine kanıt oluşturmak amacıyla karşı tarafa imzalayarak verdiği ya da resmi bir makam tarafından onaylanan yazılı belgeye senet denir. Hukuki süreçte senet olarak bahsettiğimiz genelde kıymetli evraktır. Kıymetli evrakta bir senettir ve dolayısıyla yazılı bir belgedir. Senetle iddia edilen hak ve savunmalar Hukuk Muhakemeleri Kanunun 201. Maddesine göre yazılı olmalıdır. 

Senede karşı tanıkla ispat yasağı

MADDE 201- (1) Senede bağlı her çeşit iddiaya karşı ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler ikibinbeşyüzTürk Lirasından az bir miktara ait olsa bile tanıkla ispat olunamaz.

Senet kavramı geniş yorumlanmaktadır ve sadece kâğıt üzerine olması zorunlu değildir. Üzerine yazı yazılabilen ve imza atılabilen her türlü nesne senet olarak kabul edilmektedir. Kanunda aksine bir düzenleme bulunmadıkça kıymetli evrak güvenli elektronik imza ile oluşturulabilir. Ancak kambiyo senetleri olan poliçe, bono, çek, kambiyo senetlerine benzer senetler güvenli elektronik imza ile oluşturulamamaktadır. Sıklıkla karşımıza çıkan borç senedi, bir borç ikrarını içeren senettir. Bir senedin düzenlenip lehtara verilmesiyle borç ikrarında bulunulmuş olmaktadır. Senetler düzenleme biçimi ve ispat güçlerine göre adli ve resmi senetler olmak üzere ayrılmaktadırlar. Resmi senetler, resmi bir makam ya da memurun katılımı ile düzenlenen senetlerdir. Adi senetler ise resmi bir makam ya da memurun katılımı olmaksızın düzenlenen senetlerdir. 

Senet Nasıl Doldurulur?

Senet emre yazılı olan ya da kanunen böyle sayılan kıymetli evraktır. Bizim hukukumuzda uygulamada en çok karşılaşılan Bono dur. Uygulamada en çok karşılaşacağBu sebeple senetinnasıl doldurulacağa sorusuna cevap ararken bonunun unsurlarını incelemek gerekmektedir. 

Unsurlar

MADDE 776- (1) Bono veya emre yazılı senet;

a) Senet metninde “bono” veya “emre yazılı senet” kelimesini ve senet Türkçe’den başka bir dille yazılmışsa, o dilde bono veya emre yazılı senet karşılığı olarak kullanılan kelimeyi,

b) Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedeli ödemek vaadini,

c) Vadeyi,

d) Ödeme yerini,

e) Kime veya kimin emrine ödenecek ise onun adını,

f) Düzenlenme tarihini ve yerini,

g) Düzenleyenin imzasını,

içerir.

Senet metninde belirli bir bedeli kayıtsız şartsız ödeme vaadi yer almalıdır. Bedel kesin bir şekile yazılmalıdır. Bedelin hem yazı hem de rakam ile gösterilmesi durumunda yazı ile yazılan bedel geçerli kabul edilen bedel olacaktır. Aynı zamanda senette birden fazla bedel bulunması halinde en düşük bedel geçerli olan bedel olarak kabul edilecektir. Tüm borç vaadinde hiçbir kayıt ve koşulun yer almaması gerekmektedir. Bonoda lehtarın gösterilmesi de zorunludur. Lehtarın adı gösterilierken isim soyisim, ya da ticaret unvanı yazmalıdır. Senedin düzenlendiği tarih de zorunlu unsurlardandır ve bunun gün, ay, yıl şeklinde yazması gerekmektedir. Bonoyu düzenleyenin imzası yine zorunlu unsurlarımızdan biridir. Senette bulunması gereken zorunlu unsurların bulunmaması durumunda ne olması gerektiğiyle ilgili ise Türk Ticaret Kanunu’nun 777. Maddesinde düzenleme yapılmıştır. 

