İşçinin Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UGBT) Ücreti Nedir? | Hesaplama, Davası, Zamanaşımı, Faiz

Uygulamada UGBT olarak da kısaltılan ulusal bayram ve genel tatil konusunu bu yazımızda ele aldık.

İşçinin Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UGBT) Ücreti

İşçinin, ulusal bayram ve genel tatil (UGBT) günleri ve bu doğrultuda ödenmesi gereken ücreti Anayasa ve kanunlarımız kapsamında sosyal bir hak olarak kabul edilmiştir.  İşçiye sağlanan bu sosyal hak ile amaçlanan hafta tatilinde olduğu gibi belirli günlerde çalışan ve yorulan işçinin dinlenmesi değildir. Özellikle bu günlerin toplum için önemi dikkate alınarak çalışanların aileleri ile birlikte vakit geçirmesi, sosyal ve dini görevlerini yerine getirmesi maddi bir kayıp yaşamadan bu özel günlerin sevincini kutlamaları amaçlanmıştır.

İş kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan bir işçi iş sözleşmesi askıda olmamak şartıyla kanunda belirtilen ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmamış olsa da o güne ait ücrete hak kazanır. Biz bu yazımızda işçinin bir iş karşılığı olmaksızın hak ettiği ulusal bayram ve genel tatili ve bu kapsamda ödenmesi gereken ücreti üzerinde duracağız.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri (UGBT)

2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun hangi günlerin ulusal bayram ve genel tatil olduğunu belirlemiştir. Bu kanunun 1. Maddesine göre …. Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. … Bayram 28 Ekim günü saat 13.00’ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.

Aynı kanunun 2. Maddesine göre ulusal bayram ve genel tatil günleri şu şekildedir.

Aşağıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü genel tatil günleridir.

(2) A) Resmi bayram günleri şunlardır:

• 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır.
• 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günüdür.
• 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır.

B) Dini bayramlar şunlardır: 1. Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 3,5 gündür. 2. Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 4,5 gündür.

C) 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir.

D) Ulusal, resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü resmi daire ve kuruluşlar tatil edilir.  Bu Kanunda belirtilen Ulusal Bayram ve genel tatil günleri; Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır.

Mahiyetleri itibariyle sürekli görev yapması gereken kuruluşların özel kanunlarındaki hükümler saklıdır. 29 Ekim günü özel işyerlerinin kapanması zorunludur

Yukarıda belirtilen ulusal bayram ve genel tatil (UGBT) günlerinde işçi çalışmamış olsa da, o günün ücretine hak kazanır. Bu ücreti hak kazanabilmek için hafta tatilinde olduğu gibi önceden belirli bir süre çalışmış olma şartı yoktur. Kanunun da belirtilen günlerin gelmesi ve iş sözleşmesinin askıda olmadığı durumlarda söz konusu tatili ve bu kapsamda ödenmesi gereken ücreti hak etmek için yeterlidir.

Söz konusu kanun hükmüne göre özel iş yerlerinde yalnızca 29 Ekim günü kural olarak çalışılması yasaktır. Bunun dışındaki bayram ve tatil günlerinde çalışma yükümlülüğü iş sözleşmesi yada toplu iş sözleşmesi ile kararlaştırılabilir.

4857 Sayılı iş kanunun 44. Maddesine göre; Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Söz konusu düzenlemede ulusal bayram ve genel tatil günleri arasında bir ayrım yapılmamıştır. Bu düzenlemeye göre ulusal bayrama ve genel tatil günlerinde çalışma yapılıp yapılmayacağı iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi belirtilmiş olması gerekir. Eğer sözleşmede herhangi bir husus belirtilmemişse ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma yapılabilmesi için işçinin onayı gereklidir. İşçinin onayı olmadan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılması mümkün değildir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UGBT) Ücreti ve Hesaplama

İş kanun 47. Maddesinde Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Söz konusu düzenlemede ulusal bayram ve genel tatil günlerinde, bir iş karşılığı olmaksızın bir günlük ücretleri tutarında tatil ücreti ödeneceği öngörülmüş, eğer işçi bu günlerde çalıştırılırsa çalışılan her gün için ayrıca bir günlük ücret daha ödenir. Örneğin 1 günlük çalışmasının karşılığı olarak 100 TL kazanan bir işçinin ulusal bayram ve genel tatilde de fiilen çalışmamış olsa da işveren tarafından 100 TL ödenmesi gerekmektedir.

Uygulamada işçinin ulusal bayram ve genel tatil günlerin de çalıştırıldığı durumlara rastlanılmaktadır. Bu durumda işçiye ödenecek ücret işçinin ulusal bayram ve genel tatil için çalışmadan almaya hak kazandığı 1 günlük ücretin üzerine, yapılan her çalışma günü için 1 günlük ücret daha eklenmesi gerekmektedir.

Yani ulusal bayram ve genel tatilde tatil yapmayıp çalışan işçiye 1 günlük ücretinin üzerine 1 günlük ücreti daha eklenerek toplamda 2 günlük ücretin ödenmesi gerekir. Örneğin günlük 100 TL kazanan biri işçi ulusal bayram ve genel tatil de çalıştırıldığı zaman günlük ücretin 2 katı olan paranın yani 200 TL’nin işçiye ödenmesi gerekir.

İşçinin bir çalışma yapmaksızın hak kazandığı ulusal bayram ve genel tatil ücreti, çalıştığı günlere göre hesaplanan gündelik ücretidir. Ulusal bayram ve genel tatil ücreti çıplak ücret üzerinden hesaplanmakta ve nakden ödenmek zorundadır.

