TRT Bandrol Ücreti, Matrahı, Cezası ve İptal Davası

Bu yazımızda “TRT Bandrol Ücreti, Matrahı, Cezası ve İptal Davası” başlığı altında Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT)’nin almış olduğu bandrol ücretini, nasıl matrahın düzenlendiğini, ödenmemesi ya da eksik ödenmesi durumunda verilecek olan cezaları ve bu cezalara karşı girişilecek hukuki süreci anlattık.

3093 sayılı Türkı̇ye Radyo-Televı̇zyon Kurumu Gelı̇rlerı̇ Kanunu ile TRT; radyo, televizyon, video ve birleşik cihazlar ile görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen her türlü cihazların imalat ve ithalatından önce bandrol ve etiket almak zorunda tutulmaktadır. Böylece bu kanunda sayılan ürünlerle alakalı olarak belirlenen matrah üzerinden bandrol ücreti alınmakta ve bu ücret TRT’ye gelir olarak kaydedilmektedir.

Kanunun 4/a maddesinde hangi cihazlar için hangi oranda kesinti yapılarak TRT’ye aktarılacağı belirtilmektedir. Bu cihazlar şunlardır:

• Renkli televizyon
• Siyah – beyaz televizyon
• Video
• Video – televizyon – radyo
• Video – televizyon
• Radyo – televizyon
• Müzik seti ve benzerler
• Cep telefonları
• Bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar
• Taşıtlarda yer alan bandrole tabi cihazlar (Kara Taşıtları, Diğer Taşıtlar)
• Video görüntü veya ekranına bağlantı yapılmak üzere tasarlanmış olan televizyon alıcıları (uydu alıcıları, set üstü medya kutuları dâhil)
• Yukarıda sayılan cihazların dışında kalan ve görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen her türlü cihazlar.

Kanunda belirtilen oranları Cumhurbaşkanı, iki katına kadar artırmaya veya kanuni oranı sıfıra kadar indirmeye yetkilidir. Bunun yanında ticari amaçlı olmayan ithalatlar bakımından cumhurbaşkanı adı geçen cihazlarla ilgili maktu oranda TRT bandrol ücreti belirleyebilir. Mesela en son 25.12.2018 tarihli cumhurbaşkanı kararıyla ürün cihaz başına 1 Avro ile 80 avro arasında değişen bandrol ücreti belirlenmiştir. Ayrıca sayılan cihazlar dışında yeni teknolojik gelişmeler kapsamında görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen her türlü yeni alet de kanun kapsamına girebilir. Bu kapsamda dönem dönem çıkacak cumhurbaşkanı kararlarının takip edilmesi gerekmektedir.

TRT Bandrol Ücretinin Matrahı Nedir?

Ticari amaçlı İthal edilen ürünler bakımından gümrük giriş beyannamesinde belirtilen katma değer vergisi (KDV) matrahı, imal edilen ürünler bakımından ise satış faturasında gösterilen KDV matrahı bandrol ücretine konu tutar olarak kabul edilmektedir.

TRT Bandrol Ücreti Tahsilat Nasıl Yapılmaktadır?

Söz konusu cihazları imal ya da ithal edenler TRT bandrolü kapsamında dair tahsil ettikleri ücretleri TRT’ye beyanname vererek bildirmek zorundadırlar. Kanunun 5/a maddesinde bu beyannamenin süresi ve gecikme halinde uygulanacak yaptırım belirlenmiştir. Buna göre ilgili ayda yapılan satışlardan elde edilen tutar en geç o ayı müteakip üçüncü ayın onuna kadar beyan edilmesi ve ödenmesi gerekmektedir. Aksi halde yürürlükteki en yüksek ticari kredi faizi oranı üzerinden tahakkuk ettirilecek faiz miktarı üzerinden tahsilat yapılacaktır. Tahsilat usulünde ise 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun uygulanacaktır.

6183 sayılı Kanun uyarınca Maliye Bakanlığı ve ilgili defterdarlıklar tahsilat işlemlerini yapmakta iken 3093 sayılı Kanun bu konuda TRT’yi bizzat yetkilendirmiştir.  Buna göre TRT, merkez ve taşra teşkilatı hizmet birimlerini tahsil dairesi sıfatıyla görevlendirebilir, tahsil dairelerinin yetki mahallini il sınırları ile bağlı olmaksızın tayin edebilir, borçlu ya da mallarının başka mahallerde bulunması hâlinde takibe yetkili tahsil dairesi olarak görevlendirilecek birimlerini belirleyebilir. Mesela TRT Hasılat Dairesi Başkanlığı tarafından gönderilen ihbarname sonrasında TRT kendi belirlediği birimini tahsil dairesi olarak belirleyip ödeme emri gönderebilir. Mutlaka mahalli tahsil biriminin olmasına gerek yoktur.

TRT Bandrol Ücreti Cezası

Kanun 2 tür ceza öngörmüştür:

1. TRT’nin Talep Ettiği Bilgi ve Belgeleri Vermeme

Bandrol ücreti ile ilgili olarak özel ve resmi kuruluşlardan bilgi ve belge talebinde bulunabilir veya ilgililere bandrole tabi cihazların kullanımına veya satışına izin verilmeden veya gümrük işlemlerinden önce bandrol yükümlülüğüne ilişkin olarak Kurumdan alınacak olan belgenin ibraz zorunluluğunu getirebilir. Bu yükümlülüğe uyulmaması halinde idari para cezası öngörülmüştür. Bu cezalara karşı idare mahkemesine dava açılabilecektir. Ayrıca bu davalar bakımından dava açma süresi 30 gündür. (Bir ay değildir!)

2. Bandrolsuz Satış

Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazların bandrolsüz veya etiketsiz satışını yapan imalatçı veya ithalatçıya Kurum tarafından bandrolsüz veya etiketsiz satılan veya satışa arzedilen her cihaz için hesaplanan bandrol ücretinin iki katı tutarında idarî para cezası verilir. Bu cezalara karşı idare mahkemesine dava açılabilecektir. Ayrıca bu davalar bakımından dava açma süresi 30 gündür. (Bir ay değildir!) 

Bandrollerin gecikmeli olarak alınması halinde ise idari para cezası kesilmesini Danıştay hukuka aykırı bulmaktadır. Danıştay’a göre, gecikmeli ödenen bandrol ücretleri için 3093 sayılı Kanunun 5. maddesi kapsamında gecikme faizi tahakkuk ettirilmesi gerekmekte olup gecikme nedeniyle 6. madde kapsamında tesis edilen ceza hukuka aykırıdır.

TRT bandrol ücretleri konusu kanunda ayrıntılı olarak düzenlenmiş, idarelerce yapılan tespit sonrasında öncelikle ihbarname gönderilmekte, ödeme yapılamamı halinde ise ödeme emri düzenlenmektedir. Buna göre ihbarnameye karşı 30 gün içerisinde iptal davası açılması yerinde olur şayet dava açılmazsa ise ödeme emrine karşı 15 gün içinde de dava açılabilir ancak bu davada, ileri sürülebilecek argümanlar sınırlıdır.