B) Unsurların bulunmaması

MADDE 777- (1) İkinci ilâ dördüncü fıkralarda yazılı hâller saklı kalmak üzere, 776 ncımaddede gösterilen unsurlardan birini içermeyen bir senet bono sayılmaz.

(2) Vadesi gösterilmemiş olan bono, görüldüğünde ödenmesi şart olan bir bono sayılır.

(3) Açıklık bulunmadığı takdirde senedin düzenlendiği yer, ödeme yeri ve aynı zamanda düzenleyenin yerleşim yeri sayılır.

(4) Düzenlendiği yer gösterilmeyen bir bono, düzenleyenin adının yanında yazılı olan yerde düzenlenmiş sayılır.

Bu yazımızda en çok karşımıza çıkan senet türü olan bononun nasıl doldurulması gerektiğiyle ilgili bilgilerimiz paylaştık.

Senet Örneği

Senet, taraflar arasındaki borç ilişkisini yazılı olarak güvence altına alan bir belgedir. Doğru şekilde düzenlenen bir senet, ileride doğabilecek anlaşmazlıkların önüne geçer. Aşağıda boş senet örneği ve doldurulmuş senet için temel bilgiler yer almaktadır.

Senet İçeriği Nasıl Olmalıdır?

Bir senet hazırlanırken şu bilgiler mutlaka bulunmalıdır:

• Başlık: Senedin üst kısmında “Emre Muharrer Senet” veya sadece “Senet” yazılmalıdır.
• Vade Tarihi: Borcun ödeneceği kesin tarih açıkça belirtilmelidir.
• Borç Miktarı: Ödenecek tutar hem yazıyla hem rakamla yazılmalıdır.
• Borçlunun Bilgileri: Ad, soyad ve adres eksiksiz olmalıdır.
• Alacaklı Bilgileri: Alacaklının kimlik bilgileri yazılmalıdır.
• Ödeme Yeri: Ödemenin yapılacağı yer veya banka bilgisi belirtilmelidir.
• Düzenleme Tarihi ve Yeri: Senedin düzenlendiği yer ve tarih yazılmalıdır.
• Borçlunun İmzası: Senet mutlaka borçlu tarafından imzalanmalıdır.

Boş Senet Örneği

ÖDEME GÜNÜ: ……/……/……     
TÜRK LİRASI: …………… TL ……… Krş    
NO: ………  

İşbu senedim mukabilinde, …/…/…… tarihinde ………………………………. veya emrine, yukarıda yazılı ……………………… Türk Lirası …………… kuruş ödeyeceğim.  
Bedeli ahzolunmuştur. Bu senetten doğacak ihtilaflarda …………… Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkilidir.  

Düzenleme Tarihi: …/…/……  
Düzenleme Yeri: ……………  

İmza: …………………  

BORÇLU:  
İsim/Unvan: …………………………………  
Adres (Ödeme Yeri): ………………………  
T.C./Vergi No: ………………………………  

Bu örnek, boş bir senet formunun nasıl düzenleneceğini gösterir. Doldurulurken tarih, tutar ve imza gibi unsurların eksiksiz yazılması, senedin geçerliliği açısından kritik öneme sahiptir.

SENET ÖDENMEZSE NE OLUR?

Senetlerin ödenmemesi durumunda alacaklı kişinin nasıl tahsili sağlayacağı merak edilen konulardan biridir. Kişi çeşitli yollarla senetlerin tahsilini sağlayabilmektedir. Senet alacaklısı icra takibi başlatabilir, banka üzerinden protesto çekebilir, alacaklı borçlu tarafa ihtar çekebilir. Öncelikle icra takip yolunu incelemek gerekirse bu süreç alacaklının icra dairesine senedi ibraz etmesi ile başlar ve icra dairesi tarafından borçluya ödeme emri gönderilir. Borçlu ödeme emrini aldıktan sonra belirli bir süre sonra borcu ödemek zorundadır.

