Kötü Niyet Tazminatı

Bu yazımızda da Kötüniyet Tazminatı nedir ve koşullarını anlattık. Ankara Ceza Avukatı /Tahancı Hukuk Bürosu olarak müvekkillerimizin ve kamuoyunun bilgisine sunmak üzere web sitemiz üzerinden mesleki makaleler paylaşıyoruz.

Kötüniyet Tazminatı Nedir

Kötüniyet Tazminatı belirsiz süreli iş sözleşmesi işveren tarafından bildirimli olarak feshedilen ve iş güvencesi hükümleri kapsamı dışında olan işçinin işverenin yaptığı bu feshin MK.2 deki dürüstlük kuralına aykırı olduğunu öne sürerek istediği zarar koşuluna bağlı olmayan bir tazminat türüdür. 

Kötüniyet Tazminatı işçiye tanınmış bir haktır. İşverenin sözleşmeyi feshetmesi halinde işçiye tarafından kullanılmaktadır. Eğer işçi iş sözleşmesini fesh ederse işveren kötüniyet tazminatı isteyemez. 

İşçi iş sözleşmesi fesh edilmiş ise ve bunun kötüniyetle fesh edildiğini iddia ediyorsa işe iade davası açması gerekmektedir. İşçi işe iade davasını kazandığı taktirde mahkeme işe iade ile birlikte işe başlatmama tazminatına hükmeder. İşe başlatmama tazminatı aslında kötüniyet tazminatıdır. 

İş Akdinin İşveren tarafından Fesih Halinde

İş sözleşmesinin işveren tarafından fesih hakkı kötüye kullanılmak suretiyle sona erdirilmesi halinde uygulanacak yaptırım feshin geçersizliği yani işyerine iade olarak değilde iş kanunun 17. Maddesinin 6. Fıkrası uyarınca bildirim sürelerine ait ücretin üç katı tutarında kötüniyet tazminatıdır. 

İş Akdinin İşçi Tarafından Fesih Halinde

İş akdinin işçi tarafından kötüye kullanılmak suretiyle fesih hali nadiren karşılaşılan bir durumdur. Ancak yine de işçi tarafından fesih hakkının kötüye kullanılması halinde Medeni Kanunun2. Maddesinin 2. Fıkrası gereğince genel hükümlere göre tazminata hükmedilecektir. 

Kötüniyet Tazminatının Hesaplanması ve Faiz Uygulanması

Kötüniyet Tazminatı giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanmaktadır. 

Kötüniyet tazminatı için 6100 sayılı HMK uyarınca tahsil talepli belirsiz alacak davası olarak açılmış ise ve davalı taraf daha önce temerrüde düşürülmemiş ise dava tarihinden itibaren faiz işlemeye başlar. Dava açıldıktan sonra alacağın belirlenmesi aşamasında davacı temerrüt tarihinden itibaren faiz istemiş ise belirlenen alacağın tamamı için davacının talebine göre belirlenecektir. 

Kötüniyet Tazminatı İle İlgili Yargıtay Kararları

Yargıtay 9. Hukuk 03/12/2018 tarih 2015/27110 Esas 2018/22088 Karar sayılı ilamında “…Belirsiz süreli iş sözleşmesinin taraflarca ihbar öneli tanınmak suretiyle ya da ihbar tazminatı ödenerek her zaman feshi mümkün ise de, bu hakkın da her hak gibi Medenî Kanunun 2’nci maddesi uyarınca dürüstlük ve objektif iyiniyet kurallarına uygun biçimde kullanılması gerekir.

 Aksi takdirde fesih hakkının kötüye kullanılmış olduğundan söz edilir.
Fesih hakkını kötüye kullanan işveren, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17’nci maddesi uyarınca, bildirim sürelerine ait ücretin üç katı tutarında tazminat ödemek zorundadır. Bahsi geçen tazminata uygulamada kötüniyet tazminatı denilmektedir.

Kötüniyet tazminatına hak kazanma koşulları ve tazminat miktarının hesaplanması açısından, 4857 sayılı Yasada önemli değişiklikler öngörülmüştür. Yasanın 17’nci maddesinin altıncı fıkrasının açık hükmü gereğince, iş güvencesi kapsamında olan işçiler yönünden kötüniyet tazminatına hak kazanılması mümkün değildir.

1475 sayılı Yasada, “işçinin sendikaya üye olması, şikâyete başvurması” gibi sebepler ileri sürülerek iş sözleşmesinin sonlandırılması, kötüniyetin varlığı açısından örnekseme biçiminde sayıldığı halde, 4857 sayılı Yasada genel anlamda fesih hakkının kötüye kullanılmasından söz edilmiştir. Maddenin gerekçesinde de belirtildiği üzere, işçinin işvereni şikâyet etmesi, aleyhine dava açması veya tanıklık yapması nedenlerine bağlı fesihlerin kötüniyete dayandığı kabul edilmelidir.

Tazminat miktarının belirlenmesi de Yasa ile açıklığa kavuşturulmuş, “kötüniyet tazminatının” ihbar önellerine ait ücretin üç katı tutarında olacağı belirtilmiş ve ayrıca ihbar tazminatının da ödeneceği hüküm altına alınmıştır.Yasanın 17’nci maddesinin son fıkrasındaki düzenleme kötüniyet tazminatını da kapsamakta olup, bu tazminatın hesabında da işçiye ücreti dışında sağlanmış para veya para ile ölçülebilir menfaatler dikkate alınmalıdır.. 

Somut uyuşmazlıkta, iş akdinin davalı işveren tarafından fazla mesai çalışmalarının karşılığının ödenmediğine ilişkin davacı işçinin bölge çalışma müdürlüğüne yaptığı şikâyet nedeniyle feshedildiği ve bu feshin kötüniyetli fesih olarak kabulü gerektiği dosyadaki bilgi ve belgelerle sabittir. Ancak kötüniyetli fesih için tazminat talep edilebilmesi, davacı işçinin iş güvencesinden yararlanmaması ön koşuluna bağlı olup mahkemece bu husus üzerinden durulmamıştır.

Mahkeme tarafından yapılacak iş, iş akdinin feshi tarihinde davalı iş yerinde aynı iş kolunda en az 30 işçinin çalışıp çalışmadığını araştırarak davacının iş güvencesine haiz işçilerden olup olmadığı tespit edilip, davacı iş güvencesi kapsamında çalışan işçilerden ise şimdi olduğu gibi kötüniyet tazminatı talebinin reddine, aksi halde ise kabulüne karar verilmelidir. Eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile kötüniyet tazminatının reddi yerinde değildir. Şeklinde karar vermiştir