Ulusal bayram ve genel tatil günleri işçinin grev yaptığı günlere denk gelmesi halinde işçi çalışmadığı halde hak ettiği bu ücreti isteyemez.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UGBT) Ücreti Verilmemesinin Hukuki Sonuçları

İşçinin bir çalışma olmaksızın hak ettiği ulusal bayram ve genel tatil ücreti veya bu günlerde çalıştırılması halinde hak ettiği ek ücretin ödenmemesinin bir takım hukuki sonuçları bulunmaktadır. Mücbir bir sebep bulunmadıkça yani önceden tahmin edilmesi mümkün olmayan bir sebep bulunmadıkça işveren işçinin ücretini ve bunla birlikte ulusal bayram ve genel tatil ücretini ödemek zorundadır. İş Kanunun 32. maddenin 5. fıkrasına göre, “Ücret en geç ayda bir ödenir. İş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir”.  İşçinin ulusal bayram ve genel tatil ücreti tıpkı normal çalışma ücreti kapsamında değerlendirilir. İşçinin, ulusal bayram ve genel tatil ücreti veya ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılması halinde hak ettiği ek ücretleri de normal çalışma ücretinin, ödendiği zamanında ödenmesi gerekir.

İş Kanunu 34. maddesine göre – Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. hükmü yer almaktadır. Ulusal bayram ve genel tatil ücreti normal çalışmalarına ait ücretlerle birlikte ödeneceğinden kanun maddesinde belirtilen 20 günlük süre normal ödenmesi gereken ücretin verilme tarihinden itibaren başlayacaktır. Ulusal bayram ve genel tatil ücreti ödenmediğinden iş görme borcunu yerine getirmeyen işçilerin, iş sözleşmeleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.

İş Kanunu 24/II-e maddesine göre İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse işçi haklı nedenlere dayanarak iş sözleşmesini derhal fesh edebilir. Dolayısıyla ulusal bayram ve genel tatil ücreti ödenmeyen işçi haklı nedenlerle iş sözleşmesini fesh edip, bunun hukuki sonuçlarından faydalanır. Bu konuda işveren ulusal bayram ve genel tatil ücretinin bir kısmını ödemiş olması ya da hiç ödememesi bu hakkın kullanmasına engel değildir.

İşçinin onayı olmadan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılamaz. İşveren, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmak istemeyen işçisinin sözleşmesini çalışmadığı için haklı nedenlerle fesh edemez.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UGBT) Ücretinde Faiz

Ulusal bayram ve genel tatil (UGBT) ücreti veya bu günlerde çalışılması halinde hak edilen ek ücretler kural olarak normal çalışma ücreti ile birlikte ödenir. Eğer ulusal bayram ve genel tatil ücreti veya bu günlerde çalışılması halinde hak edilen ek ücretler normal çalışma ücretinin ödendiği tarihte ödenmemişse yapılmayan her ödeme için gecikme faizi uygulanır. İş kanunu 34. maddesinde ‘Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.’  hükmü yer almaktadır. Dolaysıyla işçinin hak ettiği ulusal bayram ve genel tatil ücretinin ödenmemesi halinde mevduata uygulanan en yüksek faiz oranları uygulanarak hesaplanır.

 

Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UGBT) Ücretinde Zamanaşımı

Ulusal bayram ve genel tatil ücreti veya bu günlerde çalışılması halinde hak edilen ek ücreti almaya hak kazanan işçi bu hakkını belirli bir süre içerisinde talep etmesi gerekmektedir. Talep edilmediği takdirde zamanaşımına uğrayarak bu hakkını kaybedecektir. Ulusal bayram ve genel tatil ücreti de bir ücret alacağı olduğundan beş yıllık zamanaşımına tabiidir. Bu beş yıllık süre ulusal bayram ve genel tatil ücretinin ödenmesi gerektiği tarihten itibaren başlar. Dolayısıyla zamanaşımı süresi yapılan her ulusal bayram ve genel tatil için ayrı ayrı belirlenecektir. Ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı için dava açıldığında açıldığı tarihten itibaren geriye doğru son 5 yıl içindeki ulusal bayram ve genel tatil ücretleri hesaplanacaktır. İş sözleşmesinin devam etmesi bu sürenin başlamasına engel değildir. İşverenden ulusal bayram ve genel tatil ücreti veya bu günlerde çalışılması halinde hak edilen ek ücret alacağının talep edilmesi zamanaşımı süresini kesen sebeplerden değildir.

 

Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UGBT) Ücreti Alacak Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Ulusal bayram ve genel tatil (UGBT) ücreti veya bu günlerde çalışılması halinde hak edilen ek ücreti bir işçilik alacağı olduğundan bu konuda yaşanan uyuşmazlıklarda görevli mahkeme İş Mahkemeleridir. Ulusal bayram ve genel tatil ücreti almaya hak kazanan işçinin bu ücreti veya bu günlerde çalışılması halinde ek ücretleri işveren tarafından ödenmemesi veya kısmi ödenmesi halinde dava şartı olan arabuluculuk faaliyeti sonrası iş mahkemelerinde dava açmak gerekmektedir. Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır.

Ulusal bayram ve genel tatil ücreti veya bu günlerde çalışılması halinde hak edilen ek ücret alacağına ilişkin iş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme ise davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.

Ankara İş Hukuku – Davası – Mahkemesi Avukatı | Tahancı Hukuk Bürosu olarak müvekkillerimize hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sağlamaktan onur duyarız.