Kambiyo senetlerine bağlı alacakların genel olarak zamanaşımı süresinin üç yıl olması sebebiyle bu süre içerisinde icra takibinin başlatılmaması halinde alacak hakkı zamanaşımına uğrar. Bu yol dışında alacaklı banka üzerinden protesto çekme işlemi de gerçekleştirebilmektedir. Bu durumda borçlu taraf bankanın kara listesine girmiş olur. Bu durum özellikle ticari hayatta faaliyet gösteren borçlu için zorlu bir sürece girmesine sebep olmaktadır. Bir diğer senet tahsili yolunu incelemek gerekirse alacaklı olan tarafın borçlu olan tarafa ihtar çekmesi yoludur. Böylece alacaklı borçluya ödeme için süre vermiş olmaktadır.

Borçlu bu süre içinde de ödemesini yapamazsa alacaklı açısından icra takibi yolu ve dolayısıyla haciz yolu açılmış bulunmaktadır. Senet ödenmemesi durumunda nasıl tahsil edileceği konusuna baktığımızda birçok yol bulunmakla birlikte somut olaya göre uygulanması gereken yolun belirlenmesi gerekebilmektedir.

Senette Kefil Olma Şartları

Senette kefil olmak, borçlunun borcunu ödeyememesi halinde alacaklıya ek bir güvence sağlar. Türk Ticaret Kanunu’nda bu durum “aval” olarak adlandırılmıştır. Aval, senet üzerinde kefil olan kişinin, borçlunun borcunu ödememesi durumunda ödeme yükümlülüğünü üstlenmesi anlamına gelir.

Avalin Özellikleri

• Aval, senedin ön yüzüne atılan imza ile geçerlilik kazanır.
• Kefilin imzası, borçlunun imzasından ayrı olarak yer almalıdır.
• Aval, bağımsız bir borç taahhüdü niteliği taşır.

Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kefalet

Türk Borçlar Kanunu’nun 584. maddesi, kefalet sözleşmeleri için bazı şartlar öngörmektedir. Bunlardan en önemlisi, evli kişilerin eş rızası olmadan kefil olamamasıdır. Bu kural, aile düzenini korumak amacıyla getirilmiştir.

Ancak, aval işlemleri farklı bir hukuki yapıya sahiptir. Yargıtay içtihatlarına göre, avalde Türk Borçlar Kanunu’nun 584. maddesi uygulanmaz. Dolayısıyla, senet üzerinde aval imzası atılırken eşin rızası aranmaz.

Kefil Olurken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Kefil olacak kişi, senedin hangi borç için düzenlendiğini net olarak bilmelidir.
• Kefil imzası mutlaka el yazısıyla atılmalıdır.
• Kefil olacak kişinin kimlik bilgileri eksiksiz yazılmalıdır.

Doğru şekilde yapılmış bir aval işlemi, alacaklı için güçlü bir güvence oluşturur. Ancak kefil açısından büyük sorumluluk doğurduğu unutulmamalıdır.

SENET NASIL HÜKÜMSÜZ OLUR?

Senetlerin borçlunun borcunu belgeleyen resmi belgeler olduğundan yukarıda bahsetmiştik. Şimdi burada senedin hangi durumlarda hükümsüz olacağı konusuna değineceğiz. Senetlerin geçerliliğinin belirli koşullara bağlı olduğunu ve bu koşulların Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlendiğini anlatmıştık. Senetlerin geçersiz olduğu durumlardan genel nitelikte bahsetmek gerekirse; tahrif edilmiş senet olması durumunda, ödeme yapılmaması durumunda, borçlunun vefat etmesi durumunda, senedin zamanaşımına uğraması durumunda, senet sahibinin talebi durumunda senet hükümsüz hale gelmektedir. Ayrıca bu durumlar hariç senette düzenlenmiş olan şartların oluşmaması ve mevcut yasa hükümlerine aykırı senet düzenlenmesi durumlarında da senet geçersiz olmaktadır. Ancak belirtmek gerekir ki senetlerin geçersiz olması, borçlunun borcunu ortadan kaldırmaz ve borçlu hala borçlu olduğu miktarı ödemekle yükümlüdür.

