9. Yargı Paketi Nedir, Neler Var, Resmi Gazete

Son zamanlarda gündemi çok sık meşgul eden ve pek çok olumlu-olumsuz tartışmaya konu olan 8. Yargı paketine ilişkin tartışmalar henüz tamamlanmadan haberlere, gündeme ve sosyal medyaya 9. Yargı paketine ilişkin söylentiler düşmeye başladı. Peki nedir bu 9. Yargı paketi?

67. Türkiye Cumhuriyeti Devleti Hükümeti’nin Adalet Bakanlığı makamında oturmakta olan Yılmaz TUNÇ konuya ilişkin olarak son yaptığı açıklamalarda şu ifadeleri kullanmıştı: ‘’Mevzuatımızda kısmi değişiklikler ve yenilikleri hayata geçirmenin gayreti içerisindeyiz. Geçtiğimiz günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) 8. Yargı paketini hayata geçirdik. Şimdi 9. Yargı paketinin hazırlıklarını tamamlamak üzereyiz.’’

Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanı Yılmaz TUNÇ’un da söylemlerinden anlaşılacağı üzere 9. Yargı paketine ilişkin çalışmalarda sona gelindiği söylenebilir. Pek Muhtemeldir ki Türkiye Büyük Millet Meclisi adli tatile girmeden önce 9. Yargı paketi meclis gündemine getirilecektir. 

Bakınız: 10. Yargı Paketi Nedir? Neler var? Resmi Gazete

9. Yargı Paketi Nedir?

Yargı paketi hukukla ilgili yapılan düzenlemelerdir. Bununla amaç eksiklikleri gidermek, hukukun güvenilirliğini korumaktır. 9. Yargı Paketi yeni maddeler içerdiği gibi bazı maddelerde de kanunlarla ilgili yapılan düzenlemeleri içerir ayrıca Adalet Bakanı’nın yaptığı açıklamaya göre cezasızlık anlayışının önüne geçmektir 9. Yargı Paketi içinde hakaret suçu için uzlaştırma yapılmayacaktır, uzlaşmacı olmak için hukuk mezunu olma şartı getirilmiştir, uzlaşma sağlandıysa bundan sonra gerçekleşen zararlar ve uzlaşma yapıldığı sırada tespiti yapılmamış zararlar dışında tazminat davası açılamaz, yirmi yıldır mesleğini yapan avukatlar arabuluculuk eğitimini tamamladıysa arabuluculuk yapabilecek çünkü şu anda sınav şartı vardır, hukuk mesleklerine giriş sınavına yeni konular eklenmiş ve soru sayısı da yüzden yüz yirmiye çıkarılmıştır, casusulukla ilgili yeni suç tanımlaması eklenecek ayrıca devletin aleyhine işlenmiş suçlarda 3 yıl ve 7 yıl arasında ceza öngörülmüş savaş dönemlerinde yapılması halinde de ceza 8 yıl ve 12 yıl arasında belirlenip artışa daha yüksek bir ceza öngörmüştür, arabuluculukta arabuluculuğa katılmayan taraf tamamen haklı olsa da ya da kısmen haklı olsa da diğer tarafın yargılama masraflarının yarısını ödeyecektir. 9. Yargı Paketinde yapılan ve kabul edilmesi beklenen düzenlemelerin bazıları bunlardır buna bakarak yargı paketlerinin amacını da örneklerle açıklamış olduk.

9. YARGI PAKETİ MADDELERİ

9.Yargı paketiyle ilgili en çok merak edilen hususlar ise pek tabi içerdiği maddelerin kapsamı, konusu ve amacı hakkında olacaktır. Her ne kadar yeni yargı paketinin ne zaman meclis onayına sunulacağı veya yürürlüğe gireceği tam olarak bilinmese de yargı paketinin içeriği hakkında birtakım bilgiler bulunmaktadır. Zira yargı paketinde bulunan maddeler tam anlamıyla bilinmese de maddelerin kapsam ve amacı hakkında yapılan açıklamalar doğrultusunda öngörülebilecek değişiklikler şu şekildedir. 

Denetimli serbestlik kurumunun uygulanmasıyla birlikte toplum nezdinde uyanan “cezasızlık” algısının ortadan kaldırılmaya çalışılacağı belirtiliyor. Bu da demek oluyor ki denetimli serbestlik kurumu daha efektif olarak işletilmeye başlatılacak ve takibi daha sıkı yapılacaktır.

Yabancı istihbarat örgütlerinin ülkemizdeki casusluk faaliyetlerinin önlenmesiyle ilgili kapsamlı ve önleyici yasal düzenlemeler yapılması düşünülmektedir.

İkinci kez tekerrür hükümleri uygulanan hükümlülerle ilgili yeni düzenleme yapılması gündeme gelmiştir. Bunlarla beraber ceza adaletinin sağlanması ve suç işlenmesinin önüne geçilmesi amacıyla yeni düzenlemelerin getirilmesi planlanmaktadır.

