KORSAN TAKSİ CEZASI VE ARAÇ BAĞLAMA İPTALİ

KORSAN TAKSİ CEZASI VE ARAÇ BAĞLAMA İPTALİ makalemizle sizlerleyiz. Taksiler, günümüzde şehir içi ulaşımda çok fazla tercih edilen bir yoldur. Taksi hizmeti verebilmek için gerekli olan şartlar bir nebze zor olduğundan bir çok vatandaşımız bu şartları yerine getirmeden kendi özel araçları ile bu hizmeti vermektedirler. Bu da uygulamada korsan taksi olarak adlandırılmaktadır. 

​Korsan taksi uygulamasını gerçekleştiren kişiler hem bu iş için gerekli olan koşullara uymadan taksicilere tanınmış olan bu hakkı gasp etmekte hem de bu işten fazlaca kazanç sağlamaktadır. Açıkladığımız bu sebepler ile korsan taksi faaliyeti gerçekleştirmek çeşitli yaptırımlar ile cezalandırılmaktadır. Bu yazımızda da bu gibi durumlarda nelerle karşı karşıya kalınabilir ve bu durumlara karşı ne gibi yollara başvurulabilir konularından bahsedeceğiz.

KORSAN TAKSİ CEZASI

Ülkemizde korsan taksicilik hususunda idari cezalar söz konusudur. 

Korsan taksi uygulaması sonucu verilecek idari cezalar idari para cezaları ve korsan taksi uygulamasında kullanılan aracın trafikten menni şeklindedir.

Korsan taksi sonucu verilecek idari trafik para cezaları 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 2. Ek maddesinin 3-a bendinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre 2024 yılında korsan taksi olarak faaliyet gösterdiği tespit edilen araç sürücülerine 32.233 TL. (% 25 İndirimli 24.174,75 TL) idari para cezası ve ilgili işlemin gerçekleştirildiği aracın 60 gün trafikten men edilmesi cezası verilir. 

Eğer ki aynı suç bir yıl içinde tekerrür ederse idari para cezası 64.466 TL. (%25 İndirimli 48.349,50 TL.) olarak uygulanır.

Yolcuya Uygulanan Ceza

Korsan taşımayı bilerek kullanan yolcu için de ayrıca idari para cezası öngörülür. Yolcu açısından yaptırımın amacı, izinsiz taşımayı teşvik eden talebi caydırmaktır.

Sürücü, İşleten, Sahip: Kime Hangi Yaptırım?

Korsan taşımada idari para cezası kural olarak sürücüye yazılır. Ancak aracın trafikten men edilmesi (araç bağlama) doğrudan araç sahibini etkiler. Mevzuat, araç sahibinin “benim haberim yoktu” savunmasını tek başına yeterli görmez; gerekli gözetim ve denetim yükümlülüğü bulunur. Bu nedenle, bir başkası aracı kullanıyorsa dahi işleten/sahip tedbir almakla yükümlüdür.

Araç Sahibi ile Sürücü Farklıysa

• Para cezası: Sürücüye uygulanır.
• Trafikten men: Aracın sahibine yönelik sonuç doğurur; araç yediemine çekilir.
• Masraflar: Çekici ve yediemin masrafları, aracın geri alınması sürecinde önemlidir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu Ek Madde 2/3:

10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında ilgili belediyeden;

a) Çalışma izni/ruhsatı almadan,

b) Alınan izin/ruhsatta belirtilen faaliyet konusu dışında,

c) Alınan izin/ruhsatta belirtilen çalışma bölgesi/güzergâh dışında

belediye sınırları dâhilinde yolcu taşımak yasaktır. Bu fıkranın (a) bendine uymayanlara 5.010 Türk lirası (2024 yılı için 32.233 TL), (b) bendine uymayanlara 2.018 Türk lirası, (c) bendine uymayanlara 1.002 Türk lirası idari para cezası verilir. Fiilin işlendiği tarihten itibaren geriye doğru bir yıl içinde tekerrürü hâlinde, bu fıkrada yer alan idari para cezaları iki kat olarak uygulanır.

İşleteni veya sahibi, sürücüsünün kendisi olup olmadığına bakılmaksızın aracın bu maddenin üçüncü fıkrasına aykırı olarak kullanılmaması hususunda gerekli tedbirleri almak ve denetimini yapmakla yükümlüdür. Araç, bu maddenin üçüncü fıkrasının;

a) (a) bendinin ihlali hâlinde altmış gün,

b) (b) bendinin ihlali hâlinde otuz gün,

c) (c) bendinin ihlali hâlinde ise on beş gün

süreyle trafikten menedilir.

Görülebileceği üzere korsan taksi  faaliyeti gerçekleştiren kişiler ve araçlarına ağır cezalar kanunumuzda öngörülmüştür. 

KORSAN TAKSİ EHLİYET CEZA PUANI

Ülkemizde ehliyet ceza puanlarının hangi suçlardan ne kadar şekilde verileceği belirlenmiştir. Burada belirlenen suçlar genişletme yapılmadan belirlenir ve sayıldığı kadardır. Bunların arasında korsan taksi yapmak doğrudan veya dolaylı olarak yoktur. Bu sebeple korsan taksicilik yapmanın ehliyet ceza puanına bir etkisi bulunmamaktadır.

​Uygulanan ceza puanı uygulamasında yalnızca aşağıda belirtilen olaylar için ceza puanı verilmektedir. 

• Alkollü araç kullanmak: ​​​​20 puan
• Emniyet kemeri takmamak: ​​​​15 puan
• Muayenesiz araç kullanmak: ​​​​10 puan
• Hatalı sollama yapmak: ​​​​15 puan
• Kırmızı ışıkta geçmek: ​​​​20 puan
• Yakın mesafe takibi: ​​​​​20 puan
• Motosiklet kullanırken kask takmamak: ​​15 puan
• Dönüşlerde sinyal vermemek: ​​​20 puan
• Plakasız araç kullanmak: ​​​​20 puan
• Trafik levhalarına uymamak: ​​​20 puan
• Hız sınırını %10 ile %30 oranında aşmak: ​​10 puan
• Hız sınırını %30 veya daha fazla oranda aşmak: ​15 puan
• Sürücü belgesi olmadan araç kullanmak: ​​5 puan

Korsan taksicilik faaliyetinde bulunmak bu sayılan durumların arasında bulunmadığı için bu faaliyeti gerçekleştirmek ehliyet ceza puanı sisteminde bir değişikliğe yol açmaz.

KİRALIK ARAÇLA KORSAN TAKSİ CEZASI

Korsan taksicilik yaparken tespit edilen ve yaptırım uygulanan araçlar bazen de bir kiralama şirketine kayıtlı kiralık araçlar olmaktadır. Faaliyeti gerçekleştiren şahıs kiralama şirketinin izin ve rızasını almadan bu faaliyeti gerçekleştirmektedir. 

Böyle bir durumda ceza hukukunun en temel ilkelerinden olan cezaların cezaların şahsiliği ilkesinin uygulanması gerekmektedir. Açıktır ki kiralama şirketinin herhangi bir izni veya onayı olmadan bu işlemin gerçekleştirilmesi ve bu sebeple kiralama şirketi aleyhine bir yaptırım uygulanacak olması açıkça cezaların şahsiliği ilkesine aykırıdır. 

Ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesi gerek Anayasa madde 38/7’de ve Türk Ceza Kanunu madde 20’de düzenlenmiştir. Bu denli önemli bir hususun göz ardı edilerek kiralama şirketinin aleyhine bir ceza verilmesi ceza hukukunu temelden sarsmaktadır. 

Bu sebeple suç ile bağlantısı olmadığı halde bir yaptırıma maruz kalan kiralama şirketi bu fiil ile bağlantısı olmadığını ispatlayabildiği takdirde kiralama şirketi aleyhine bir yaptırım söz konusu olmaz. 

Ancak kiralama şirketinin bu fiil ile bir bağlantısı olmadığını ispatlaması için çeşitli belgeler sunması gerekebilir. Bu belgeler aracın korsan taksi amacı ile kullanılmasına rıza gösterilmediğine dair belgelerdir. Bunların arasında yazılı araç kiralama sözleşmesi, KABİS (Kiralık Araç Bildirim Sistemi) bildirimine ilişkin evraklar mevcuttur.

Sonuç olarak korsan taksi faaliyetinin tespiti halinde araç sürücüsü her halde idari para cezası yaptırımı ile karşı karşıya kalırken, aracın ruhsat üzerindeki sahibi olan kiralama şirketi aracın bu şekilde kullanımına rıza göstermediğini ispatlayabilirse aracının trafikten men edilmesine engel olabilir.

KORSAN TAKSİ NASIL TESPİT EDİLİR?

Korsan taksicilik, taksi ruhsatı almadan taksicilik faaliyetini gerçekleştirmektir. Korsan taksilerin şoförleri genelde yaptıkları işin bir suç teşkil ettiğinin farkında olmakla birlikte tespit edilmemek için çeşitli yollar geliştirmişlerdir. 

Korsan taksilerin normal taksiden farklı olarak bir taksi plakası yoktur. Yani yolda gördüğünüz herhangi bir araçla korsan taksi faaliyeti yürütülebilir. Dışarıdan hangi aracın korsan taksi olduğunu tespit etmek çok zordur. 

Taksilerde çeşitli yerlerce belirlenen tarifeler üzerinden ücretlendirme yapılmaktadır. Bu ücretlendirmelerin dışında bir fiyat belirlenemez. Ancak korsan taksicilikte durum bunun tam aksidir. Korsan taksicilik resmi bir düzenlemeye bağlı olmadığı için şoför yapmış olduğu yolcu taşıma faaliyetini tahmini bir bedel ile yürütmektedir. Hatta bazen yolcular ve şoför arasında ücret hakkında pazarlık da yapılmaktadır. Bilmelisiniz ki hiçbir taksici yapılacak ulaşımı pazarlık yöntemi ile belirlemez çünkü tarifeleri ve kilometre başına hangi ücreti alacağı bellidir. 

Resmi taksiciler profesyonel olarak bu işi yürüttüklerinden yolcu ile arasındaki iletişimi de profesyonel seviyede tutmaktadır. Ancak korsan taksicilikte bu durumun tam tersi geçerlidir. Şoför sizinle bir arkadaşsınız edasıyla sohbet ederken hakkınızda bilgiler edinebilir veya istemediğiniz halde kendi hakkında size bilgiler verebilir. Bazı zamanlarda kolluk kuvvetleri korsan taksicilik faaliyetini tespit etmek amacı ile yollarda kontrol uygulaması yapabilirler. Şüphelendikleri aracın şoförüne veya yolcusuna, araçtaki diğer kişi veya kişiler ile bağlantısını sorabilir, kişiler hakkında çeşitli sorular sorabilir ve bu cevapları teyit edebilir. Teyit edemediği durumlarda ise aracın korsan taksi faaliyetinde bulunması sebebiyle yaptırımlarda bulunabilir.

KORSAN TAŞIMACILIK NEDENİYLE TRAFİKTEN MEN VE ARACIN BAĞLANMASI

Korsan taşımacılık nedeniyle bu durumun faili ve bu faaliyetin gerçekleştirildiği aracın tespiti halinde bir idari yaptırım olarak aracın 60 gün süre ile trafikten mennine karar verilmektedir. Bu idari yaptırım kararı Karayolları Trafik Kanunu EK 2/3-a maddesi uyarınca verilmektedir.

Aracın trafikten menni demek korsan taşımacılık faaliyeti gerçekleştirilen aracın verilen ceza süresince aracın trafikte kullanılamaması anlamına gelmektedir. Kanunumuzda bu ceza süresi 60 gün olarak belirlenmiştir. Korsan taşımacılık faaliyeti gerçekleştirilen araç bu süre boyunca yediemin otoparklarına çekilir ve kullanılamaz. 

Eğer araç sahibi aracının korsan taksi faaliyetinde kullanılmadığını veya başkasının kendi rızasının dışında bu faaliyeti gerçekleştirdiğini bir şekilde ispatlarsa bu ceza süresinin bitmesini beklemeden aracını yediemin otoparkından alabilir ve tekrar trafikte kullanabilir.

KORSAN TAŞIMACILIK NEDENİYLE TRAFİKTEN MEN VE ARAÇ BAĞLANMASININ İPTALİ DAVASI 

Korsan taşımacılık faaliyeti ilgililer tarafından tespit edildiğinde araç sürücüsü ve araç hakkında idari yaptırımlar uygulanır. Bu yaptırımlardan birisi de faaliyetin gerçekleştirildiği aracın trafikten mennidir. Yani aracın belirlenen ceza süresince trafiğe çıkması yasaklanır. Bu yaptırım kararı idarenin yapmış olduğu bir idari işlemdir. Dolayısı ile idari işlemlerin sonucu olarak her vatandaşın bu idari işlemin iptalini talep etme hakkı mevcuttur ve hiç kimse bu haktan alıkonamaz.

Korsan taşımacılık faaliyeti nedeniyle aracı trafikten men edilen ve bağlanan vatandaşlarımız ilgili idarenin işlemine karşı “YÜRÜTMEYİ DURDURMA TALEPLİ İDARİ İŞLEMİN İPTALİ” davasını açabilirler. 

Bu davayı açabilmek için öncelikle davanın usul şartlarına uyulması gerekmektedir. Aksi takdirde İdare Mahkemesi davanızın haklı olup olmadığına bakmaksızın davanızın reddine karar verecektir. Bu usuli şartlar ise yetki, görev, süre ve hukuka aykırılıktır. Eğer ki bu unsurlardan bir tanesi dahi eksik olursa davanın reddine karar verilebilir.

Yetki unsuru, idari işlemin iptali davasının nerede açılacağını belirtmektedir. Korsan taşımacılık faaliyetinde yetki unsuru aracın bağlanmasını gerçekleştiren birimin bulunduğu yer mahkemeleridir.

Görev unsuru, bu idari yaptırıma karşı hangi mahkemeye başvurulması gerektiğini belirtmektedir. Aracın bağlanması bir idari işlem olduğu için ve idari işlemlerin iptali için görevli mahkemeler İdare Mahkemeleri olduğu için bu davanın İdare Mahkemelerinde açılması gerekmektedir.

Süre unsuru, idari işlemin iptali davası açabilmek için ne kadar süreniz olduğunu belirtmektedir. Bu unsur genel idari davalarda 60 gündür. İdari işlemin yani aracın trafikten menni işleminin kişiye tebliğ edilmesinden itibaren 60 gün içerisinde dava açılmalıdır. Bu 60 günlük süre hak düşürücü süredir. Bu süreden sonra dava açılması mümkün değildir.

Bir diğer unsur da hukuka aykırılıktır. Burada kesin olarak bir kanıya varmak mümkün değildir. Eğer ki aracın korsan taşımacılık faaliyetinde kullanılmadığı ispatlanırsa hukuka aykırılık unsuru tamamlanmış olmaktadır. Bu sebeple her dava ayrı olarak ele alınmakta ve olayın kendisine göre hakim kararını vermektedir. 

Şekli unsurlar tamamlandıktan sonra bir dilekçe ile aracın bağlandığı yer İdare Mahkemesine idari işlemin iptali davası açılmaktadır. Verilecek bu dilekçede korsan taşımacılık faaliyeti yapılmadığı, bu sebeple de haksız bir yaptırım ile karşı karşıya kalındığı açık ve net şekilde belirtilmelidir. Ayrıca mevcutsa deliller de (Kira sözleşmesi, KABİS bildirimi vb.) dilekçenin ekine eklenmelidir. 

Daha sonra İdare Mahkemesi hakimi olayın nasıl gerçekleştiğini, sunulan dilekçe ve varsa delilleri inceleyerek bir karar vermektedir. İdari işlemin iptaline karar verilmiş ise mahkeme kararı ile birlikte yaptırım süresi dolmadan araç tekrar trafikte kullanılabilir. 

UBER KORSAN TAŞIMACILIK MI?

​ Ülkemizde henüz yürürlüğe girmiş bir paylaşımlı yolculuk yönetmeliği mevcut değildir. Bu sebeple Uber ve benzeri uygulamalar üzerinden anlaşma yapılan araçlarda yolculuk yapmanın korsan taşımacılık faaliyeti olup olmadığı konusunda bir fikir birliği söz konusu değildir. 

​Çeşitli ülkelerde Uber faaliyetleri yasal iken ülkemizde ise şu anda bir kabul durumu söz konusu değildir. İstanbul Ticaret Mahkemesi 2019 yılında vermiş olduğu karar ile Uber faaliyetlerinin ülkemizde durdurulmasına ve Uber’in internet sitesinin erişiminin engellenmesine karar vermiştir. Akabinde İstanbul 13. Bölge Adliye Mahkemesi Aralık 2020 tarihinde Uber’in istinaf taleplerini kısmen kabul ederek Uber’e Türkiye’de uygulanan erişim engelini kaldırmış ve taksi hizmetinin kullanıma açılması kararını vermiştir. Anlaşılacağı üzere yargı çevresinde de Uber’in şu andaki hukuki durumu hakkında bir netlik yoktur. 

MARTI TAG KORSAN TAŞIMACILIK MI?

Yine yukarıda belirttiğimiz gibi ülkemizde bir paylaşımlı yolculuk yönetmeliği mevcut değildir. Bu sebeple tıpkı Uber’de olduğu gibi Martı TAG’da da bir fikir birliği söz konusu değildir. 

Martı TAG kullanıcılarının korsan taşıma faaliyeti gerçekleştirmesi sebebiyle verilen idari işlemlerin iptali davası bir çok kullanıcı tarafından açılmaktadır. Ancak mahkemeler de bu durumu olay özelinde değerlendirmekte ve farklı kararlar verebilmektedir.

ARACIM KORSANDAN BAĞLANDI NE YAPMALIYIM?

Ülkemizde bir çok vatandaş aracının korsan taksi faaliyeti sebebi ile bağlanması durumu ile karşı karşıyadır. Bu noktadan sonra idari yaptırımın haksız ve hukuka aykırı olduğundan bahisle, gerekli evrak, belge ve dilekçeyi tamamlayarak İdare Mahkemesinde işlemin iptali davası açılması gerekmektedir. 

KORSANDAN BAĞLANAN ARAÇ SATILABİLİR Mİ?

Bir araç hakkında trafikten men yaptırımı uygulanmasına karar verilmişse bu durum derhal aracın kayıtlarına işler. Araç kaydına bu aracın trafikten men edildiğine dair şerh koyulur. Bu şerh de aracın satılması işlemi noterde gerçekleştirilirken bir engel olarak araç sahibinin karşısına çıkar ve aracın satılması mümkün olmaz.

Korsan Taksi Cezası Sicile İşler Mi?

Uygulamada sıkça sorulan “korsan taksi cezası sicile işler mi” sorusunun yanıtı nettir: Hayır, adli sicile işlemez. Bu yaptırım idari niteliktedir; adli sicil kaydına yansımaz. Ancak ödenmeyen idari para cezaları tahsil süreçlerine konu olabilir; bu, adli sicil değil idari/finansal bir süreçtir.

Haksız Yere Korsan Taksi Cezası

Zaman zaman haksız yere korsan taksi cezası ile karşılaşıldığı iddia edilir. Özellikle arkadaş/akraba taşınması, yakın çevreye yakıt katkısı gibi ücretli taşımaya delalet etmeyen durumlar, yanlış yorumlanabiliyor. Böyle bir durumda:

• Teklif/ücret yazışmaları yoksa: Mesaj kayıtları, ödeme dekontu bulunmaması lehinizedir.
• Güzergâh ve sıklık: Rutin bir hat üzerinden müşteri arama/indirme davranışı yoksa, bu husus vurgulanmalıdır.
• Araç içi donanım: Taksimetre, ışıklı tabela, uygulama paneli gibi ticari unsurlar yoksa, fotoğraflarla gösterin.
• Yolcu beyanları: Yanınızda bulunan kişiyle akrabalık/arkadaşlık ilişkinizi ve ücret alınmadığını yazılı veya tanık beyanıyla destekleyin.
• Ödeme izi: Dijital/nakit ödemeye ilişkin delil yokluğu, “ücretli taşıma” iddiasını zayıflatır.

İpucu: Delilleri tebliğ tarihinden önce/sonra ayrımı yapmadan, zincirleme ve tutarlı şekilde dosyaya koymanız önemlidir.

İtiraz ve Dava Yolları: Süreler ve Yol Haritası

Korsan taksi cezası söz konusu olduğunda süreç iki ayrı hatta ilerler:

1) İdari Para Cezasına İtiraz (Sulh Ceza)

• Süre: Tebliğden itibaren 15 gün.
• Yer: Sulh ceza hâkimliği.
• İçerik: Ücretli taşıma kastı, süreklilik, delil zinciri, yanlış tespit gibi başlıklar hukuki gerekçelerle açıklanmalı; fotoğraf, video, yazışma, konum kayıtları gibi deliller eklenmelidir.
• Ödeme ve itiraz: Hem itiraz edip hem indirimli ödeme yapmak mümkündür. İtiraz kabul edilirse ödenen bedel iade edilir.

2) Araç Bağlamanın İptali (İdare Mahkemesi)

• Süre: Tebliği izleyen günden itibaren 60 gün.
• Talep: Dava dilekçesinde yürütmenin durdurulması mutlaka istenmelidir. Bu sayede, yargılama süresince araç trafikten men edilmez.
• Delil: Araç sahibi ile sürücü farklıysa denetim/gözetim önlemleri; kiralık araç ise sözleşme hükümleri ve şirkete ait iç yönergeler dosyaya konulmalıdır.

Yürütmenin Durdurulması Stratejisi

• Geri dönülmez zarar: Araç bağlama, iş ve kazanç kaybı doğuruyor mu? Otopark ve çekici maliyetleri ne?
• Açık hukuka aykırılık: Ücret unsurunun kanıtlanamaması, tespit yöntemindeki eksikler, araç sahibinin önleyici tedbirleri gibi noktaları somutlaştırın.
• Red halinde başvuru: İlk talep reddedilirse 7 gün içinde üst mercie başvuru yolu bulunmaktadır.

Sık Sorulan Sorular