SENET ZAMANAŞIMI

Tarafımıza gelen ve merak edilen sorulardan biri de senetlerin kaç yıl sonra zamanaşımına uğrayacağı sorusudur. Bir alacağın zamanaşımı süresinin dolmuş olması alacak hakkını ortadan kaldırmış olmaz ancak o alacağın talep edilememesi sonucunu doğurmaktadır. Zamanaşımı süreli bir defidir ve borçlu tarafından belli bir aşamaya kadar ileri sürülmelidir. Aksi halde yapılan işlem geçerli olacaktır çünkü zamanaşımı süresinin dolmasıyla birlikte alacak hakkı son bulmaz. Hak düşürücü süreler hakim tarafından resen dikkate alınamayacağı için hakim tarafından ileri sürülmesi gerekmektedir. Senetler düzenlenirken belli bir vade tarihi esas alınmaktadır.

Ödeme tarihi geçen senet üzerinden üç yıl geçtikten sonra senedin kıymetli evrak vasfını yitirmesi söz konusu olmaktadır. Ancak bu düzenleyene karşı ileri sürülecek talepler açısından bu şekildedir. Hamilin kendisinden önce gelen müracaat borçlularına karşı ileri süreceği talepler yönünden ise zamanaşımı süresi 1 yıl olarak karşımıza çıkmaktadır. Bazı durumlarda ödeyen müracaat borçlusunun kendinden önce gelen müracaat borçlularına karşı ileri süreceği talepler yönünden ise ödeme tarihinden itibaren altı ay olarak düzenlenmiştir. Tüm bu düzenlemeler Türk Ticaret Kanunu’nda yer almaktadır. Senedin kıymetli evrak statüsünden çıkması durumunda icra takibi yapılamayacaktır ve ihtiyati haciz kararı da uygulanamayacaktır. 

Senet Geçerlilik Süresi

Senetlerin hukuki geçerliliği belirli sürelerle sınırlıdır. Türk Ticaret Kanunu, senetlerin hangi süre içerisinde dava edilebileceğini ve tahsil edilebileceğini açıkça düzenlemiştir. Bu süreler, senedin türüne ve düzenlenme şekline göre değişiklik gösterebilir.

Senetlerde Zamanaşımı Süresi

• Bono ve poliçelerde, vade tarihinden itibaren 3 yıl içinde dava açılmalıdır.
• Eğer senet protesto edilmişse veya borçluya karşı bir takip başlatılmışsa, bu süre içinde alacaklı yasal yollarla alacağını talep edebilir.
• 3 yıl geçtikten sonra senet zamanaşımına uğrar. Bu durumda kambiyo senedine özgü takip yapılamaz.

Zamanaşımının Etkileri

Zamanaşımı, senedin tamamen geçersiz olduğu anlamına gelmez. Alacaklı, genel hükümler çerçevesinde alacağını talep etmeye devam edebilir. Ancak, kambiyo senetlerine özgü hızlı takip yolları kullanılamaz.

Kefillerin Sorumluluğu

Senedin kefilleri veya aval veren kişiler de aynı zamanaşımı sürelerine tabidir. Bu süreler içinde dava açılmazsa, kefil veya avalist de sorumluluktan kurtulur.

Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar

• Zamanaşımı süresi, vade tarihinden itibaren işlemeye başlar.
• Eğer senet üzerinde vade tarihi yazılmamışsa, senet “görüldüğünde ödenecek” kabul edilir. Bu durumda süre, senedin ibraz edildiği tarihten başlar.

Bu nedenle, hem alacaklıların hem de borçluların senetlerdeki süreleri titizlikle takip etmeleri gerekir. Aksi halde hak kayıpları yaşanabilir.

