Devlet Arazilerinin Kiralanması

Devlet Arazilerinin Kiralanması makalemizle sizlerleyiz. Devlete ait hazine arazileri, üretimi teşvik etmek amacıyla kiralanabilmektedir. Bu kapsamda, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinde bulunmak isteyen ancak arazi sahibi olmayan gerçek veya tüzel kişiler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından organize edilen kiralama imkanlarından faydalanabilir. Kiralama işlemleri, ülkemizde tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin geliştirilmesini hedeflerken, kiracılara ilerleyen süreçte kiralanan arazileri satın alma şansı da sunmaktadır.

49 Yıllığına Arazi Kiralama

49 yıllığına arazi kiralamada kiralanan araziler yatırıma tahsis edilmiş olmaktadır. Bu kiralamalarla devlet kişileri yatırıma teşvik etmektedir. Bu şekilde yatırım amaçlı kiralama yapılabilmesi için gerekli şartları taşıyan kişilerin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınmış teşvik belgesi edinmesi gerekir. Hazine taşınmazları açısından irtifak hakkının ne olduğunu incelediğimizde; taşınmaz üzerinden yararlanmaya ve kullanıma rıza göstermeyi ya da mülkiyete ilişkin bazı hakların kullanılmasından vazgeçmeyi kapsayan ve diğer bir kişi lehine ayni hak olarak kurulan yükümlülüktür.

Kullanma izni ise tescil harici alanlarda bulunan yerler üzerinde kişiler lehine verilen izindir. Kiralama aşamasında ise öncelikle taşınmaz ilana çıkar. İlana çıkan arazi için başvurular alınır. Birden fazla başvuru olması durumunda belli başlı hususlar göz önünde bulundurularak yatırımcılar değerlendirilir ve en iyi teklifi sunan yatırımcıya tahsis edilir. Tahsise hak kazanılması halinde imar planı ve yatırım projelerinin hazırlanması için bir yıllık ön izin verilir ancak ihtiyaç halinde bu sürenin bir yıl daha uzatılması talep edilebilir. Ön izin süresi yükümlülükleri yerine getirildikten sonra proje onaylattırılır ve 49 yıl süreli bağımsız ve sürekli irtifak hakkı kazanılmış olur. 

Hazine Arazisi Kiralama

Hazineye ait tarım arazilerinin kiralanması için başvuru süresi içinde Tarım Arazisi Kiralama Talep formu ile taşınmazın bulunduğu yerdeki Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne, Milli Emlak Müdürlüklerine müracaat edilmesi gerekmektedir. Özel kapsamında olup kiraya verilmesi mümkün olmayan yerler ve Bakanlıkça belirlenen taşınmazlar kiraya verilmez. Yeterli toprağı olmayan çiftçilere altmış dönüme kadar Hazine taşınmazı kiraya verilebilmektedir. Yüzölçümü altmış dönümü geçen taşınmazlar ise bölünerek kiraya verilebilecektir. Hazine taşınmazlarında tarımsal üretim amacıyla yapılacak kiralamalarda kira bedeli ilk yıl taşınmazın rayiç bedelinin yüzde bir buçuğudur. Kira süresi sonunda yükümlülüklerini yerine getirdiği tespit edilen ve talepte bulunan kiracıların kira süresi, kontrol ekibinin uygunluk raporu vermesi üzerine yeniden bedel belirlenmek suretiyle on yıl daha uzatılabilmektedir.

Devlet Arazisi Kiralama

Devlet tarafından hazineye ait taşınmazlar teşvik amacıyla kiraya verilebilmektedir. Ancak belli başlı koşulların gerçekleşmesi gerekir. Devlet arazileri gerçek ya da tüzel kişilere kiralanabilmektedir. Bu şekilde ülkemizde tarım ve hayvancılık faaliyetlerinde bulunmak isteyen fakat bunun için kullanabileceği arazisi olmayan gerçek ya da tüzel kişilerin tarım ve hayvancılık faaliyetlerini yürütebilmelerine yol açılıp sonrasında arazileri satın alabilme şansı verilmektedir. Devlet arazisini kiralayabilmek için kişilerin yasal yerleşim yeri sahibi olmaları, tebligat için Türkiye’de yerleşim yeri göstermeleri, gerçek kişilerin T.C. kimlik numaralarını tüzel kişilerin ise vergi kimlik numaralarını bildirmeleri gerekmektedir. Bununla birlikte özel hukuk tüzel kişilerinin idare merkezlerinin bulunduğu yer mahkemesinden ya da siciline kayıtlı bulunduğu ticaret ya da sanayi odasından ihalenin yapıldığı yıl içinde alınmış olmak şartıyla sicil kayıt belgesi ile tüzel kişilik adına ihaleye katılacak ya da teklifte bulunacak kişilerin tüzel kişiliği temsile yetkili olduklarına dair noterlikçe tasdik edilmiş vekaletnamelerini vermeleri gerekmektedir.

Milli Emlak Kiralama Şartları

Milli emlak arazisi kiralamanın genel koşullarını incelediğimizde öncelikle arazinin hazine arazisi olması gerekmektedir. Kiralanan arazi kiralanırken hangi amaç gösterilerek kiralandıysa o amaç için kullanılmalıdır. Gösterilen amaç dışında bir amaç için kullanılamaz. Kiralanan hazine arazilerinin kiralanma süresi genellikle 10 yıl olarak belirlenmektedir. Ancak bu süreler bazı durumlarda uzatılabilir fakat her halükârda 20 yılı geçemez. Kira süresi sonunda arazi üzerinde yapılan iyileştirmelerin bedeli olan ecrimisil bedeli kiracı tarafından devlet hazinesine ödenmektedir.

Burada kiralama işlemi noter huzurunda düzenlenen bir sözleşme ile gerçekleştirilmektedir. Bu düzenlenen sözleşmede tarafların hak ve yükümlülükleri detaylı bir şekilde belirtilmektedir. Tarım arazisi olarak kiralanacak olan taşınmazı kiralayabilmek için; kiralanacak arazinin tarıma uygun olması ve en az 3 yıl boyunca çiftçilik yapılmış olması, arazinin tarımsal amaçla kullanılması, arazi üzerinde yapılan sulama, drenaj gibi iyileştirme bedellerinin kiracı tarafından devlet hazinesine ödenmesi gerekmektedir. 

Orman Arazisi Kiralamak İçin Nereye Başvurulur

Orman arazisi kiralamak için hak sahipliğine karar Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce verilmektedir. Hak sahiplerinin ağaçlandırmaya esas teşkil edecek uygulama projesi hazırlanması için bedelsiz olarak 90 gün süreli ön izin verilmektedir. Burada ön izin süresi hak sahiplerine yapılacak tebliğ ile başlamaktadır. Sonrasında ise ön izin sahibi tarafından süresi içerisinde Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü’nce belirlenen tip projeye uygun olarak ormancılık bürolarına üç nüsha olarak hazırlattırılan uygulama projesi yetkili Orman İdaresine onaylatılır.

Hazine Arazisi Nasıl Kiralanır

Hazine taşınmazını kiralamak isteyen kişi bulunduğu yerdeki milli emlak teşkilatına bir dilekçe ile başvurmaktadır. Kullanılmak istenen amacı içerir ( tarımsal, ticari, spor ve sosyal nitelikli vb amaçlar) dilekçeyle taşınmazın bulunduğu yerdeki Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne ( Emlak Müdürlükleri, Milli Emlak Müdürlükleri, Milli Emlak Şeflikleri) başvuru yapılması gerekmektedir. Hazinenin özel mülkiyetindeki ya da harici taşınmazların kiraya verilmesi maksadıyla 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve Hazine ve Taşınmazların İdaresi Hakkında Yönetmelik’e göre yapılacak ihalelerde kapalı teklif usulü, açık teklif usulü, pazarlık usulü uygulanabilmektedir.

Hazine arazilerinin kiralanma süresi 2886 sayılı kanun ve Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik’e göre 10 yıldan uzun süreli olamamaktadır. Ancak turistik tesis kurulacak yerler ile turistik tesislerin, enerji üretimi tesisleri ile iletim ve dağıtım tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan arazilerin, doğal gaz üretim, dağıtım ve depolama ile şebekelerin ihtiyacı olan arazilerin on yıldan uzun süreli kiraya verilmesi mümkün olabilmektedir. Hazine arazisi kira bedeli 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45. Maddesinde her yıl merkezi yönetim bütçe kanunuyla belirlenen parasal sınıra kadar olan ihalelerde açık teklif usulü, bu sınır aşanlarda ise kapalı teklif usulü uygulanır. Bu şekilde kiraya verilemeyen taşınmazlar uygun zamanda tekrar aynı usulle ihaleye çıkarılmaktadır. 

Kira Sözleşmesinin Devri Mümkün Müdür?

Devlet arazilerinin kiralanması durumunda kira sözleşmesinin devredilebilip devredilemeyeceği merak edilen konulardan biridir. Hazineye ait taşınmazın kiralanmasının ardından kira sözleşmesi hiçbir şekilde devredilemez. Bununla birlikte var olan kira sözleşmesine ortak da alınamaz. İzinsiz devir ya da fesih yapılması durumunda Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından herhangi bir bildirime gerek kalmaksızın kira sözleşmesi feshedilmekte ve tahliye işlemlerine başlamaktadır. 

Kira Sözleşmesi Nasıl Feshedilir?

Kiraya verilen ve Hazineye ait olan araziler özgülendiği faaliyet kolu dışında kullanılamamaktadır. Aksi halde ise kiraya verilen taşınmaza, kira sözleşmesinin sona ermesinden evvel kamu kurum ve kuruluşları tarafından kamu hizmetlerinin yürütülebilmesi için zorunlu olarak ihtiyaç duyulması veya taşınmazın özel kanunlar gereğince değerlendirilmesinin talep edilmesi halinde, sözleşme İdarece tazminat alınmaksızın tek taraflı olarak feshedilmektedir. Kiracı hasat sezonu dikkate alınmak suretiyle yapılacak tebligatı takip eden on beş gün içerisinde taşınmazı tahliye etmektedir.

Kiracının fesih talebinde bulunması, kira dönemi sona ermeden faaliyetini durdurması, taahhüdünü sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi durumlarında ise İdare en az 30 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilmiş şekilde ihtar gönderir. İdare tarafından gönderilmiş olan ihtara rağmen aynı durumun devam etmesi halinde ise ayrıca protesto ve hüküm almaya gerek kalmaksızın sözleşme İdarece ve tazminata hak kazanmadan feshedilir. 

Kiralamaya Konu Olamayacak Araziler Nelerdir?

Kiralamaya konu olamayacak taşınmazlar; kamu hizmetine tahsisli olup tahsis amacında kullanılan taşınmazlar, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında olup Kültür ve Turizm Bakanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar, milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiat koruma alanları içinde kalan taşınmazlar, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar, Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında olup Genelkurmay Başkanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar, Orman Kanunu kapsamında kalan taşınmazlar, belediyenin tasarrufuna bırakılan taşınmazlar, ibadet yerleri, tabiat varlıkları ve doğal sit alanları ile özel çevre koruma bölgelerinde yer alan devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler ve fiili ve hukuki olarak kiraya verilmesi uygun değildir.