İnfaz Hesaplama Yatar Hesaplama (Detaylı) 2025

Ceza hukukunda verilen mahkûmiyet kararları yalnızca kesinleşmelerinin ardından uygulanabilir. Bu aşamada devreye giren en önemli kavramlardan biri infaz hesaplama, halk arasındaki kullanımıyla yatar hesaplamadır. İnfaz hesaplama; mahkemelerce kesinleşmiş ceza kararlarının ceza infaz kurumlarında ne kadar süre ile uygulanacağını, hükümlünün hangi tarihlerde denetimli serbestlik, koşullu salıverilme veya bihakkın tahliye hakkından yararlanacağını ortaya koyan teknik bir süreçtir.

Hukuki literatürde bu hesaplamaya müddetname düzenlenmesi denilirken, uygulamada vatandaşlar genellikle “yatar hesaplama” tabirini kullanmaktadır. Özellikle 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun çerçevesinde belirlenen esaslar doğrultusunda yapılan bu işlem, hükümlünün özgürlüğünden mahrum kalacağı sürenin net olarak ortaya konulmasını sağlar.

İnfaz hesaplama yatar hesaplama, yalnızca hapis cezaları için değil; aynı zamanda güvenlik tedbirleri ve adli para cezalarının uygulanma sürecinde de önemlidir. Ceza hukukunun en kritik aşamalarından biri olan bu süreç, hükümlülerin hak kayıplarını önlemek, infazın doğru ve adil şekilde yürütülmesini temin etmek açısından hayati rol oynamaktadır.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, her suç tipine göre farklı infaz oranları bulunduğu ve yasal düzenlemeler ile bu oranların zaman zaman değişiklik gösterdiğidir. Bu nedenle infaz hesaplama yapılırken güncel mevzuat, özel kanunlar ve yargı kararları dikkate alınmalıdır.

İnfaz Hesaplama Robotu

Mahkumiyet Kararları ve İnfaza Yetkili Makamlar

Bir infaz hesaplama yatar hesaplama işlemi yapılabilmesi için öncelikle mahkemece verilen cezanın kesinleşmiş olması gerekir. Kesinleşmemiş hiçbir mahkûmiyet hükmü infaza konu edilemez. Nitekim 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 4. maddesinde de açıkça, “Mahkûmiyet hükümleri kesinleşmedikçe infaz olunamaz” ifadesi yer almaktadır.

Kesinleşmiş mahkûmiyet kararlarının uygulanmasından sorumlu makam Cumhuriyet Başsavcılığıdır. Başsavcılığın iş bölümüne göre bu görev, doğrudan İnfaz Cumhuriyet Savcılığı tarafından yürütülür. Bu aşamada mahkemece verilen cezanın türüne göre farklı kurum ve merciler görev alır:

• Hapis cezası ve adli para cezası: İnfaz Cumhuriyet Savcılıklarınca uygulanır.
• Güvenlik tedbirleri (örneğin belli hakları kullanmaktan yoksun bırakma, denetimli serbestlik yükümlülükleri): Denetimli Serbestlik Müdürlüklerince yerine getirilir.

Ceza yargılaması sonucunda verilen mahkûmiyet kararları genel olarak üç ana gruba ayrılır:

1. Hapis Cezası: Hükümlünün belirli bir süre özgürlüğünden yoksun bırakılmasını ifade eder. 5237 sayılı TCK’nın 47, 48 ve 49. maddelerinde ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir.
2. Adli Para Cezası: Sanığın, belirli bir miktar parayı devlet hazinesine ödemekle yükümlü tutulmasıdır. 5237 sayılı TCK’nın 52. maddesinde ve 5275 sayılı Kanun’un 106. maddesinde düzenlenmiştir.
3. Güvenlik Tedbirleri: Hapis ve para cezası dışındaki yaptırımları kapsar. 5402 sayılı Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu çerçevesinde infaz edilir.