SENET PROTESTO SÜRESİ

Tarafımıza gelen ve merak edilen sorulardan biri de senette protesto süresinin ne kadar olduğudur. Senette protesto süresi belirlenen ödeme gününe göre değişmektedir. Ödeme günü belirlenmiş olan senetlerde ödeme gününü takip eden iki iş günü içinde protesto çekilmesi gerekmektedir. Aksi halde protesto artık çekilemez hale gelir. Ödeme belirlenmemiş olan ve görüldüğünde ödenecek olan bonolar için ise protesto süresi ilgili bononun düzenlenme tarihinden itibaren başlamaktadır ve bir yıldır. Yani vadesi yazılmamış olan bonolarda düzenlenme gününden itibaren bir yıllık süre içerisinde ödememe protestosu çekilmelidir.İlgili düzenleme Türk Ticaret Kanunda bulunmaktadır. 

II – Protesto

1. Süreler ve şartları

MADDE 714- (1) Kabul etmemenin veya ödememenin, kabul etmeme veya ödememe protestosu denilen resmî bir belge ile belirlenmesi zorunludur.

(2) Kabul etmeme protestosunun, kabule arz için belirli olan süre içinde çekilmesi gerekir. 694 üncü maddenin birinci fıkrasında gösterilen hâlde poliçenin ilk arzı vadenin son gününde olmuşsa, protesto o günün ertesi günü de çekilebilir.

(3) Belirli bir günde veya düzenlenme gününden ya da görüldükten belirli bir süre sonra ödenmesi şartını içeren bir poliçeden dolayı çekilecek ödememe protestosunun, ödeme gününü izleyen iki iş günü içinde çekilmesi zorunludur. Görüldüğünde ödenmesi şart olan bir poliçeden dolayı çekilecek ödememe protestosu, ikinci fıkrada kabul etmeme protestosu için gösterilen süreler içinde çekilir.

(4) Kabul etmeme protestosu çekilmiş olması hâlinde ödeme için poliçeyi ibraz etmeye gerek olmadığı gibi, ödememe protestosu çekmeye de ihtiyaç yoktur.

(5) Poliçeyi kabul etmiş olsun olmasın muhatap, ödemelerini tatil etmiş veya aleyhindeki herhangi bir icra takibi semeresiz kalmış ise, hamil başvurma haklarını ancak poliçenin ödenmesi için muhataba ibrazından ve protestonun çekilmesinden sonra kullanabilir.

(6) Poliçeyi kabul etmiş olsun olmasın, muhatap veya kabul için arz edilmesi menedilen bir poliçenin düzenleyeni iflas etmişse, iflas ilamının ibrazı, başvurma hakkının kullanılması için yeterlidir.

Protesto hamilin kendisi tarafından çekilebilmektedir. Uygulamada karşılaştığımız ise protesto ile ilgili senetler bankaya verilmektedir. Protesto içerisinde neler yazması gerektiği ise yine Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir. 

b) İçindekiler

MADDE 716- (1) Protesto;

a) Protestoyu çeken ve kendisine protesto çekilen kişilerin adlarını veya ticaret unvanlarını,

b) Kendisine protesto çekilen kişinin, poliçeden doğan taahhüdünü yerine getirmeye davet edildiği hâlde, taahhüdünü ifa etmemiş, kendisi bulunamamış veya ticaret yerinin ya da konutunun belirlenememiş olduğuna ilişkin bir şerhi,

c) Sözü geçen davetin yapıldığı veya davet teşebbüsünün sonuçsuz kaldığı yer ve güne ait bir şerhi ve

d) Protestoyu düzenleyen noterin imzasını,

içerir.

(2) Kısmi ödeme protestoda belirtilir.

(3) Kabul için kendisine bir poliçe ibraz edilmiş olan muhatap, poliçenin ertesi günü tekrar ibrazını istemiş ise bu durum da protestoya yazılır.