Ayrıca soyadı düzenlemesinin yapılması da gündemdedir.

9. YARGI PAKETİNDE NELER VAR?

Son günlerde 9. Yargı paketinin çıkmasının gündemde olması nedeniyle tarafımıza birçok soru gelmektedir. Daha önceki yargı paketleriyle infaz kanunlarında birçok değişiklik yapılmıştır. Gündemde olan 9. Yargı paketinin de taslak çalışmalarına başlanmıştır. Pakette cezasızlık algısının ortadan kaldırılması ve hak arama hürriyetinin daha etkin kullanılabilmesini sağlamaya yönelik düzenlemelerin yer alacağı konuşuluyor. Pakette olması beklenen konu başlıklarına aşağıda yer vereceğiz. 

• ​Hükümlülerin koşullu salıverilme süresinin beşte birini denetimli serbestlikte geçirmesi formülü üzerinde duruluyor. Bu maddede amaçlanan hükümlülerin topluma kazandırılması üzerinedir. 
• Soyadı düzenlemesi yapılması üzerinde duruluyor. 
• ​Pakette kadınların soyadı hakkına ilişkin bir değişiklik yer alacağı üzerine konuşuluyor.
• ​İki soyadı kullanan evli kadınlara yalnızca kendi soyadını kullanma hakkı geleceğine dair konuşuluyor.
• ​Hakim ve savcıların terfi sisteminin güncellenmesi üzerine konuşuluyor. 
• ​Hakim ve savcıların disiplin cezalarının daha nesnel ölçütlere bağlanması planlanıyor. Dolayısıyla terfi sistemi nitelik, liyakat ve performansı esas alacak şekilde güncellenecek.
• ​Hakimler ve Savcılar Kanunu’nda değişikliğe gidilmesi planlanıyor. 

9. YARGI PAKETİ YÜRÜRLÜĞE GİRDİ Mİ?

Tarafımıza gelen ve merak edilen sorulardan biri de 9. Yargı paketinin yürürlüğe girip girmediği sorusudur. Henüz yürürlüğe girmemiş olan 9. Yargı paketi merak uyanırmış ve ne zaman yürürlüğe gireceği merak konusu olmuştur. Bakanın bu konudaki açıklamalarından anlaşıldığı kadarıyla şuan yenilikleri hayata geçirmenin gayreti içerisinde olduğuna dair açıklamalar yaptığı görülmüştür. 9. Yargı paketi hazırlıkları tamamlandığında Meclis’e sunulacak ve Meclis’te kabul edilmesinin ardından yasalaşacak. Kesin olmamakla birlikte Bakanın açıklamaları doğrultusunda Meclis’in tatile girmesinden önce yargı paketinin meclise sunulması bekleniyor. Yine yargı paketi içerisinde nelerin olacağının kesinleşmesi ile birliktepaket hakkında daha nitelikli bilgi aktarabilecek duruma gelmiş olacağız. Bu sebeple henüz kesin nitelikte bilgi vermek mümkün olmamakla birlikte yanıltıcı olacaktır.

YENİ YARGI PAKETİ RESMİ GAZETEDE YAYINLANDI MI

9.Yarg Paketine ilişkin Adalet Bakanlığının söylemleri dahilinde yeni yargı paketinin kabul edilip edilmediği ve edildiyse de resmi gazetede yürürlüğe girip girmediği bir çok kişi için  merak konusu olmuş durumdadır. Bakanlığın açıklamalarına göre yeni yargı paketinin çıkış tarihi hakkında henüz net bir tarih  verilmese de paketin, meclise sunulacağı tarihin oldukça yakın olduğu söylenebilir. Ancak yine de  yeni yargı paketinin mecliste kabul edilmeden resmi gazetede yayınlanıp yürürlüğe giremeyeceği düşünüldüğünde “yeni yargı paketi resmi gazetede yayınlandı mı” sorusuna verilecek cevap hayır yayınlanmadı olacaktır.

Ancak günümüzde en yakın tarihte yürürlüğe giren yargı paketi, 8.yargı paketidir ve yürürlüğe girme tarihi de oldukça yakındır. Nitekim 8. Yargı paketi adı verilen 7499 sayılı “Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 02.03.2024 tarihinde mecliste kabul edilmiştir. Kabul edilmesinin ardından ise 12.03.2024 tarihinde resmi gazetede yayımlanmıştır. 9. Yargı paketinin de gündeme gelmesi durumunda yargı paketinin yürürlüğe girmesi için izlenmesi gereken aşamalar aynı olacaktır. Zira 9.yargı paketinin öncelikli olarak meclis oylamasında kabul edilmesi gerekmektedir.

9.YARGI PAKETİ NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK

8.Yargı paketi adı verilen, 7499 sayılı “Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 02.03.2024 tarihinde kabul edilmiştir. Ardından 12 Mart 2024 tarihinde ise resmi gazetede yayımlanmış bulunmaktadır. Bu gelişmenin ardından 9. Yargı paketinin gündeme gelip gelmeyeceği birçok kişi tarafından merak konusu olmuştur. Zira 8.Yargı paketinin kabulünün ve yürürlüğe girmesinin üzerinden çok vakit geçmeden 9.yargı paketine yönelik açıklamalar yapılmaya başlanmıştır. Adalet Bakanı son olarak” Mevzuatımızda kısmi değişiklikler ve yenilikleri hayata geçirmenin gayreti içerisindeyiz. Geçtiğimiz aylarda TBMM’de 8. Yargı Paketi’ni hayata geçirdik. Şimdi 9. Yargı Paketi’nin hazırlıklarını tamamlamak üzereyiz” demiştir.

9.Yargı paketinin yasalaşacağı tarihe ilişkin net bir şey söylenemese de açıklamalar dahilinde yakın bir tarihte meclise sunulacağı öngörülebilmektedir. Buna göre 9.Yargı paketi hazırlıkların tamamlanması akabinde meclise sunulacak ve mecliste kabul edilmesinin ardından da yasalaşacaktır. Adalet Bakanının açıklamalarına göz önüne alınarak 9.Yargı paketine ilişkin çalışmalarda sona geldiği, paketin TBMM tatile girmeden önce gündeme getirileceği de söylenebilir.

9. Yargı Paketi Ne Zaman Çıkacak?

Adalet Bakanlığı internet sayfasında yayımlanan Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un yaptığı açıklamaya göre 9. Yargı Paketi TBMM Adalet Komisyonu Tarafından kabul edilmiş TBMM Genel Kurulunda ise kabul edileceğine inandığını söylemiştir. Başka bir açıklamasında ise Adalet Komisyonu’nda görüşmeleri tamamlanan 9. Yargı Paketi’nin Genel Kurul aşamasında sıra aldığını, meclisin ara tatili dolayısıyla ekim ayında mecliste görüşülecek ilk işlerden olduğunu söylemiştir. Yargı paketinin amacı adalete olan güvenin artmasını sağlamaktır bu yargı paketi için Adalet Bakanı cezasızlık düşüncesine engel olma amacı taşıdğını belirtmiştir. Bu sebeple yeni maddeler içeren yürürlükte olan kanunlarda değişiklik yapmayı amaçlayan bir yargı paketidir.

9. Yargı Paketi Mükerrer Suçlar

9. Yargı Paketindeki mükerrer suçlar düzenlemesi kaldırılmıştır. 8. Yargı paketinde de mükerrer suçlarla ilgili düzenlemeler yapılmış fakat sonrasında taslaktan çıkarılmıştır. 9. Yargı paketinde ise yine de kabinenin yapacağı toplantıda alacağı karara bakmak gerekir.Toplum içinde 4/4 olarak bilinir, mükerrer suçlarda mahkumiyet almış kişi tekrar suç işlerse cezasının tamamı infaz edilir. 4/4 ceza alanlar ve aileleri cezadan dolayı aftan faydalanmak konusunu gündeme getirmekteler, şunu söylemek gerekir ki mükerrer suçlara ceza indirimi taslaktan çıkarılmıştır. 9. Yargı paketinde amaç cezaların caydırırcılığını artırmak ya da örneğin denetimli serbestliğin de daha sıkı yapılmasını sağlamaktır. Dolayısıyla böyle bir yargı paketi içinde ceza indirimi olması da pek beklenemez.

9. Yargı Paketi Denetimli Serbestlik

Denetimli serbestlik  vatandaşta cezanın uygulanmadığı gibi bir düşünce oluşturduğundan ve 9. Yargı paketinin de amacının vatandaştaki cezasızlık hukuksuzluk algısını değiştirmek ve pratikteki aksaklıkları düzenlemek olduğundan denetimli serbestlikteki amacın amaçlanandan farklı bir izlenim oluşturmasıyla daha sıkı bir sisteme dönüştürülmesi beklenmiştir hatta taslakta bununla ilgili düzenlemeler varken taslaktan çıkarılmıştır yine bununla ilgili kesin bir bilgi vermek için 9. Yargı paketinin çıkarılması bekleniyor.

Yine de denetimli serbestliğin bir cezasızlık olmadığını bilmek gerekir burada kişi serbesttir fakat belirli denetimler altındadır. Rehabilitasyon, ev hapsi, topluma faydalı olacak bir işte ücretsiz çalışmak, gitmek/gitmemek gibi kararlar denetimli serbestliğe örnek olarak verilebilir. Bir de şunu belirtmekte fayda var ki denetimli serbestliğin koşulları vardır: Hükümlünün bundan faydalanma talebi, durumunun iyi bir vaziyette olması, açık cezaevinde olması, ceza infazının bitmesine bir yıl veya bir yıldan az kalmış olması. Bunları bilmekle denetimli serbestliğin tam bir hürriyet olmadığını anlamış oluruz.