Bu çerçevede, mahkumiyet kararlarının infazı; cezanın türüne göre farklı merciler tarafından yerine getirilse de nihai sorumluluk Cumhuriyet Başsavcılığı’na aittir. İnfaz hesaplamanın doğru yapılması, hükümlünün özgürlüğünden mahrumiyet süresinin netleşmesi açısından büyük önem taşır.

İnfaz Hesaplama Nedir?

İnfaz hesaplama yatar hesaplama, ceza mahkemelerince verilen kesinleşmiş hapis cezalarının ne kadarının cezaevinde geçirileceğini, hangi tarihlerde denetimli serbestlik, koşullu salıverilme ve bihakkın tahliye imkânlarının devreye gireceğini ortaya koyan teknik bir işlemdir.

Hukuki terminolojide bu işlem müddetname düzenlemesi olarak adlandırılırken, uygulamada halk arasında daha çok yatar hesaplama ifadesi kullanılmaktadır. İnfaz hesaplaması yapılırken, kanunlarda yer alan infaz oranları, suç tipine göre farklılık gösterir. Örneğin bazı suçlarda 1/2 oranı, bazılarında 2/3 veya 3/4 oranı uygulanmaktadır. Bu nedenle her hükümlünün infaz süresi aynı yöntemle değil, ilgili suç tipine göre özel olarak hesaplanır.

İnfaz hesaplama, yalnızca hapis cezası için değil; aynı zamanda denetimli serbestlik süresinin, koşullu salıverilme tarihinin ve bihakkın tahliye tarihinin belirlenmesi için de gereklidir. Böylece hükümlü, hangi tarihlerde özgürlüğüne kavuşabileceğini, ne kadar süre cezaevinde kalacağını net biçimde öğrenebilir.

Bu süreç, aynı zamanda ceza infaz kurumları ile hükümlü arasında doğabilecek hak kayıplarını önlemek açısından da önemlidir. Yanlış veya eksik bir hesaplama yapılması halinde hükümlünün fazladan özgürlüğünden mahrum kalması söz konusu olabileceğinden, infaz hesaplaması mutlaka güncel mevzuata uygun şekilde ve yetkili makamlarca yapılmalıdır.

Hapis Cezasının Türleri

İnfaz hesaplama yatar hesaplama yapılmadan önce, hapis cezalarının türlerini bilmek gerekir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 45 ve devamı maddelerinde cezalar hapis ve adli para cezası olarak iki ana kategoriye ayrılmış, hapis cezalarının alt türleri de ayrıca düzenlenmiştir.

Hapis cezaları temel olarak üç ana grupta incelenir:

1. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası
   • TCK m. 47’ye göre hükümlünün hayatı boyunca devam eder.
   • 5275 sayılı Kanun’un 9 ve 25. maddeleri uyarınca sıkı güvenlik rejimine tabi olarak infaz edilir.
2. Müebbet hapis cezası
   • TCK m. 48’e göre hükümlünün hayatı boyunca sürer.
   • Ağırlaştırılmış müebbetten farklı olarak daha hafif bir infaz rejimine tabidir.
3. Süreli hapis cezası
   • TCK m. 49’da düzenlenmiştir. Genel olarak 1 aydan 20 yıla kadar süreli hapis öngörülmüştür.
   • Ancak artırım nedenleri ve özel durumlarla bu süre 30 yıla kadar çıkabilir (TCK m. 61/7).
   • Süreli hapis cezası kendi içinde ikiye ayrılır:
     • Kısa süreli hapis cezası: 1 yıl veya daha az süreli olan cezalardır.
     • Uzun süreli hapis cezası: 1 yıldan fazla süreli olan cezalardır.

Her hapis cezası türünün infaz süresi, koşullu salıverilme oranı ve denetimli serbestlikten yararlanma şartları farklıdır. Bu nedenle infaz hesaplama yapılırken mutlaka cezanın türü dikkate alınmalıdır.