Protesto ayrı bir belge halinde düzenlenerek poliçeye bağlanmaktadır. Ancak protesto aynı poliçenin nüshası ya da poliçenin aslı ile bir sureti ibraz edilerek düzenlenmiş ise protestoyu bu nüshalardan birine veya asıl senede bağlamak yeterlidir. Ayrıca poliçeye ilişkin edimin birden fazla yükümlü tarafından ifasının istenmesi zorunlu ise tek protesto belgesi düzenlenir. 

NOTERSİZ SENET GEÇERLİ Mİ?

Yukarıdaki yazımızda senedin nasıl doldurulması gerektiği ve bononun unsurlarından bahsetmiştik. Bunların içerisinde noterde düzenlenme şartı bulunmadığına göre noterde düzenlenmemiş bulunan bir senet de geçerlidir. Yani noter huzurunda senet yaptırmak zorunlu bir işlem ve gereklilik değildir. Ancak birçok durumda olduğu gibi bu durumda da noterde düzenlenmiş bir senedin çıkan herhangi bir durumda ispat kolaylığı sağlayacağı kaçınılmazdır. Bu sayede hukuki haklar daha sağlam bir zemine oturmuş olur. Yani zorunlu olmamakla birlikte noterde senet düzenlemek alacaklı ve borçlu arasındaki alacak ilişkisini daha güvenilir hale getirir. Noterde düzenlenmesinin zorunlu olduğu durum ise protesto çekme durumudur. Protestonun noterlikçe düzenlenmesi gerekmektedir. Bu durum Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir. 

2. Şekli

a) Noterlikçe düzenlenmesi

MADDE 715- (1) Protestonun 716 ncı maddede belirtilen şekil ve surette noterlikçe düzenlenmesi gerekir.

Senette Zorunlu Unsurlar

Bir senedin hukuken geçerli olabilmesi için Türk Ticaret Kanunu’nun 776. maddesinde belirtilen zorunlu unsurları taşıması gerekir. Bu unsurlar eksik olduğunda, senet geçerliliğini yitirir ve alacaklı, kambiyo senetlerine özgü takip yollarını kullanamaz.

Zorunlu Unsurlar

• “Bono” veya “Emre Muharrer Senet” İbaresi: Senedin üst kısmında mutlaka yer almalıdır.
• Kayıtsız ve Şartsız Ödeme Taahhüdü: Borçlunun belirli bir miktarı kayıtsız ve şartsız ödeyeceğini ifade eden ibare bulunmalıdır.
• Ödenecek Tutar: Hem rakamla hem de yazıyla açıkça yazılmalıdır. Çelişki olması halinde yazıyla belirtilen tutar esas alınır.
• Vade Tarihi: Senedin hangi tarihte ödeneceği belirtilmelidir. Eğer yazılmamışsa, senet “görüldüğünde ödenecek” sayılır.
• Düzenleme Yeri ve Tarihi: Senedin hazırlandığı yer ve tarih mutlaka yazılmalıdır.
• Alacaklının Bilgileri: Senedin kime ödeneceği net bir şekilde yer almalıdır.
• Borçlunun İmzası: Borçlu, senedi kendi el yazısıyla imzalamalıdır.

Eksik Unsurların Sonuçları

Zorunlu unsurların eksik olması, senedin kambiyo senedi vasfını kaybetmesine yol açar. Bu durumda senet, adi yazılı belge olarak kabul edilir. Dolayısıyla alacaklı, senede dayalı özel takip yollarını değil, genel hükümlere dayalı dava açma yolunu kullanmak zorunda kalır.

Uygulamada Önemli Noktalar

• Senetteki bilgilerin eksiksiz ve doğru olması, alacaklının haklarını korur.
• Eksik veya yanlış yazılan bilgiler, ileride ciddi uyuşmazlıklara yol açabilir.
• İmzasız senet kesinlikle geçersizdir.

