İddet Ne Demek? İddet Nedir?

İddet Ne Demek? İddet Nedir? İddet “Saymak, miktar, adet” anlamlarına gelir. Hukukumuzda bekleme süresi olarak da bilinir. 

 İDDET SÜRESİ NEDİR?

Türk hukukunda iddet süresi, herhangi bir nedenden dolayı boşanan kadının yeni bir evlilik yapabilmesi için beklemesi gereken üç yüz günlük süreyi ifade eder. Fakat belirtmek gerekir ki iddet süresini beklemeksizin yapılan evlilik geçerlidir. Başka bir deyişle iddet süresi evliliğin iptalini gerektirmez.

Kanuni dayanağı: TMK m. 132’dir:

Kadın İçin Bekleme Süresi 

Madde 132- Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez. 

Doğurmakla süre biter. 

Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.

​İDDET MÜDDETİ NEDİR?

İddet müddeti, iddet süresinin işlemeye başladığı günden ileri gelerek kadının beklemesi gereken 300 günlük süreyi ifade eder. 

İDDET SÜRESİNİN AMACI NEDİR?

Yukarıda açıklanan bu iddet müddeti içerisinde doğan çocuğun soybağının tespiti önemlidir. Bu amaçla iddet müddeti getirilmiştir. İddet müddeti bu konuda adi bir karineye dayanak oluşturur. Karine olarak sona eren evlilikten 300 gün içerisinde oluşan gebelikte çocuğun babası evliliğin sona ermesinden önceki kocadır ve fakat bu karinenin aksi kadın veya eski eş tarafından her zaman ispatlanabilir.

İDDET SÜRESİ HANGİ KOŞULLARDA SONA ERMEKTEDİR?

• ​En tabi sona erme sebebi doğumdur. Zira doğumdan sonra beklemenin anlamı kalmamaktadır.
• ​Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması
• ​Evliliği sona eren eşlerin yeniden birbirleriyle evlenmek istemeleri hallerinde
• ​300 günlük sürenin sona ermesi

İDDET SÜRESİ NASIL KALDIRILIR?

İddet süresi kendiliğinden ve mahkeme kararı ile ortadan kalkar.

Kendiliğinden

-kadının gebe kalma riskinin herhangi bir nedenden dolayı sona ermesi sonucu olur.

Mahkeme kararı ile

-gebeliğin mevcut olmadığının mahkemeye delillerle ispatı sonucu olur.

İddet müddetinin kaldırılması davası çekişmesiz yargı işi olarak görülür. Yani taraf yoktur, bunun yerine istemde bulunan kişi vardır.

görevli mahkeme: Aile Mahkemesi

Yetkili mahkeme: kadının yerleşim yeri mahkemesidir.

İDDET SÜRESİNİN KALDIRILMASI İÇİN GEREKLİ OLAN EVRAKLAR NELERDİR?

İddet süresinin kaldırılması için kadının gebelik riski kalmadığına dair deliller gerekir. Burada yalnızca kişi beyanı yeterli değildir. Bu konuda alanından alınan kesin rapor gereklidir.

​İDDET HÜKMÜ NEDİR?

Yukarıda bahsi geçen evraklarla tam ve süresi içinde mahkemeye başvurulması halinde mahkemenin vereceği karara iddet hükmü denir. Bu hüküm iddet süresinin kaldırılmasına yönelik olabileceği gibi kaldırılmamasına yönelik de olabilir. 

İDDET SÜRESİ NE ZAMAN BAŞLAR 

Ölüm veya ölüm karinesi alınması halinde: İddet süresi ölüm tarihinden itibaren işlemeye başlayacaktır. 

Gaiplik halinde: Bilindiği üzere gaiplik kendiliğinden evliliği sona erdirmez fakat mahkemece evliliğin feshine karar verilmesiyle süre başlayacaktır. 

Boşanma halinde: Boşanma kararının kesinleşmesi ile süre başlayacaktır.

​İDDET SÜRESİ NASIL HESAPLANIR?

Yukarıda belirtildiği üzere iddet süresinin başlangıç tarihi evliliğin nasıl sona erdiğine göre değişiklik gösterir. Süre başlangıcından itibaren ileriye dönük 300 gündür.

İDDET MÜDDETİ NEDEN 300 GÜN?

İddet müddetinin amacının soybağının tespiti olduğunu söylemiştik. Sürenin belirlenmesinde bu amaca uygun olarak bir kadının geçirebileceği en uzun gebelik süresi esas alınmıştır. Bu yüzdendir ki iddet müddeti 300 gündür.

​BOŞANAN KADININ İDDET SÜRESİ NASIL HESAPLANIR?

Evlilik birliği çeşitli nedenlerle son bulabilir (ölüm, boşanma, gaiplik vb.) . Nedenler değişebilse de bu 300 günlük süre her hâlükârda evlilik birliğinin sona ermediğinin kesinleşmesi ile başlayacaktır.

Bu bilgiler ışığında boşanan kadının iddet süresi ise boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren başlayacaktır.

ÖLÜM HALİNDE İDDET SÜRESİ VAR MI?

Gaiplikten farklı olarak ölüm ve ölüm ile aynı hukuki sonuca bağlanan ölüm karinesi halinde evlilik birliği kendiliğinden sonra erer. Belirttiğimiz üzere iddet süresinin uygulanabilmesi için evlilik birliğinin nasıl sona erdiğinin bir önemi yoktur. Dolayısıyla ölüm halinde de iddetsüresi uygulanır.

​KADININ İDDET SÜRESİ NE KADAR?

İddet süresinin ne kadar olduğu sorusu değişkenlik göstermemekle birlikte her zaman 300 gündür. Bu süre mahkeme kararıyla dahi kısaltılamaz veya uzatılamaz.

BOŞANMIŞ BİR KADIN NE ZAMAN EVLENEBİLİR?

Boşanmış bir kadın istediği zaman yeniden evlenebilir. Zira 300 günlük iddet süresini beklemeksizin yapılan evlilik geçerlidir. Başka bir deyişle iddet süresi evliliğin iptalini gerektirmez.

Konu bazında tekrara düşmemek adına bknz: 5. Başlık: İddet Süresi Hangi Koşullarda Sona Ermektedir?

İDDET NASIL BEKLENİR

İddetin beklenme şekli hukuk sistemimizce düzenlenmemiştir. Buna karşılık islam hukuku kapsamında konuya ilişkin bazı yorumlar bulunmaktadır.

​İSLAM HUKUKU’NDA İDDET

Gerek nesep karışıklığını önlemek gerekse kadını psikolojik ve sosyal anlamda korumak amacıyla İslam hukukunda da öngörülen bir iddet süresi vardır ve uymak farzdır. Türk hukukundan farklı olarak İslam hukukuna göre iddet süresi beklenilmeksizin yapılan evlilik geçersizdir.

​ERKEĞİN İDDET SÜRESİ VAR MI?

Yukarıda açıklandığı üzere hukuk sistemimiz belirli bir amaç doğrultusunda iddet süresini öngörmüştür. Erkek için de iddet süresi getirmek sistemin amacına uymayacaktır. Zira doğurganlık kadına özgü bir biyolojik özelliktir.