Kesinleşen İlamın İnfaza Gönderilmesi

Ceza mahkemelerince verilen mahkûmiyet kararları, ancak kesinleştikten sonra infaz edilebilir. Kesinleşen her ilam, hükmün verildiği yerin Cumhuriyet Başsavcılığına veya onun iş bölümü çerçevesinde görev yapan İnfaz Cumhuriyet Savcılığına gönderilir. Burada en önemli husus, hükümlünün adresi nerede olursa olsun, kesinleşen kararın mutlaka yargılamanın yapıldığı yer savcılığına iletilmesidir.

Başka bir ifadeyle, infazın başlatılacağı makam, yargılamayı yapan mahkemenin bulunduğu yerdeki Cumhuriyet Başsavcılığıdır. Bu durum, ceza adalet sisteminde infaz sürecinin düzenli yürütülmesi için zorunludur.

Yeni 5237 sayılı TCK’ya göre, her ceza birbirinden bağımsızdır ve yargılama aşamasında cezaların toplanması (içtima) söz konusu değildir. Dolayısıyla, mahkeme her bir ceza için ayrı bir ilam düzenleyerek bunları infaz savcılığına gönderir. İnfaz savcılığı da bu ilamları esas alarak infaz hesaplama yatar hesaplama işlemini yapar.

Örneğin; sanık bir şehirde işlediği suç nedeniyle başka bir şehirde yargılansa ve karar kesinleşse, cezasının infazı için karar, hükmün verildiği yerdeki infaz savcılığına gönderilecektir. Bu uygulama sayesinde, ceza infaz sisteminde yeknesaklık sağlanır ve karışıklıklar önlenir.

İnfaz Aşaması

İnfaz aşaması, ceza mahkemesince verilen hükmün kesinleşmesi ile başlar ve cezanın tamamen yerine getirilmesiyle sona erer. Bu süreç, hapis cezaları açısından hükmün kesinleşmesiyle başlar; hükümlünün bihakkın tahliye tarihi (hak ederek salıverilme tarihi) ile tamamlanır. Adli para cezalarında ise süreç, cezanın kesinleşmesiyle başlayıp, ilgili para cezasının tamamen ödenmesiyle son bulur.

İnfaz aşamasından sorumlu kişi İnfaz Cumhuriyet Savcısıdır. Bu aşamada suçu işleyen kişinin sıfatı da değişkenlik gösterebilir:

• Hükmen Tutuklu: Yargılama sürecinde tutuklanmamışken, son duruşmada hakkında ceza kararı verilip aynı anda tutuklanan kişidir. Henüz cezası kesinleşmemiştir.
• Hükümözlü: Cezaevinde tutuklu iken hakkında ceza kararı verilmiş, fakat bu karar henüz kesinleşmemiş kişidir. Dosyası istinaf veya temyiz aşamasında bulunan kişiler de bu kapsamda değerlendirilir.
• Hükümlü: Ceza mahkemesince verilen mahkûmiyet kararı kesinleşmiş kişidir. Hükümlüler, infaz sürecinde artık cezaevi kurallarına tabi olur ve cezalarını kesinleşmiş ilam doğrultusunda çekerler.

Bu aşamada yapılan her işlem, infaz hesaplama yatar hesaplama açısından büyük önem taşır. Çünkü hükümlünün hangi tarihlerde denetimli serbestlikten yararlanacağı, hangi tarihte koşullu salıverilmeye hak kazanacağı veya tam süreyi doldurarak bihakkın tahliye olacağı bu hesaplamalar neticesinde belirlenir.

Örnek Detaylı İnfaz Hesaplama

İnfaz hesaplama yatar hesaplama sürecini daha iyi kavrayabilmek için örnekler üzerinden açıklama yapmak faydalı olacaktır. Her suç tipi ve verilen ceza süresi, infaz oranları dikkate alınarak ayrı ayrı hesaplanır.

Örnek 1

• Suç: Uyuşturucu Ticareti (TCK m. 188)
• Suç Tarihi: 14.05.2022
• Ceza: 12 yıl 6 ay hapis
• Yaş: Suç tarihinde kişi yetişkin

Hesaplama:
12 yıl 6 ay = 150 ay
Uyuşturucu ticareti suçunda infaz oranı 3/4’tür.
150 ay x 3/4 = 112,5 ay → koşullu salıverilme için cezaevi süresi
Kalan süre: 37,5 ay → bu süre koşullu salıverilme ile dışarıda geçirilecektir.
Ayrıca 12 ay denetimli serbestlik uygulanır.

Sonuç: Hükümlü yaklaşık 8 yıl 4 ay 15 gün cezaevinde kalacak, kalan süreyi denetim ve koşullu salıverilme kapsamında tamamlayacaktır.

Örnek 2

• Suç: Yağma (TCK m. 148)
• Suç Tarihi: 23.10.2015
• Ceza: 4 yıl 6 ay 25 gün hapis
• Tutukluluk: 385 gün
• Gözaltı: 1 gün
• Cezaevine Giriş: 16.01.2020

Şartla Tahliye Hesabı:
Toplam ceza = 1665 gün
Şartla tahliye oranı (1/2) = 832,5 gün → 833 gün kabul edilir.
Tutukluluk + gözaltı = 386 gün mahsup edilir.
Kalan süre: 1665 – (833 + 386) = 446 gün
Sonuç: Hükümlü 06.04.2021 tarihinde şartla tahliyeden yararlanır.

Bihakkın Tahliye Hesabı:
Toplam ceza = 1665 gün
Mahsup süresi = 386 gün
Kalan süre = 1279 gün
Cezaevine giriş tarihine eklenir: 18.07.2023 bihakkın tahliye tarihidir.

Bu örnekler, infaz hesaplamanın suç tipine, ceza miktarına ve mahsup sürelerine göre nasıl farklı sonuçlar doğurduğunu göstermektedir.

Yeni İnfaz Düzenlemesi Kapsamında Bazı Suçların Kapalı Cezaevi İnfaz Hesaplaması

Son yıllarda yapılan infaz düzenlemeleri, birçok suç tipinde hükümlülerin kapalı ceza infaz kurumunda kalacağı süreleri değiştirmiştir. Her suç için belirlenen infaz oranı, hükümlünün ne kadar süre kapalı cezaevinde kalacağını doğrudan etkiler. Bu hesaplamalar sonrasında hükümlüler, belirlenen süreyi kapalı cezaevinde tamamladıktan sonra açık ceza infaz kurumuna ayrılabilmektedir.

Aşağıda, güncel düzenlemeler ışığında bazı suç tipleri için kapalı cezaevi infaz süreleri örneklenmiştir:

• Kasten öldürme (müebbet hapis): Hükümlü 16 yıl kapalı ceza infaz kurumunda kalır. (İnfaz oranı 2/3)
• Kasten öldürme (20 yıl hapis): Yaklaşık 3 yıl 5 ay kapalıda kalır. (İnfaz oranı 2/3)
• Kasten öldürme (15 yıl hapis): Yaklaşık 3 ay kapalıda kalır. (İnfaz oranı 2/3)
• Dolandırıcılık (20 yıl hapis): 3 ay kapalı cezaevi süresi vardır. (İnfaz oranı 1/2)
• Dolandırıcılık (9 yıl hapis): 1 ay kapalıda kalır. (İnfaz oranı 1/2)
• Hırsızlık (16 yıl hapis): 3 ay kapalı cezaevi süresi uygulanır. (İnfaz oranı 1/2)
• Hırsızlık (9 yıl hapis): 1 ay kapalıda kalır. (İnfaz oranı 1/2)
• Uyuşturucu ticareti (12 yıl 6 ay hapis): Yaklaşık 5 ay kapalıda kalır. (İnfaz oranı 3/4)
• Uyuşturucu ticareti (8 yıl 4 ay hapis): 1 ay kapalı süresi vardır. (İnfaz oranı 3/4)
• Cinsel suçlar (10 yıl hapis): 9 ay kapalıda kalır. (İnfaz oranı 3/4)
• Cinsel suçlar (9 yıl hapis): 1 ay kapalıda kalır. (İnfaz oranı 3/4)
• Yağma (16 yıl hapis): 3 ay kapalı süresi vardır. (İnfaz oranı 1/2)
• Yağma (9 yıl hapis): 1 ay kapalıda kalır. (İnfaz oranı 1/2)
• Kasten yaralama (eşe karşı, 10 yıl hapis): 9 ay kapalı süresi vardır. (İnfaz oranı 2/3)
• Kasten yaralama (eşe karşı, 9 yıl hapis): 1 ay kapalı süresi bulunur. (İnfaz oranı 2/3)
• Kasten yaralama (normal, 9 yıl hapis): 1 ay kapalıda kalır. (İnfaz oranı 1/2)

Görüldüğü üzere, infaz hesaplama yatar hesaplama suç tipine, verilen ceza süresine ve infaz oranına göre değişmektedir. Bu nedenle her hükümlünün infaz süresi bireysel olarak hesaplanmalı ve güncel mevzuat dikkate alınmalıdır.

AĞIRLAŞTIRILMIŞ MÜEBBET HAPİS CEZASININ YATARI NE KADARDIR?

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezaları kural olarak yaşam boyu mahkumiyet anlamına gelir. Hükümlü hakkında verilen hapis cezası yaşam boyunca devam eder. Ancak; ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.

MÜEBBET HAPİS CEZASININ YATARI NE KADARDIR?

Müebbet hapis cezasının infaz süresi esasen yaşam boyudur. Ancak; müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar yirmidört yılını, infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.

SÜRELİ HAPİS CEZALARININ YATARI NE KADARDIR?

Süreli hapis cezaları kural olarak; 1 aydan az 20 yıldan fazla olmayan hapis cezalarıdır. Süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının yarısını infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler. Ancak, Türk Ceza Kanununun;

a) Kasten öldürme suçlarından (madde 81, 82 ve 83) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
b) Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan (madde 87, fıkra iki, bent d) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
c) İşkence suçundan (madde 94 ve 95) ve eziyet suçundan (madde 96) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
d) Cinsel saldırı (madde 102, ikinci fıkra hariç), reşit olmayanla cinsel ilişki (madde 104, ikinci ve üçüncü fıkra hariç) ve cinsel taciz (madde 105) suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
e) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan (madde 102, 103, 104 ve 105) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
f) Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
g) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
h) Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından (madde 326 ilâ 339) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar, cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.

Ayrıca, suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar ile 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar hakkında koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanır.

KOŞULLU SALIVERİLMEDEN FAYDALANABİLMEK İÇİN İNFAZ KURUMUNDA GEÇİRİLMESİ GEREKEN SÜRELER

a) Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuzaltı,
b) Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuz,
c) Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuzaltı,
d) Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuz,
e) Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla yirmisekiz, yıldır.
f) Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçtan dolayı mahkûmiyet hâlinde; ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuzaltı yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, süreli hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.

DENETİMLİ SERBESTLİK NEDİR?

Denetimli serbestlik, koşullu salıverilmeden belli bir süre önce hükümlülerin denetim altında tahliye edilmelidir. Kişinin dış dünyayla ilişkisini sürdürebilmesi amacıyla uygulanan bir prosedürdür. Hapis cezasına alternatif bir ceza hukuku uygulamasıdır. CGTİK’nın 105/A maddesinde düzenlenmiştir. Denetimli serbestliğe dair kanuni düzenlemeler ülkemizde sık sık değişikliğe uğramaktadır. Bu değişiklerin sonuncusu 14.04.2020 tarihinde 7242 sayılı kanunla yapılmıştır. Bu kanun halk arasında infaz paketi olarak anılmış ve öğretide infaz kurumlarındaki aşırı doluluğu gidermeye yarayan bir kanun olarak nitelendirilmiştir. Anılan kanunla kişinin cezaevinde geçireceği süreler kısaltmıştır.

DENETİMLİ SERBESTLİK ŞARTLARI NELERDİR?

Denetimli serbestlikten yararlanabilmek için kanunumuzda bazı şartlar vardır. CGTİK 105/A maddesinde bu şartlar düzenlenmiştir. Bunlar; açık cezaevinde veya çocuk eğitimevinde kalmak, hükümlünün koşullu salıverilmesine 1 yıl veya 1 yıldan az süre kalmış olması ve hükümlünün bu konuda talebinin bulunmasıdır. Ancak 7242 sayılı kanunla getirilen CGTİK Geçici 6. maddeyle bu şartlarda bazı değişiklere gidilmiştir. Bu anlamda 30.03.2020 tarihi özellik arz etmektedir.

30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlar bakımından;

a-Türk Ceza Kanununun kasten öldürme suçları (madde 81, 82 ve 83),
b-üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenen kasten yaralama ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçları,
c-neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu (madde 87, fıkra iki, bent d),
d-işkence suçu (madde 94 ve 95), eziyet suçu (madde 96),
e-cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (madde 102, 103, 104 ve 105),
f-özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138),
g-uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu (madde 188)
h-İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar hariç olmak üzere;

hükümlünün koşullu salıverilmesine 1 yıl kalmış olması şartı 3 yıla çıkarılmıştır.

Yani yeni infaz düzenlemesiyle 6 yıl veya altında hapis cezası alan bir hükümlü doğrudan tahliye olma hakkı kazanacaktır. Ayrıca hükümlülerden;

7 yıl hapis cezası alanlar 6 ay, 8 yıl hapis cezası alanlar 1 yıl, 9 yıl hapis cezası alanlar 1 yıl 6 ay, 10 yıl hapis cezası alanlar 2 yıl, 15 yıl hapis cezası alanlar 4 yıl 6 ay cezaevinde kaldıkları takdirde tahliye olma hakkı kazanırlar.

Ancak sayılan suçlar söz konusu olduğunda süre yine 1 yıl olarak uygulanacaktır. Ayrıca bu suçlar bakımından hükümlünün açık cezaevinde veya çocuk eğitimevinde kalmış olması şartı da aranmaya devam eder.

Sıfır-altı yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile yetmiş yaşını bitirmiş hükümlüler hakkında 105/A maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan iki yıllık süre, dört yıl olarak değiştirilmiştir.

30.03.2020 tarihinden sonra işlenen suçlar bakımından;

Bu tarihten sonra işlenen suçlar bakımından CGTİK’nun 105/A maddesindeki şartlar aranmaya devam edecektir. Buna göre;

Açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitimevinde bulunmak, kişinin koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalmış olması ve hükümlünün talebi gereklidir.

• Sıfır-altı yaş grubunda çocuğu bulunan ve koşullu salıverilmesine iki yıl veya daha az süre kalan kadın hükümlüler,
• Maruz kaldıkları ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını yalnız idame ettiremeyen ve koşullu salıverilmesine üç yıl veya daha az süre kalan hükümlüler talepleri halinde denetimli serbestlikten faydalanabilirler.

Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde; kişilerin cezaevinde kalacakları süreler ülkemizdeki infaz kurumlarının farklı uygulamaları olması sebebiyle, infaz kurumundan kurumuna değişiklik göstermektedir. Bu sebeple infaz kurumunda geçirilecek süreler bakımından en net ve doğru bilgi, cezanın infaz edileceği kurumun savcılığından alınmalıdır.

CEZANIN İNFAZININ ERTELENMESİ

AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE ERTELEME: Akıl hastalığına tutulan hükümlünün cezasının infazı geriye bırakılır ve hükümlü, iyileşinceye kadar Türk Ceza Kanununun 57 nci maddesinde belirtilen sağlık kurumunda koruma ve tedavi altına alınır. Sağlık kurumunda geçen süreler cezaevinde geçmiş sayılır.

Hapis cezasının infazı, gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında geri bırakılır. Çocuk ölmüş veya anasından başka birine verilmiş olursa, doğumdan itibaren iki ay geçince ceza infaz edilir.

HÜKÜMLÜNÜN İSTEĞİ ÜZERİNE ERTELEME: Kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerine gelen hükümlünün istemi üzerine, Cumhuriyet Başsavcılığınca ertelenebilir.

ADLİ PARA CEZALARININ İNFAZI

Adli para cezası, mahkemece belirlenecek olan belli bir miktar para cezasının devlet hazinesine ödenmesidir. Hükümlü, tebliğ olunan ödeme emri üzerine belli süre içinde adli para cezasını ödemezse, ödenmeyen kısma karşılık gelen gün miktarı hapis cezasına çevrilerek, hükümlünün iki saat çalışması karşılığı bir gün olmak üzere kamuya yararlı bir işte çalıştırılmasına karar verilir.

MÜKERRİRLERE ÖZGÜ İNFAZ HESAPLAMA: Mükerrirlere özgü infaz rejiminde; kişinin cezaevinde kalacağı süreler suçta tekerrür sebebiyle arttırılmıştır. Tekerrür hâlinde işlenen suçtan dolayı mahkûm olunan;

a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuzdokuz yılının,
b) Müebbet hapis cezasının otuzüç yılının,
c) Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuziki yılının,
d) Süreli hapis cezasının üçte ikisinin, infaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılabilir.

Eğer ki ikinci defa tekerrür hükümleri uygulanacak olursa, koşullu salıverilmeden yararlanılamaz. Tekerrür dolayısıyla belirlenecek denetim sürelerinde koşullu salıverilmeye ilişkin hükümler uygulanır.

3 YIL CEZA ALAN NE KADAR YATAR?

​İşlenen suç sonucunda alınan cezaların, amiyane tabir ile,  ne kadar yatarının olduğu hukuk sistemimizde infaz hukuku alanının konusunu oluşturur. İnfaz hukuku genel tanım olarak mahkemelerce verilen kesinleşmiş ceza ve güvenlik tedbirlerinin yerine getirilmesini konu alır. Etimolojik anlamda zaten infaz ‘yerine getirme’ anlamına gelmektedir. Daha anlaşılır açıklayacak olursak infaz mahkemece verilen kesin hükmün devamı ile ilgilenir. İnfaz hukukunun uygulanabilmesi için ilk şart mahkemenin kesin bir mahkumiyet hükmü vermesidir. Bu nedenle kesinleşmiş bir ceza olmadan infaz hukuku devreye giremeyecektir. Fakat buradan infaz hukukun tek amacının sanığı cezalandırmak olduğu çıkmamalıdır. İnfaz hukuku ayrıca kişiyi ıslah etme yollarını da gözetir.

​Bu genel girişten sonra sıra 3 yıl ceza alan bir şahsın ne kadar cezaevinde yatacağını açıklamaya geldi. Yürürlükteki infaz kanunu belki de tarihimizde en çok değişikliğe uğrayan kanunların başında geliyor olabilir. Şöyle ki en son yapılan ve bir nevi kişilerin ne kadar cezaevlerinde kalacağını düzelten 2020 değişikliği bizi ‘2020 öncesi ve sonrası işlenen suçlar’ olarak bir ayrım yapmaya mecbur bırakmıştır.

​Bu durumda 2020 öncesinde işlenen suçları ele alırsak, öncelikle burada dikkat edilmesi  gereken ilk husus şudur: suç ne zaman işlendi? Bu nedenle infaz hukukunun konusu oluştursan mahkumiyet hükmü 2020’den sonra da verilmiş olsa infaz hesaplamada suçun işleniş tarihi esas alınacaktır. Geldiğimiz süreçte 2020’deki değişiklik hasebiyle 6 yıl veya daha az ceza alan kişilerin yatarı bulunmamaktadır. Bir diğer deyişle 6 yıl veya bundan daha az ceza alan kişilerin doğrudan tahliye olma hakları bulunmamaktadır. Zira söz konusu değişiklikle denetimli serbestlik ve koşullu salıverme süreleri ŞARTLARI VARSA 3’er yıl olarak düzenlenmiştir.

​Yalnız Kanun şöyle bir şerh koymuştur: Bu durum İSTİSNA SUÇLAR (kasten öldürme, işkence, cinsel saldırı vs.) bakımından uygulanmayacaktır. Bu suçları işleyen kişiler bakımından doğrudan tahliye imkanı uygulanmayacaktır. 

​2020 sonrası işlenen suçlar istisna suçlar içine giriyorsa bu durumda kişi koşullu salıvermenin genel oranına göre mevcut 3 yıllık cezanın 2/3’ünü cezaevinde geçirmesi gerekecektir. Bu durumda mevcut yatar 2 yıl olacaktır. Bunun da 1 yılını ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra kalan 1 yılını denetimli serbestlikten yararlanarak tahliye olabilir.

​2020 sonrası işlenen suçlar adi suç ise bu suçların koşullu salıverme oranı ½’dir. Buna göre kişi 1 yıl 6 ay yatarı oluşacaktır. Sonuç olarak kişi 6 ay süreyi ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra kalan 1 yılda denetimli serbestlikten yararlanabilecektir.

3 YIL 4 AY CEZA ALAN NE KADAR YATAR?

​Bu konuda 2020 öncesi adi suçlar bakımından yapılan açıklamalar aynen geçerlidir. Zira süre yine 6 yıldan azdır.

​2020 sonrası istisnai suçlar için sistematik aynıdır. Buna göre istisnai suç dahilinde 3 yıl 4 ay ceza alan kişi koşullu salıverme süresi çıkarıldığında 2 yıl 2 ay 20 gün bir yatar süresi oluşacaktır. Sonuç ceza 1 yıldan fazla olduğu için denetimli serbestlik doğrudan uygulanamayacak, kişi 1 yıl 2 ay 20 gün ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra denetimli serbestlikten yararlanabilecektir. 

​2020 sonrası işlenen adi suçlarda kişi ½ oranında (1 yıl 8 ay 2 gün) yatacak ve son ceza yine 1 yıldan fazla olduğu için denetimli serbestlikten doğrudan yararlanma olmayacaktır. Buna göre 8 ay 2 gün ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra son 1 yılında denetimli serbestlikten yararlanma imkanı doğabilecektir.

4 YIL CEZA ALAN NE KADAR YATAR?

​2020 sonrası istisnai suçlar için sistematik aynıdır. Buna göre istisnai suç dahilinde 4 yıl ceza alan kişi koşullu salıverme süresi çıkarıldığında 2 yıl 8 ay 3 gün bir yatar süresi oluşacaktır. Sonuç ceza 1 yıldan fazla olduğu için denetimli serbestlik doğrudan uygulanamayacak, kişi 1 yıl 8 ay 3 gün ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra denetimli serbestlikten yararlanabilecektir. 

​2020 sonrası işlenen adi suçlarda kişi ½ oranında (2 yıl) yatacak ve son ceza yine 1 yıldan fazla olduğu için denetimli serbestlikten doğrudan yararlanma olmayacaktır. Buna göre 1 yıl ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra son 1 yılında denetimli serbestlikten yararlanma imkanı doğabilecektir.

5 YIL CEZA ALAN NE KADAR YATAR?

​2020 sonrası istisnai suçlar için sistematik aynıdır. Buna göre istisnai suç dahilinde 5yıl ceza alan kişi koşullu salıverme süresi çıkarıldığında 3 yıl 4 ay 1 gün bir yatar süresi oluşacaktır. Sonuç ceza 1 yıldan fazla olduğu için denetimli serbestlik doğrudan uygulanamayacak, kişi 2 yıl 4 ay 1 gün ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra denetimli serbestlikten yararlanabilecektir. 

​2020 sonrası işlenen adi suçlarda kişi ½ oranında (2 yıl 6 ay) yatacak ve son ceza yine 1 yıldan fazla olduğu için denetimli serbestlikten doğrudan yararlanma olmayacaktır. Buna göre 1 yıl 6 ay ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra son 1 yılında denetimli serbestlikten yararlanma imkanı doğabilecektir.

Sıkça Sorulan Sorular