Bu nedenle senet hazırlanırken hem borçlu hem de alacaklı tarafın, zorunlu unsurların eksiksiz şekilde yazılmasına dikkat etmesi gerekir.

Senet Tahsil Süreci Nasıl İşler?

Bir senedin en önemli işlevi, alacaklıya borcunu yasal yollarla tahsil etme imkânı sağlamasıdır. Eğer senet vade tarihinde ödenmezse, alacaklı icra takibi yoluyla alacağını tahsil edebilir.

Tahsilat Sürecinde İlk Adım

• Öncelikle alacaklı, borçluyu ödeme yapmaya davet edebilir.
• Eğer ödeme yapılmazsa, alacaklı icra müdürlüğüne başvurarak takip başlatma hakkına sahiptir.

Senet Tahsilatı İçin İcra Süreci

1. İcra Takibi Başlatma

Alacaklı, vadesi geçmiş senet için doğrudan “Kambiyo Senetlerine Mahsus Takip” başlatabilir. Bu yol, senet gibi özel belgeler için hızlı tahsilat imkânı sağlar.

2. Ödeme Emri Gönderimi

İcra müdürlüğü, borçluya bir ödeme emri gönderir. Bu emirde borcun 10 gün içinde ödenmesi gerektiği belirtilir.

3. Borçlunun İtiraz Hakkı

Borçlu, ödeme emrine karşı 5 gün içinde itiraz edebilir. İtiraz; senedin geçersiz olduğu, borcun ödendiği veya imzanın sahte olduğu iddialarına dayanabilir.

4. Haciz İşlemleri

Borç ödenmez ve borçlu da itiraz etmezse, alacaklı haciz talep edebilir. Borçlunun malları üzerinde haciz işlemleri uygulanır.

5. Satış ve Tahsilat

Haczedilen mallar satışa çıkarılır ve elde edilen gelir alacaklının borcuna mahsup edilir.

Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Senet tahsilatında yasal sürelerin doğru takip edilmesi çok önemlidir.
• Kambiyo senetlerine mahsus takip yolu, genel icra takibine göre daha hızlı sonuç verir.
• Borçlu ve alacaklı, süreç boyunca hukuki danışmanlık almalıdır.

Senet İptali veya İtiraz Süreci Nasıl Olur?

Senet iptali veya itiraz süreci, borçlunun senede ilişkin hukuki haklarını kullanabilmesini sağlar. Özellikle kambiyo senetlerine özgü takiplerde, borçlunun bu haklarını süresinde ve usulüne uygun kullanması son derece önemlidir.

Borca İtiraz

• Borçlu, kendisine gönderilen ödeme emrine karşı 5 gün içinde itiraz edebilir.
• İtiraz, borcun hiç doğmadığı, kısmen ödendiği veya senedin geçersiz olduğu iddialarına dayanabilir.
• İtirazın yazılı olarak icra mahkemesine sunulması gerekir.

İmzaya İtiraz

• Borçlu, senet üzerindeki imzanın kendisine ait olmadığını iddia edebilir.
• Bu durumda, imza incelemesi yapılır ve bilirkişi raporu alınır.
• Eğer imzanın sahte olduğu tespit edilirse, takip iptal edilir.

Mahkeme Kararının Etkileri

• İtiraz haklı bulunursa, takip tamamen durdurulur.
• İtiraz reddedilirse, takip kaldığı yerden devam eder ve haciz işlemleri uygulanabilir.
• Mahkeme, ciddi bir itiraz görürse takibi geçici olarak durdurma kararı da verebilir.

İtirazın Önemi

• Süresinde yapılmayan itirazlar geçersiz sayılır.
• Borçlu, itiraz süresini kaçırırsa, sonradan ileri sürdüğü iddialar dikkate alınmaz.
• İtiraz sürecinde avukat desteği almak, hak kayıplarını önlemek açısından önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular